به گزارش خبرنگار ایمنا، تئاتر یکی از انواع هنرهای زیبا است که به‌صورت مشارکتی و زنده انجام می‌شود و بازیگران آن، یک رخداد واقعی یا تصویر ذهنی را در محلی خاص و معین اجرا می‌کنند. محتوای تئاتر، اندیشه و بیان و حرکت است که بخش اندیشه و بیان آن ریشه‌ای فرازمینی و معنوی دارد و موجب تعالی روح انسان به‌سوی کمال می‌شود. تئاتر یک ضرورت است، ضرورتی اجتماعی که قدمتی بسیار دارد، از دیرباز بوده و خواهد بود؛ ضرورتی که همگان بر تأثیر شگرف آن بر اجتماع در ادوار مختلف تاریخی باور دارند.
تئاتر، دیدن هنر انسان‌های خوش‌نیت است؛ هنرمندانی که با احترام به مخاطب و عقاید او افکار خود را مقابل دیدگان آن‌ها به روی صحنه می‌برند. در این میان، «اکسپرسیونیسم» به‌عنوان سبکی در هنر، نخستین بار در نقاشی و با هدف تمایز نقاشانی به‌کار رفت که از سبک امپرسیونیسم جدا شده بودند. دل‌مشغولی اکسپرسیونیست‌ها بیان تصورات، احساسات و رویاهای آن‌ها بود؛ همین رویکرد نیز در تئاتر آلمان و در سال‌های پیش از جنگ جهانی اول رواج یافت. تلاش اکسپرسیونیست‌های آلمان نیز این بود که حالت‌های درونی و ناخودآگاه انسان را به نمایش بگذراند. آن‌ها قراردادهای منطقی، نظم، تناسب یا قاعده‌های متداول و رسوم رفتاری و آداب سخنی که بر نمایش رئالیستی و ناتورالیستی سده نوزدهم چیره بود را کنار نهادند.
شیوه‌ها و مضمون‌های این نوع نمایش‌ها اغلب تکان‌دهنده و پرتضاد بود. نمایشنامه‌نویسان اکسپرسیونیست که نظرگاهشان در درجه نخست، ذهنی بود غالباً فقط به شخصیت اصلی نمایش عمق روان‌شناسانه می‌دادند و از طریق او مکنونات ذهنی و درونی خود را آشکار می‌ساختند. عمر اکسپرسیونیسم ناب چندان طولانی نبود، اما تأثیر ژرفی بر نمایشنامه‌نویسانی مانند شون اکیسی، ساموئل بکت، اوژن یونسکو، ژان رنه و کارهای آغازین یوجین اونیل نهاد. از این سبک نمایشی، برای بیان احساسات، تصورات و رویاها و حالت‌های درونی به‌صورت تکان‌دهنده و متضاد استفاده می‌شود. نمایشنامه‌نویس‌های اکسپرسیونیست غالباً فقط ویژگی‌های روانشناسی شخصیت اصلی نمایش را در نظر گرفته و از طریق ذهنیات او، سخن خود را منتقل می‌کردند.
نمایش «هیس! آن‌ها اینجا هستند» نیز در سبک نمایشی کلاسیک با رویکرد اکسپرسیونیستی رئالیستی در ژانر ضدجنگ، به کارگردانی «محمد نادری» و نویسندگی «مجید بدیع‌زاده» همراه با دیگر عوامل اصفهانی ساخته شده که اکنون در تهران در حال اجرا است.
آنچه می‌خوانید مشروح گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با «محمد نادری» کارگردان نمایش «هیس!!! آن‌ها اینجا هستند…!» است که همه عوامل آن از هنرمندان اصفهان بوده‌اند و به تازگی به اجرای خود در تهران پایان داده است:
موضوع نمایش «هیس!!! آن‌ها اینجا هستند…!» چیست؟
داستان نمایش مربوط به ماه‌های پایانی جنگ جهانی دوم است. در سقوط یا سقوط نکردن آدلف هیتلر ابهام وجود دارد و همین امر وقایع مهمی را در هارلِم، محله مهاجرنشین منهتن در نیویورک و به‌موازات آن در اتریش و آلمان رقم زده است.
موضوع نمایش در مورد یک گروه تئاتر است که دو ماه بعد از جنگ جهانی و شش سال دور بودن از تئاتر قصد دارند یک نمایش را در جشنواره گلدن ورد برادوی اجرا کنند.
سبک نمایش چیست؟
نمایش هیس!!! آن‌ها اینجا هستند…! تئاتری کلاسیک با رویکرد اکسپرسیونیستی رئالیستی در ژانر ضدجنگ است.
طراحی صحنه و دکور چگونه است؟
اصول طراحی صحنه این کار کلاسیک است که بر اساس تحلیل نمایش ساخته شده است.
دلیل انتخاب عنوان «هیس!!! آن‌ها اینجا هستند…!» برای نمایش چیست؟
بعد از شکست آلمان حضور سربازان آمریکایی در این کشور باعث ترس و وحشت مردم در خصوص تمام چیزهایی است که از زبانشان خارج می‌شود. البته حضور بازیگران در این تئاتر، فرم نیست بلکه مفهوم ذهنی بازیگر در این اثر نقش اصلی را دارد.
چگونگی گرایش و تمایل شما برای ساخت چنین داستانی چه بوده است؟
من چندبار در اصفهان، اجرای این تئاتر را دیدم و سال‌ها است که با نویسنده این اثر آشنا هستم. من اصولاً به نمایش خشونت در جنگ و بعدازآن علاقه دارم و می‌خواهم بلاهایی که جنگ به‌غیراز جسم بر سر روح و روان آدم می‌آورد را نشان دهم.
امتیازهای مثبت و منفی این‌گونه نمایش‌ها با سایر سبک‌ها ازنظر شما چیست؟
پاسخ این سوال به علاقه مخاطب بستگی دارد. بسیاری از هنرمندان مانند مردم عادی ممکن است علاقه خود را فقط به طنز و کمدی نشان دهن، اما خود من به نمایش تراژدی‌ها علاقه دارم.
نمایش «هیس!!! آن‌ها اینجا هستند…!» از ابتدا تا زمان اجرا چقدر زمان برده است؟
از سه سال پیش که این نمایش در اصفهان اجرا شد تصمیم داشتم آن را در جایی غیر از اصفهان اجرا کنم و حدود دو سال و نیم زمان نیاز بود تا این ایده به ثمر برسد.
عوامل نمایش «هیس!!! آن‌ها اینجا هستند…!» چه کسانی هستند؟
نویسنده، بازیگردان و سرمایه‌گذار مجید بدیع‌زاده، طراح حرکت سارینا شاد، رحمان صمدرضا دستیار اول کارگردان و برنامه‌ریز، دستیار دوم کارگردان محمدرضا میرزایی و مهدی مظاهری، سمانه کیانی منشی صحنه، حسین نیکزادفر طراح صحنه، محمد شیرانی دستیار طراح صحنه، مدیر صحنه محمدسجاد محوری، امیرحسین کریمی، پارسا درویش، امیرحسین بکرانی دستیاران صحنه، سما جهاندار طراح لباس، دوخت لباس افسانه غوغایی، آرزو رضایی، آرشیو لباس آموزشگاه آدمک (شفق کاظمی)، هلیا کیانی طراحی و اجرای گریم، ماهان صمدرضا نوازنده گیتار کلاسیک و انتخاب موسیقی، آیدا رضایی عکاس، محمد خلیلی کارگردان تیزر، محمد خلیلی گرافیست و طراح پوستر، مریم تاج‌کریمی مدیر روابط عمومی، رضا کنگازیان مشاور رسانه، ناهید مرادی مدیر اجرایی، نیکان ریاحی اتاق فرمان، شیوا مهرجو امور مالی، اکرم حکم‌آبادی گیشه و همچنین آموزشگاه فنی‌حرفه‌ای پارتاک اسپانسر و شهرزاد بهشتی به‌عنوان تهیه‌کنندگان این اثر من را همراهی کرده‌اند. ضمن این‌که پریسا کدخدایی، علی قربانی، سهیلا اسماعیلی، مصطفی فرهادی، سما جهاندار، نازنین امینی، زهرا رهبری، افسانه غوغایی، رزا راستی، سارا عسگری، رهاورد عسکری و روژان کیانی در این نمایش به ایفای نقش پرداخته‌اند.
اصلی‌ترین دلیل شما برای اجرا در تهران چیست؟
در کشور ما، تهران بهترین نقطه برای دیده شدن تئاتر است. تهران یک تجربه متفاوت نسبت به شهرستان است چون به‌جایی می‌آیید که بهترین‌ها آنجا هستند و با آن‌ها رقابت می‌کنید. به کارگردانان دیگر توصیه می‌کنم اجرای در تهران را حداقل یک‌بار تجربه کنند، سختی‌های خودش را دارد ولی لذت‌بخش است.
سخنی درباره تئاتر به مسئولان بگویید.
از همه نظر بی‌مهری زیاد شده و هیچ کمکی که نشده هیچ، بلکه فشارها و اذیت‌ها زیاد شده است. واقعاً احتیاجی به این‌که بخواهم مسئله و مشکلاتی که تئاتر ما یا تمام تئاتری‌ها دارند را بگویم، نمی‌بینم زیرا که هیچ تغییری نخواهد کرد.
از دیدگاه شما چه راهکاری برای بهتر شدن تئاتر اصفهان وجود دارد؟
من سال‌ها است در اصفهان زندگی می‌کنم و بزرگ‌شده اصفهان هستم. در این سال‌ها فهمیدم که مردم بیشتر سعی می‌کنند تئاترهای طنز و پیش‌پاافتاده را ببینند تا این‌که به تماشای تئاترهای مفهومی بنشینند. یک صحبت هم با هنرمندان اصفهانی دارم و این است که کسانی که در تهران در زمینه هنر فعالیت می‌کنند به‌جای نگاه کردن به اسم کارگردان یا بازیگران، به سالن می‌آیند که تئاتر را ببینند و حمایت کنند، اما در اصفهان بارها دیده‌ام که بعضی از تئاتری‌ها بهانه‌تراشی می‌کنند، مثلاً در مورد تئاتر لوکوموتیو که من نیز یکی از عوامل آن بودم تا خودمان نخواستیم از یکدیگر حمایت کنیم هیچ مخاطب عامی هم قطعاً از حمایت نمی‌کرد.
من تقاضا دارم که مردم در هر قشری از یکدیگر حمایت کنند؛ منظور من این است که نه فقط از هنری‌های اصفهان بلکه که حداقل از قشر خودتان حمایت کنید. در خصوص تئاتر هم حتی اگر نمی‌توانید اجراها را ببینید لااقل در فضای مجازی یا حتی در بین دوستانتان در شهرهای دیگر از تئاتر حمایت کنید. در نهایت امیدوارم یک روز اصفهان بتواند در تئاتر پیشرفت خوبی داشته باشد.
گفت‌وگو از: علی باقری، خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر ایمنا
نظر شما