به گزارش خبرنگار ایمنا، شهر همگرا مدل بسیار مناسب و طرح مبتکرانه بر اساس دانش و تجربه است و در جهت دستیابی به ترویج موضوع پایداری شهری گام برمی‌دارد و با بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها به دنبال توسعه شهری در تمام ابعاد و فراهم کردن محیط زندگی مناسب برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان است تا بتواند نیازهای اساسی زندگی آنها را با دسترسی مناسب فراهم کند.
شهر همگرا چهارچوبی برای توسعه پایدار شهری است و همگرایی بین شهرداری و شهروندان از اصول تحقق "شهر همگرا" بوده که با شفافیت و مسئولیت‌پذیری بخش‌های متفاوت مدیریت شهری امکان‌پذیر می‌شود، رویکرد نوین شهر همگرا ارمغان بهبود شرایط زندگی شهروندان را در کلان‌شهرها از منظرهای زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی می‌دهد و درصدد افزایش رفاه حال شهروندان برای بهره‌مندی از خدمات شهری است، برای بررسی بیشتر موضوع و تأثیر نقش شهر همگرا برای توسعه پایدار شهری، کیفیت زندگی شهروندان و ارائه مدیریت یکپارچه شهری با عماد مطالبی، مشاور کمیسیون بهداشت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر رشت گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
شهرهای پایدار چه تأثیری بر محیط زیست و استفاده از منابع دارد؟
با توجه به توده‌های اجتماعی انسان‌ها در محیط‌های شهری و به‌ویژه فعالیت در حوزه کلان‌شهرها می‌توان گفت ساختارهای متراکم و هماهنگ شهری در راستای رسیدن به پایداری شهری به واسطه هزینه کمتر و دسترسی به خدمات، می‌تواند انرژی و سایر منابع را ذخیره کند، با این اتفاق زمینه توسعه اقتصادی و صرفه‌جویی در مقیاس شهری فراهم می‌شود، در این میان شهرهای پایدار علاوه بر اینکه از نظر کالبدی خوش ساخت است و می‌تواند اثر بخشی مطلوبی را بر محیط زیست و استفاده از منابع داشته باشند و یک محیط دوست‌داشتنی، ایمن و سبز، زندگی متنوع اجتماعی، فرهنگی و فکری را برای شهروندان فراهم کند.
رشد فزاینده شهرنشینی ضرورت و اهمیت در یک حکمروایی خوب و جامع شهری و برنامه‌ریزی توسعه شهری را نیاز دارد، با توجه به چالش‌های موجود شهرنشینی می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب به بهبود معیشت و ارزش‌های اجتماعی، انسجام قومی و فرهنگی، گسترش حقوق و مشارکت مردم و کاهش فقر شهری کمک کرد؛ در واقع با توسعه شهری و اصلاح زیرساخت‌ها می‌توان در راستای برطرف کردن چالش‌های موجود شهرنشینی گام برداشت و به عبارتی شهر را یک مشکل ندانست، بلکه یک راه حل محسوب کرد.
نقش شهر همگرا در رابطه با توسعه پایدار شهری چیست؟
در این مسیر شهر همگرا یک الگوی مناسب را پیاده‌سازی می‌کند و یک نگاه راهبردی برای ارائه فرصت‌های لازم در ارتباط با توسعه پایدار شهری را فراهم می‌کند و رهیافت برنامه‌ریزی شهری را برای تبیین راهکارهای زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی مشخص می‌کند. می‌توان شهرنشینی را یک پدیده مثبت دانست و در همین زمینه رویکرد شهر همگرا به منظور دستیابی به محیط‌های شهری با کیفیت و بهتر از طریق استفاده از منابع کارآمد و هم‌افزایی بین سیستم‌های مختلف شهری، رویکردی یکپارچه، کلی‌گرا و چند رشته‌ای را برای توسعه شهری پایدار مطرح می‌کند و به پیش می‌برد، به صورت فراگیر نیز برای توسعه پایدار شهری با ایجاد شهرهای بهتر برای تمام ساکنان با در نظر گرفتن رفاه، آسایش، معیشت و توجه به مسائل مربوط به تغییرات آب و هوایی می‌توان به کاهش فقر نیز کمک کرد.
آیا در شهر همگرا اصول توسعه شهر پاک محقق می‌شود؟
شهر همگرا به مثابه یک نقطه آغاز و الهام‌بخش برای ایجاد چشم‌اندازها، سناریوها، راهبردها و راه حل‌هایی برای توسعه پایدار شهری است و شرایط و نیازهای گروه‌های فقیر، آسیب‌پذیر و حاشیه‌نشین مانند زنان و کودکان، مردم بومی و مهاجران را فراهم می‌کند. در واقع شهر همگرا به دنبال این است تا اصول توسعه شهر پاک و مناطق شهری سبز را اجرا کند و با استفاده از مدل‌های چرخه‌های زیستی راه حل‌های یکپارچه‌ای برای انرژی، زباله و آب، استفاده مجدد از زمین و حمل‌ونقل، برنامه‌ریزی اکوسیستم‌ها، طراحی ساختمان پایدار و راهبردهای کاهش آلودگی هوا ارائه کند.
ویژگی‌های اقتصادی شهر همگرا چیست؟
رویکرد شهر همگرا، راهنما و ابزاری برای پشتیبانی از فرآیندهای توسعه پایدار شهری است، شهر همگرا را می‌توان به عنوان یک طرح مبتکرانه مطرح کرد که مبتنی بر مسائل زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در فضای شهری است که توسعه پایدار شهری را در سرتاسر جهان، بر اساس دانش و تجربه در جهت دستیابی به پایداری شهری ترویج می‌دهد، از ویژگی‌های اقتصادی شهر همگرا می‌توان به بهبود معیشت شهروندان اشاره کرد که می‌تواند با برنامه‌های مشارکت جامعه مدنی و بخش خصوص به منظور پایداری سطوح شهری آن را پیش برد.
هدف نهایی و خروجی شهر همگرا ترویج و تشویق توسعه پایدار شهری است که در وهله اول بر کشورهای کم‌درآمد و متوسط تمرکز دارد، این رویکرد نوید بهبود شرایط زندگی از منظرهای زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، را در شهرها و کلان‌شهرها می‌دهد و از این رهگذر می‌تواند به کاهش فقر کمک کند. این نوع چارچوب، مفهومی پویا است و توجه به شرایط و نیازهای زمینه‌ای و محلی دارد و از شیوه‌های انعطاف‌پذیر استفاده می‌کند، بنابراین برای شهرها و کلان‌شهرهای کشورهای در حال توسعه و گذار اهمیت ویژه‌ای دارد.
کیفیت زندگی برای شهروندان در شهر همگرا چگونه است؟
از اهداف اصلی شهر همگرا مواردی مانند تشویق و حمایت از همکاری‌های چندجانبه و بین رشته‌ای بین ذی‌نفعان با رویکرد جامع و یکپارچه، کمک به ظرفیت‌سازی از رهگذر به اشتراک‌گذاری متقابل دانش و تجربه بین ذی‌نفعان مختلف، در درجه اول در سطح مدیریت شهری، خدمت به مثابه مبنایی برای گفت‌وگو و همکاری بین ذی‌نفعان به ویژه در سطح جوامع محلی و در عین حال در نهادهای منطقه‌ای و ملی است، در حقیقت در شهر همگرا استانداردهای زندگی و رفاه، ایمنی، آسایش و کیفیت زندگی برای تمام شهروندان بهبود می‌یابد و در راستای توسعه پایدار شهری ابعاد فضایی و زیست محیطی، نقاط محوری آن مد نظر قرار دارد.
همچنین خدمت به عنوان یک راهنما برای بازنگری‌های پایداری شهری، بر اساس رویکرد ترکیبی چند رشته‌ای و بخشی که می‌تواند در سطوح مختلف یا مقیاس‌های مختلف شهری استفاده شود، کمک به پیشبرد راهبردهای شهری برای بهبود کوتاه، متوسط و بلندمدت مناطق شهری از جمله در تمام ابعاد پایداری و حمایت از شهرها و کلان‌شهرها در شناسایی راهکارهای عملی و یکپارچه برای توسعه شهری پایدار از مهم‌ترین اهداف اصلی شهر همگرا است. در شهر همگرا فاکتورهای نهادی را می‌توان با تأمین مالی، فنی، سازمانی و منابع انسانی مورد نیاز در جهت توسعه پایدار شهری با ایجاد ظرفیت از جمله ساختار سازمانی مناسب و تصمیم‌گیری و تقویت ظرفیت‌های سیاسی و فنی، قوانین و سیاست‌ها و اجرای آنها، برنامه‌ریزی فضایی و مدیریت زمین، فرآیندهای مشارکتی و مشارکت بخش خصوصی با شفافیت و پاسخگویی در جهت بهبود محیط شهری تجلی بخشید.
چه زمانی در شهر همگرا حکمروایی خوب و ارائه مدیریت یکپارچه شهری فراهم می‌شود؟
در شهر همگرا یک مدل خوب برای توسعه پایدار با رویه‌های کاری مناسب و استفاده از ظرفیت‌ها، پتانسیل‌ها، فرآیندهای فراگیر، روشن و شفاف بر اساس فاکتورهای نهادی در جوامع محلی با نظارت بر سیستم‌های شهری و دستیابی به مدیریت یکپارچه شهری است. از ظرفیت‌های لازم برای شهر همگرا مبتنی بر مشارکت و ساختارهای اجتماعی توجه به ساخت‌های جامعه مدنی و مشارکت واقعی مردمی است که می‌تواند ظرفیت‌سازی درست و مناسبی را برای بهره‌مندی از حکمروایی خوب و ارائه یک مدیریت یکپارچه واحد شهری فراهم کند. در چنین شهری فرصت‌هایی برای تمام شهروندان و معیشت پایدار در جوامع محلی با تکیه بر پتانسیل‌های بومی و دسترسی‌های سازگار با تمام ابعاد و سطوح شهری برای همگان فراهم است.
همچنین در شهر همگرا باید برنامه‌ریزی شهری و قوانین زیست محیطی انعطاف‌پذیر باشد، در برخی موارد تراکم‌سازی برای افزایش پایداری و ارتقای بهره‌وری خدمات در تقابل با سیاست‌های زیست محیطی است که باید به دنبال تجمیع آنها و همگن‌سازی آن در راستای دستیابی به پایداری شهر و کلان‌شهرها باشد. سیاست‌هایی که در صدد افزایش رفاه، سلامت و حفاظت از مناطق سبز بزرگ در مقیاس شهری مانند پارک‌ها و بوستان‌های شهری است، همراه با سیاست‌هایی برای کاهش ترافیک، سرو صدا و آلودگی هوا است، تمام این سیاست‌ها منجر بهبود کیفیت زندگی و پایداری شهری می‌شود. در چنین شهری تمام ساکنان باید به تمام جنبه‌های زندگی اساسی، شرایط مناسب زندگی مانند مسکن، حمل‌ونقل، آموزش و پرورش، تفریح، ارتباطات، فرهنگ، مذهب، اشتغال و امور قضائی دسترسی داشته باشند.
کارکردهای شهری در شهر همگرا چگونه باید باشد؟
در شهر همگرا کارکردهای شهری و ساختارهای شهری به دنبال توسعه در همه ابعاد به ویژه ابعاد محله‌ای است، تمام این کارکردها (تولید، صنعتی، خدمات، بازرگانی، فرهنگی و تفریحی و آموزشی) در ساختارهای شهری ادغام می‌شود و در این چارچوب یک سیستم شهری که بتواند تضمین‌کننده تأمین نیازهای شهروندی باشد و رفاه و آسایش شهروندی را فراهم سازد، عرضه می‌شود. باید کارکردهای شهری به دنبال بهره‌گیری از پتانسیل هم‌افزایی و ارتباطات باشد و ارائه کارکردهای ترکیبی در محیط‌های شهری، تنوع خدمات اجتماعی و تجاری را حفظ و پشتیبانی می‌کند. توسعه شهری همراه با کریدورها و گره‌ها در فضاهای شهر و کلان‌شهری با همگرایی که مطرح است، مقیاس‌های اقتصادی را ایجاد می‌کند که می‌تواند در سیستم‌های حمل‌ونقل شهری و دیگر زیرساخت‌ها و خدمات عمومی اثر بگذارد و آن را به پایداری برساند.
فضای سبز و ارتقای آن و خدمات اکوسیستمی و توجه به اقلیم شهری در محیط ساخته شده و کاهش اثرات جزایر گرمایی در کلان‌شهرها با بهره‌گیری از گسترش فضاهای سبز شهری طبیعی و مصنوعی علاوه‌بر تلطیف هوا، منظر شهری را نیز در شهر همراه با رویکرد، "بیوفیلیک" شهری بهبود می‌دهد، حمل‌ونقل عمومی متناسب با خدمات مرتبط، دسترسی را برای ساکنان سکونتگاه‌های اقشار ضعیف به مراکز شهری، محل کار و خدمات اجتماعی و تجاری را ارتقا می‌دهد و در نهایت محل صنایع، تصفیه‌خانه فاضلاب و نحوه جمع‌آوری زباله باید با توجه به دیگر کاربری‌ها و تأثیرات محتمل بر بهداشت و سلامت ساکنان و محیط زیست در نظر گرفته شود.
نظر شما