به گزارش خبرنگار ایمنا، شهر دامنه در طول تاریخ چندین بار جابه‌جا شده است؛ در ابتدا محل تأسیس این شهر در دشت قهیز بوده است و در ادامه در کنار امام زادگان عبدالله و ابراهیم که تا محل فعلی شهر دامنه حدود دو کیلومتر فاصله دارد، مستقر شده است.
دامنه فعلی از اواخر دوره صفویه و اوایل دوره قاجار شکل گرفته و در دوره‌های مختلف مورد هجوم قرار گرفته است، به‌طوری‌که محمود افغان نیز به این سرزمین حمله و خساراتی را به آن وارد کرده است، همچنین در جنگی که بین «علیمردان خان» به پشتیبانی از «ابوتراب میرزا» نوه دختری شاه سلطان حسین صفوی و از طرفی دیگر «ابوالفتح خان بختیاری» که از جانب «شاهرخ شاه نادری» حاکم اصفهان، درگرفت، علیمردان خان مغلوب شد و دوباره تهیه سپاه دید و از کریم خان زند کمک طلبید. کریم خان زند که در یکی از بلوک ملایر سکنی داشت با نیروهای خود در چمن قهیز به علیمردان خان پیوست و از طرف دیگر ابوالفتح خان، سلیمان خان افشار و حسن قلی خان افشار و فتح علی خان افشار و حدود ۴۰ نفر دیگر از خوانین بختیاری با عساکر زیاد وارد اصفهان شدند و از آنجا به دفع علی مردان خان به جانب قهیز شتافتند. تلاقی فریقین رخ داد و از علیمردان خان شکست فاحشی خوردند و به طرف شهر فراری شدند. این جنگ در روز بیستم جمادی‌الاولی سال ۱۳۶۰ هجری قمری رخ داد.
مناطق دیدنی شهر دامنه
- آستانه امامزادگان عبدالله و ابراهیم از فرزندان امام موسی ابن جعفر (ع) که قطب مذهبی، گردشگری شهرستان فریدن است.
- حمام قدیمی شهر دامنه با قدمتی بیش از ۱۰۰ سال از آثار باستانی به ثبت رسیده است و اولین و تنها موزه شهرستان فریدن است.
- تل‌های باقی‌مانده از دوران قدیم و زاغه‌های دوطبقه باقی‌مانده از وضعیت دامداری در قدیم.
- آبشار «سیاه دره» و چشمه‌های حوضه شاه.
- پارک جنگلی پرتیکان.
- پیست اسکی در ۱۲ کیلومتری شرق دامنه.
- دالانکوه، مرتفع‌ترین کوه که در سمت جنوب شهر دامنه واقع شده که ارتفاع آن حدود چهار هزار متر است.
- حلقه چاه‌های کشاورزی در فصل بهار و تابستان در منطقه قهیز با هوای مطبوع و زمین‌های کشاورزی سر سبز.
وجه تسمیه
قرار گرفتن این شهر در دامنه شیب‌دار کوه و همچنین ختم شدن نی‌زار دشت قهیز (در زمان‌های گذشته)، در ابتدا نام شهر را در اصطلاح «دُمِّ نی» یا آخر نی‌زار معرفی کرد که با مرور زمان به دنبنه و به گویش محلی به (دُمِنه) تبدیل شده است.
شهر دامنه که به قولی شهر متحرک کشور نیز نام گرفته است از دوران شکل‌گیری با توجه به جنگ‌ها و لشکرکشی‌های مختلف سه بار جابه‌جا شده و قدمت مکان فعلی این شهر به ۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد، اما با توجهبه پیدا شدن شهری زیرزمینی در دامنه فعلی و وسعت تخمین‌زده شده آن، می‌توان دامنه را از این پس شهر دو طبقه ایران نامید.
حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ خانه زیرزمینی در این شهر و در زیر خانه‌های فعلی وجود دارد که تاکنون ۲۵ مورد از این خانه‌های زیرزمینی کشف و یک نمونه بعد از آماده‌سازی برای بازدید عمومی بازگشایی شده است. تعدادی از این خانه‌های زیرزمینی از زیرزمین به هم راه داشته و تعدادی نیز به صورت دو طبقه حفر شده‌اند.
این خانه‌های زیر زمینی شامل یک دالان ورودی، هشتی، محل نگهداری گوسفند، محل نگهداری گاو، دالان ورود به حیاط مرکزی، حیاط مرکزی و تعدادی اتاق است. در حیاط مرکزی چاه آب، حوض آب و سکوی نماز وجود دارد.
صنایع دستی و هنرهای مردم شهر
از جمله صنایع دستی که از زمان‌های گذشته تا به امروز در این شهر رایج بوده قالی‌بافی است. قالی‌های دست‌بافت زنان این شهر در نقش‌های متنوع «صولتی، ماهی، کربلایی بیگم، حوضی، هشت خوانی، شاه عباسی، ترنجی، سفره آردی، بوته سر کج، بادامی، خشتی، سینه ریز، درویشی، جنگلی، لیلی و مجنون، تخت جمشید» و نقش‌های دیگر است که در کمال دقت و ظرافت بافته می‌شود.
از دیگر صنایع دستی که در گذشته رایج بوده پارچه‌بافی و گلیم‌بافی است و از صنایع دستی که در حال حاضر رایج است می‌توان به معرق، مشبک، هویه کاری، انواع بافتنی و گل‌سازی اشاره کرد.
شهر زیرزمینی دامنه اصفهان به شهر دو طبقه هم معروف است زیرا یک شهر زیرزمینی با وسعت زیاد در زیر شهر اصلی جای گرفته است. شهر زیرزمینی دامنه اصفهان در اصل از زمان هخامنشیان ساخته شده است، اما در زمان صفویه به شکل امروزی در آمده است. این دست‌کندها، راهرو و دالان‌هایی مانند کوچه و خیابان امروزی دارند و خانه‌ها دارای ورودی، هشتی و حیاط مرکزی هستند.
شهر زیرزمینی دامنه در این سال‌ها دست‌نخورده باقی مانده است و جالب است بدانید که بسیاری از این خانه‌های زیرزمینی از خانه‌های امروزی نیز راه ورود دارند. به احتمال زیاد این شهرها به این دلیل ساخته شده بوده‌اند تا ساکنان خود را در برابر سرمای زمستان و گرمای تابستان حفظ کند و در جنگ‌ها امنیت بیشتری را به وجود بیاورد.
راهروها و دالان‌های موجود در این شهر نمادی از کوچه و خیابان امروزی است و نظم و جداسازی محل زندگی انسان‌ها از محل نگهداری احشام و آب‌انبارهای این شهر نیز بیان‌گر زندگی اجتماعی در این شهر تاریخی است که به روایات مختلف قدمت آن از ۱۵۰ تا ۴۰۰ سال پیش می‌رسد.
شهر زیرزمینی دامنه را می‌توان یکی از بِکرترین آثار تاریخی ایران دانست که کمتر دست‌خوش تغییرات شده است و از این‌رو می‌توان این شهر را یکی از بهترین مکان‌های تاریخی برای گذری به گذشته و زندگی گذشتگانمان معرفی کنیم.
نظر شما