به گزارش خبرنگار ایمنا، شهر همواره در حال تغییر و دگرگونی است و کالبد فیزیکی آن، بیشترین تأثیرپذیری را از این تغییرات دارد که در نتیجه آن، نمای بصری شهر شکل می‌گیرد و هویت شهری ایجاد می‌شود.
با توجه به خواستگاه تاریخی و فرهنگی شهر، اصول آمایش سرزمین و توسعه پایدار، مدیریت و پایش تغییرات، امری اجتناب‌ناپذیر است؛ زیرا نبود نظارت بر روند این تغییرات، علاوه بر ایجاد الگوی ناپایدار و ناکارآمد شهر، منجربه نارسایی مدیریت شهری در پاسخ‌گویی به مشکلات شهروندان می‌شود.
در این راستا، علوم مکانی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) از جمله ابزارهای قدرتمندی است که امکان پایش سریع‌تر و دقیق‌تر تغییرات شهری را فراهم ساخته است و مدیران شهری را در اتخاذ تصمیمات بهتر، کارآمدتر و مفیدتر یاری می‌کند. GIS، مجموعه‌ای از سخت‌افزار، نرم‌افزار، داده‌های جغرافیایی و منابع انسانی است که برای جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات جغرافیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از مطالعات منابع آب و آبخیزداری تا ایمن‌سازی شهرها و کاهش خطرهای ناشی از پدیده‌های طبیعی همچون زلزله و فرونشست، نیازمند کاربست داده‌های این سیستم اطلاعاتی است؛ زیرا به واسطه آن رفتارهای پنهان پدیده‌ها آشکار و مدیریت بحران برای قبل از وقوع بحران، آغاز می‌شود.
با توجه به اینکه حدود ۸۰ درصد از اطلاعات به‌دست آمده از محیط شهری ماهیت مکانی و جغرافیایی دارد، ضرورت استفاده از سامانه‌های اطلاعات مکانی را در مدیریت شهری دوچندان می‌کند و از سوی دیگر، بهره‌برداری مناسب از منابع و امکانات موجود نیز در گرو داشتن اطلاعات دقیق، به‌روز و قابل اعتماد است.
کارشناسان GIS متولیان به‌روزرسانی نقشه‌های پایه شهری
مهدی آصالح، مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان می‌گوید: استفاده از علوم مکانی در شهرداری اصفهان با فعالیت‌های معاونت شهرسازی در سال ۱۳۷۵ آغاز شد که در آن زمان، تمام فعالیت‌ها و امور مرتبط با نقشه‌های شهری همچون تهیه طرح تفصیلی و نقشه‌های پایه در بستر GIS انجام می‌شد.
وی با بیان اینکه انجام این فعالیت‌ها در سال ۱۳۷۷ به‌طور تخصصی به سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری واگذار شد، می‌افزاید: تهیه نقشه‌های فتوگرامتری بر اساس عکس‌برداری سال ۱۳۷۵ در مقیاس یک به دوهزار، تهیه سامانه GIS و بارگذاری نقشه‌های ساماندهی و طرح تفصیلی در آن، تهیه نقشه‌های فتوگرامتری بر اساس عکس‌برداری سال ۱۳۸۲ در محدوده قانونی و حریم شهر اصفهان، از مهم‌ترین اقدامات سازمان فاوا در حوزه GIS است.
مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: از سال ۱۳۸۸ تا سال ۱۳۹۵ با توجه به افزایش نیاز و حضور متخصصان حوزه GIS در بدنه شهرداری، گروه GIS در معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی تشکیل شد که هدف اصلی آن سیاست‌گذاری و همسوسازی فعالیت‌های مرتبط با اطلاعات مکانی در شهرداری و همکاری با سازمان فاوا به عنوان متولی اجرا بود.
وی تصریح می‌کند: در سال ۱۳۹۰، کارشناسان GIS مناطق پانزده‌گانه به عنوان متولیان به‌روزرسانی نقشه‌های پایه شهری و بازوهای اجرایی معاونت، در مناطق مشغول فعالیت شدند.
آصالح، با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه GIS از سال ۸۸ تا سال ۹۵، ادامه می‌دهد: از جمله این اقدامات می‌توان به تهیه سامانه وب GIS شهرداری اصفهان، تکمیل و غنی‌سازی اطلاعات معابر شهر، برداشت اطلاعات نقاط ارتفاعی شهر اصفهان، برداشت اطلاعات فضای سبز، برداشت اطلاعات چاه‌های آب سطحی، عکس‌برداری هوایی و تهیه نقشه پایه با مقیاس یک به دوهزار و انجام مطالعات پایه GPS و RTK اشاره کرد.
وی با بیان اینکه در سال ۱۳۹۷ نقشه راه توسعه فعالیت‌های اطلاعات مکانی در چهار گروه ساختار، فرایند، زیرساخت و مطالعات تهیه شد، تصریح می‌کند: تهیه و تدوین سند جامع SID شهری به‌عنوان اولین سند جامع در سطح شهری، تشکیل کارگروه SID شهری با همکاری ۵۰ دستگاه اجرایی شهر، توسعه سامانه GPS و RTK و پیاده‌سازی مدل اولیه اطلاعات مکانی، از جمله اقداماتی است که در این سال انجام شده است.
مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان با اشاره به اقدامات انجام شده در سال ۱۳۹۸ اضافه می‌کند: تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی فرونشست شهر اصفهان در فاز اول، انعقاد تفاهم‌نامه با سازمان نقشه‌برداری کشور جهت استفاده از ژئوپرتال آن سازمان در SID شهر اصفهان بررسی و ارزیابی شهر اصفهان از منظر عدالت مکانی به‌عنوان ابزار تصمیم‌ساز آغاز و استفاده در برنامه و بودجه از مهم‌ترین اقدامات در این سال هستند.
وی با بیان اینکه در سال ۹۸ نقشه SID شهر اصفهان در اولین نشست سالانه آمار و برنامه‌ریزی در مدیریت شهری تصویب شد، تصریح می‌کند: متمرکزسازی تمام برداشت‌های نقشه‌برداری در سطح مناطق با محوریت کارشناسان SID مناطق انجام شد.
آغاز به‌کار پروژه مدل‌سازی ژئوئید شهر اصفهان
آصالح اضافه می‌کند: در سال ۱۳۹۹ بودجه لازم برای عکس‌برداری سه‌بعدی از سطح شهر اصفهان تصویب شد که بر این اساس، پروژه عکس‌برداری در وسعت ۸۰ هزار هکتاری برای نخستین‌بار در کشور انجام خواهد شد.
وی با بیان اینکه از عکس تهیه شده به‌عنوان مبنایی برای تهیه نقشه‌های پایه استفاده می‌شود، می‌گوید: واگذاری روند به‌روزرسانی نقشه‌های پایه بودجه پروژه‌های حوزه زیرساخت به منظور تسریع به مناطق و برداشت اطلاعات اسامی معابر و بارگذاری در سامانه منام، از دیگر فعالیت‌های انجام شده در سال ۱۳۹۹ بود.
مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: در سال ۱۴۰۰ فعالیت‌های گروه سامانه‌ها و اطلاعات مکانی شتاب بیشتری گرفت و در بخش‌های ساختار، مطالعات و زیرساخت اقدامات متعددی آغاز به کار کرد.
وی با اشاره به اقدامات انجام شده در سال جاری می‌گوید: تدوین فاز شرح خدمات مطالعات فرونشست، برداشت اطلاعات مادی‌ها و انهار، تفاهم‌نامه همکاری با اداره کل پست به‌منظور برداشت اطلاعات کدهای پستی و پلاک آبی شهری، اجرا و نصب حدود هفت‌هزار پلاک آبی به‌عنوان پایلوت در منطقه هشت شهرداری از جمله این اقدامات بوده است.
آصالح تصریح می‌کند: در سال جاری پروژه مدل‌سازی ژئوئید شهر اصفهان که در سالهای قبل مطالعات آن انجام شده بود، آغاز به کار کرد که با اجرایی شدن این پروژه علاوه بر تسریع در روند برداشت ارتفاع، نقشه‌های دقیق‌تر و منطبق با ارتفاع واقعی اصفهان تهیه خواهد شد.
وی اضافه می‌کند: با حضور متخصصان علوم مکانی در شهرداری اصفهان، کاربرد این علم و فناوری در شهرداری اصفهان روزبه‌روز بیشتر شد تا به چشم‌انداز خود یعنی "شهرداری اصفهان، کلان‌شهر مرجع در ایجاد زیرساخت اطلاعات مکانی به‌عنوان شهر هوشمند" دست یابیم.
نظر شما