به گزارش خبرنگار ایمنا، توسعه زندگی شهرنشینی، افزایش بی‌رویه خودروهای تک‌سرنشین، کاهش دما در فصول سرد سال، صنعتی شدن و افزایش استفاده از صنایع آلاینده موجب شده که میزان آلودگی هوای کلانشهرها طی سال‌های اخیر افزایش یابد و بدون تردید، اصفهان نیز در صدر کلان‌شهرهای آلوده کشور قرار دارد و کاهش میزان آلودگی هوا از مهم‌ترین دغدغه‌های مسئولان شهری است.
بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سالانه ۴.۲ میلیون نفر به علت آلودگی هوا در فضای باز جان خود می‌سپارند؛ همچنین سالانه ۳.۸ میلیون نفر در اثر آلودگی هوا در محیط‌های بسته، به ویژه آلودگی هوای خانه جان خود را از دست می‌دهند. برای اینکه راهکار مناسبی برای مقابله با آلودگی هوا بیابیم، ابتدا باید انواع آلودگی‌های طبیعی و غیرطبیعی و انواع آلاینده‌های هوا را بشناسیم.
این در حالی است که کارشناسان تاکید دارند که نبود برنامه‌ریزی مناسب، نداشتن طرح جامع مبتنی بر مطالعات علمی، نداشتن برخورد جدی با وسایل نقلیه دودزا، نبود قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری مناسب، نداشتن مدیریت یکپارچه، موازی‌کاری، نقص قانون موجود، نبود ضمانت اجرایی مناسب و اجرایی نشدن مصوبات مربوط از جمله چالش‌های موجود در مقابله با آلودگی هوا در کلان‌شهرهای کشور است.
با توجه به استفاده از نرم افزای که به وسیله سازمان جهانی بهداشت در اختیار وزارت بهداشت قرار گرفته است هر سال با استخراج آمارها از بیمارستان‌ها و شاخص‌های آلودگی هوا از سازمان محیط زیست موارد مرگ‌ومیر منتسب به آلودگی هوا و آلاینده‌ها محاسبه می‌شود.
نیمه اول آذرماه سال گذشته بود که معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در خصوص بروز بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا برای افراد جامعه، اظهار کرده بود در سه سال گذشته از سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ با افزایش ۳۵ درصدی ذرات معلق با عنوان (PM) پیام ۲.۵ یا ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون میزان مرگ‌ومیر در اصفهان تقریباً دو برابر شده و از آمار ۶۸۳ نفری در سال ۱۳۹۷ به یک هزار و ۲۹۱ نفر در سال ۱۳۹۹ افزایش یافته است.
محمدمهدی امین گفته بود مواردی همچون مرگ زودرس، ابتلاء به انواع سرطان‌ها مانند سرطان ریه، بیماری‌های مزمن انسداد ریوی مانند برونشیت، تشدید بیماری‌های مزمن ریوی، بیماری‌های قلبی و افزایش مراجعه به بیمارستان به دلیل بیماری قلبی و ریوی با آلودگی هوا مرتبط است.
کاهش آلودگی هوای اصفهان با تخصیص ۴۰ درصدی بودجه
فرزانه کلاهدوزان، سخنگوی کمیسیون سلامت و محیط زیست اصفهان با اشاره به اینکه کل بودجه سال ۱۴۰۱ شهرداری اصفهان با رقم حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان است، به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: در حال حاضر یکی از مهم‌ترین مشکلات شهر اصفهان آلودگی هوا است، در کل سهمی که برای کاهش آلودگی هوا در سازمان‌ها و شهرداری در نظر گرفته شده سهم قابل توجهی بوده است، باید هر نهادی نقش خود را در کاهش آلودگی هوای شهر به خوبی ایفا کند تا شاهد نتایج مؤثری در این زمینه باشیم.
وی با بیان اینکه توجه به مسائل زیست محیطی و کاهش آلودگی هوای اصفهان از جمله اولویت‌های بودجه سال آینده است، ادامه می‌دهد: با توجه به تحقیقات انجام شده در سال‌های گذشته و وجود قانون هوای پاک، شواری اسلامی شهر و مدیریت شهری در این راستا به این نتیجه رسیدند که در بودجه سال آینده سهمی برای کاهش این معضل در نظر گرفته شود. اولویت اول بودجه ۱۴۰۱ توجه به مسائل زیست محیطی و کاهش آلودگی هوای اصفهان بوده است و در مجموع ۴۰ درصد بودجه آینده شهر در خصوص حمل‌ونقل عمومی و کاهش آلودگی هوا در نظر گرفته شده است.
سخنگوی کمیسیون سلامت و محیط زیست اصفهان در خصوص اینکه تمام کلانشهرها و اصفهان با معضل آلودگی هوا مواجه هستند، تاکید می‌کند: شهرداری اصفهان می‌تواند با ایجاد بستری برای شهروندان امکان استفاده بهینه و دسترسی به‌هنگام از سیستم حمل‌ونقل عمومی را فراهم کند تا با این رویکرد سهم شهروندان برای استفاده از این نوع حمل‌ونقل افزایش یابد. برای عملی شدن این برنامه بودجه‌های زیادی در بخش بازسازی ناوگان اتوبوسرانی و توسعه خط دو مترو و فاز خط یک تعیین شده است و در مجموع ۴۰ درصد بودجه سال آینده شهر اصفهان در بحث حمل‌ونقل عمومی و کاهش آلودگی هوا تعبیه شده است.
وی تصریح می‌کند: تعیین قانون هوای پاک از سال ۹۸ انجام و در این قانون وظایف هر سازمان و بخش معین شده است، در حال حاضر تمام افراد جامعه باید برای کاهش آلودگی هوا تلاش کنند و در این راستا هر سازمانی باید به دنبال انجام وظایف مشخص شده باشد.
کلاهدوزان می‌گوید: باید به طور جدی اقدامات لازم برای کاهش آلودگی هوا انجام شود، در حال حاضر تمام سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط به طور جدی به دنبال ایفای نقش‌های خود هستند، باید همکاری‌های لازم بین تمام سازمان‌ها شکل گیرد تا دستیابی به نتیجه مطلوب نیز محقق شود.
اجرای دو مصوبه برای کاهش شرایط اضطرار آلودگی هوا
ایرج حشمتی، مدیرکل اداره محیط زیست استان اصفهان نیز از اجرای دو مصوبه برای کاهش شرایط اضطرار آلودگی هوا و برخورد با صنایع آلاینده در شهرک‌های صنعتی و حومه شهر و انجام پایش‌های ویژه در کلان‌شهر اصفهان خبر می‌دهد و اظهار می‌کند: علاوه بر اقدامات اطلاعیه‌های قبلی مانند تشدید نظارت به وسیله تیم‌های اداره کل محیط زیست، جلوگیری از تردد خودروهای دودزا و فاقد معاینه فنی، برخورد با آلاینده در شهرک‌های صنعتی و حومه شهر و کاهش فعالیت‌های عمرانی توأم با آلودگی هوا دو مصوبه هم برای روند اجرای این برنامه داشته‌ایم.
وی می‌گوید: بر اساس این دو مصوبه، مقرر شد با توجه به پایداری آلودگی هوا با آن دسته از صنایع آلاینده که به نوعی تهدید برای بهداشت محیط زیست هستند، برخوردهای لازم را انجام دهد و پلمب واحدها با دستور قضائی انجام شود. قانون دست محیط‌زیست را برای برخورد با دستگاه‌ها به منظور کاهش آلودگی هوا باز گذاشته است، اما نامه‌ای که دادگاه و دادستانی به اداره کل محیط زیست به عنوان نامه تکمیلی ارائه داده، مقرر کرده است که محیط زیست استان اصفهان با آن بخش از صنایع آلاینده که در فرایند تولید باعث آلایندگی می‌شوند در صورت لزوم با حکم از دادستانی برخورد کند.
۶۲ حکم در قانون هوای پاک معطل است
مدیرکل اداره محیط زیست استان اصفهان ادامه می‌دهد: اگر اراده ملی به خصوص در کلانشهرها وجود نداشته باشد، نمی‌توانیم با مشکل آلودگی هوا مبارزه کنیم، در حال حاضر ۶۲ حکم در قانون هوای پاک معطل است و کارگروهی برای این منظور تشکیل شده است، اگر اراده ملی به خصوص در کلانشهرها وجود نداشته باشد نمی‌توانیم با مشکل آلودگی هوا مبارزه کنیم.
وی تاکید می‌کند: در اصل ۵۰ قانون اساسی در ابتدای قانون گفته شده است که حفاظت از محیط زیست برای نسل کنونی و نسل‌های آینده که قرار است حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، یک وظیفه عمومی است. این شعار همان اصل ۵۰ قانون اساسی است و به زودی وارد پنجاهمین سالگرد تأسیس سازمان حفاظت می‌شویم، هنوز برای فرهنگ‌سازی و وظیفه عمومی تلقی کردن یک موضوع واقعاً فاصله‌های زیادی داریم و بسیاری از دستگاه‌ها به وظایف اصلی خود عمل نمی‌کنند.
۳۷ درصد آلودگی هوا وابسته به صنعت
حشمتی اضافه می‌کند: امسال ۳۷ درصد آلودگی هوا وابسته به صنعت و ۳۳ درصد به علت حمل‌ونقل شهری است. در حال حاضر قریب به ۳۰ درصد از ظرفیت تولید برق در نیروگاه شهید منتظری با سوخت مازوت انجام می‌شود که می‌تواند سهم آلایندگی بخش صنعت را افزایش دهد.
وی تصریح می‌کند: از سویی بر اساس گزارش‌های هواشناسی در جو بالا، ناپایداری هنوز اثر خود را نشان نداده است، بنابراین با توجه به اینکه از سال ۹۳ مازوت را در کلان‌شهر اصفهان نداشتیم و بعد از گذشت هفت سال سوخت مازوت شروع شده است، باید منتظر بمانیم و ببینیم اگر پایداری در سطح بالا و پایین جو صورت بگیرد، بتوانیم به طور دقیق اعلام کنیم سهم آلایندگی‌ها چه میزان است. مدیرکل محیط‌زیست استان اصفهان تاکید کرده بود که موضوع باز شدن مازوت، بر عهده معاونت عمرانی استانداری است و در اختیار سازمان محیط‌زیست اصفهان نیست، اما پایش و نظارت مرتب را محیط‌زیست انجام می‌دهد و تمهیدات لازم را برای شرایط بحران و اضطرار در نظر می‌گیرد.
ثبت تنها یک روز هوای پاک در اصفهان از ابتدای سال
محمود سلطانی، کارشناس محیط‌زیست در خصوص تهدیدات جدی آلودگی ناشی از مازوت‌سوزی نیروگاه‌های برق برای سلامت شهروندان به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: آلودگی هوا، نشست زمین و مشکلات دیگری که در اصفهان با آن روبه‌رو هستیم، پیامدهای بی‌توجهی به توان طبیعت در منطقه مرکزی اصفهان است، هر کجا که انسان دخالت بی‌جا در طبیعت داشته باشد، دیر یا زود با واکنش آن روبه‌رو می‌شود. توان طبیعی شهر اصفهان و منطقه اطراف آن، تحمل این حجم از آلودگی واحدهای صنعتی را ندارد، امروز تنها اداره کل حفاظت محیط زیست استان نیست که فریاد آلودگی هوا سر می‌دهد، بلکه باید این صدا را از محیط‌زیست شهر اصفهان بشنویم و به درد بیاییم که چه بر سر طبیعت آورده‌ایم.
وی اضافه می‌کند: در سال‌های اخیر شاخص‌های کیفیت هوا در شهر اصفهان به شکل نگران‌کننده‌ای افت کرد؛ تا جایی که از ابتدای سال تاکنون تنها یک روز هوای پاک در اصفهان ثبت شده که زمانی گل سرسبد شهرهای ایران بود و نام و آوازه بلندی از زیبایی و شهر زندگی، در جهان دارد. هیچ‌یک از استان‌های کشور به اندازه اصفهان بارگذاری‌های نادرست صنعتی نداشتند؛ توان طبیعی شهر اصفهان و مناطق اطراف آن، تحمل این حجم از آلودگی واحدهای صنعتی را ندارد.
عضو جمعیت محیط زیستی پیام سبز تصریح می‌کند: در کنار مازوت‌سوزی، بارگذاری‌هایی که در منطقه اصفهان انجام شده به سال‌های بسیار دوری برمی‌گردد که جمعیت اصفهان چه بسا ۵۰۰ هزار نفر هم نبود؛ درحالی‌که امروز بیش از دو میلیون نفر در یک منطقه محدود و متراکم جمع شدند. با این همه بارگذاری صنعتی و خدماتی در اطراف اصفهان و در شعاع نزدیک آن، طبیعی است که محیط‌زیست، توان خودپالایی این حجم از آلاینده‌ها را نداشته باشد. محیط‌زیست به شکل مستقیم با سلامت مردم در تماس است. نکته‌ای که نباید فراموش کنیم این است که سلامت مردم را با هیچ چیز اعم از توسعه یا پیشرفت یا ایجاد اشتغال نمی‌توان معامله کرد.
وی تصریح می‌کند: محیط زیست یک سازمان نظارتی است و نهایت اقدامی که می‌تواند انجام دهد، تعطیلی یک واحد آلاینده است. از سوی دیگر مشکلات اقتصادی کشور فراوان است و هر سال به بهانه‌هایی مانند نوسازی و افزایش تولید، ظرفیت واحدهای تولیدی آلاینده را در اطراف اصفهان افزایش می‌دهند. اجرای طرح‌های توسعه در واحدهایی مانند پالایشگاه و صنایع فولاد موجب پیچیده‌تر شدن مشکلات اصفهان شده است؛ این موضوع نشان می‌دهد که نظام اجتماعی و مطالبات اجتماعی در کشور ما، جایی در نظام برنامه‌ریزی و مدیریت کشور ندارد.
گزارش از اکرم کیانی، خبرنگار سرویس پارلمان شهری ایمنا
نظر شما