به گزارش خبرنگار ایمنا، نتایج یک تحقیق جدید، اولین مورد احتمالی انتقال ویروس کرونا جدید از یک گوزن به فردی در کانادا را گزارش می‌کند. حدود یک ماه پیش بود که ابتلای چهار گوزن به سویه اومیکرون در استان آیلندِ ایالت نیویورک آمریکا خبر ساز شده بود. در آن زمان دانشمندان اعلام کردند که احتمالاً گوزن‌ها ویروس را از انسان گرفته‌اند اما هنوز هیچ مدرکی مبنی بر اینکه گوزن‌های حامل ویروس، آن را به انسان منتقل می‌کنند وجود ندارد اما این نگرانی وجود دارد که گسترش مداوم ویروس در بین جمعیت‌های حیوانی، فرصت‌های بیشتری را برای جهش ویروس کرونا فراهم کند.
نتایج آخرین تحقیق دانشمندان در خصوص انتقال ویروس کرونا از گوزن‌های دم سفید به انسان نشان می‌دهد که احتمالاً سویه جدیدی از ویروس کرونا از گوزن دم سفید به فردی در کشور کانادا انتقال داده شده است. دانشمندان ژنوم‌های ویروسی موجود در گوزن را با ژنوم‌های موجود در افراد این منطقه مقایسه کردند و فردی را شناسایی کردند که به یک سویه از کرونا با ژنوم مشابه در گوزن آلوده شده بود. این فرد در جنوب غربی انتاریو زندگی می‌کرد و با یک گوزن ارتباط نزدیک داشت، بنابراین انتقال ویروس از حیوان به فرد در این مورد بسیار محتمل است.
لایو ساینس نوشت: با وجود تأیید انتقال احتمالی سویه جدید کرونا از گوزن به این فرد، دانشمندان معتقدند که به دلیل محدود بودن داده‌ها، هنوز نمی‌توان ارتباط قطعی انتقال ویروس از گوزن به انسان را تأیید کرد. علاوه بر این مورد، متخصصان سویه‌های جهش‌یافته ژنوم ویروس کرونا را در گوزن دم سفید شناسایی کردند که این یافته، تأییدی بر ظرفیت این گونه به عنوان منبع حیوانی انتقال ویروس است.
دانشمندان ۳۰۰ نمونه جمع‌آوری‌شده از گوزن دم سفید در جنوب غربی و شرقی انتاریو را طی ماه‌های نوامبر و دسامبر سال گذشته میلادی تجزیه و تحلیل کردند و دریافتند که تست کرونا ۱۷ گوزن در جنوب غربی انتاریو مثبت شده است. زمانی که کارشناسان ژنوم‌های پنج نمونه ویروس را توالی‌یابی کردند، یک تبار جدید و متفاوت از کرونا را شناسایی کردند که این سویه در مقایسه با نسخه کرونا ووهان چین، ۷۶ جهش داشته است!
تخریب و نابودی زیستگاه مهمترین عامل نابودی حیات وحش است
روز جهانی حیات‌وحش در تاریخ سوم ماه مارس (۱۲ اسفند ماه) هرساله از سال ۲۰۱۳ میلادی توسط تمام کشورهای عضو سازمان ملل متحد و در جهت افزایش آگاهی از وضعیت گیاهان و جانوران وحشی جشن گرفته می‌شود. در تاریخ ۲۰ دسامبر ۲۰۱۳ میلادی، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نشست خود، روز سوم مارس را به عنوان روز جهانی حیات وحش تصویب کرد. در این روز معاهده چندجانبه " سایتس" برای حفاظت کردن از گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری در معرض خطر به تصویب رسیده بود.
مهدی زارع خورمیزی، کارشناس حیات‌وحش در رابطه با روز جهانی حیات‌وحش، اظهار کرد: هدف از انتخاب روز جهانی حیات‌وحش افزایش آگاهی عموم مردم در رابطه با حیات‌وحش است و لازم است اطلاعات مردم از تنوع زیستی و حیات وحشی به قدری افزایش پیدا کند که عموم مردم حفاظت از تنوع زیستی را یک وظیفه ملی بدانند.
وی در رابطه با دلیل اهمیت حفاظت از حیات‌وحش گفت: اگر نظم طبیعت و اکوسیستم از بین برود و گونه‌های حیات‌وحش دچار مشکل شود، این موضوع تأثیر مستقیمی بر زندگی انسان‌ها دارد و کیفیت زندگی ما را کاهش می‌دهد.
این کارشناس حیات‌وحش با اشاره به شعار امسال روز جهانی حیات وحش مبنی بر "بازیابی یا احیای گونه‌های کلیدی برای بازسازی بوم‌سازگان" تصریح کرد: گونه‌هایی برای ما کلیدی هستند که اگر از اکوسیستم حذف شوند و یا جمعیت آن‌ها کاهش پیدا کند، ضربه بزرگی به اکوسیستم وارد می‌شود.
این کارشناس حیات‌وحش در رابطه با جدی‌ترین تهدیدات حیات‌وحش کشور گفت: بزرگترین تهدید حیات‌وحش کشور تخریب و نابودی زیستگاه است؛ زمانی که ما فعالیت‌های معدنی، جاده‌سازی، شهرک‌سازی، قطع درختان و … را بدون در نظر گرفتن حیات‌وحش به شکل بی‌رویه‌ای توسعه می‌دهیم، زیستگاه جانوران تکه‌تکه می‌شود و زمانی که خانه و سرپناه یک جانور از بین برود، این جانور در معرض نابودی قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: شکار بی‌رویه نیز دیگر تهدید جدی حیات‌وحش محسوب می‌شود و با وجود تلاش سازمان محیط‌زیست و به‌ویژه محیط‌بانان مناطق حفاظت شده، این عامل همچنان تنوع زیستی کشور را در معرض خطر قرار داده است.
این متخصص علم اکولوژی، سگ‌های ولگرد را دیگر تهدید حیات‌وحش دانست و گفت: جمعیت سگ‌های ولگرد در مناطق حفاظت شده افزایش قابل توجهی داشته است و لازم است هرچه زودتر جمعیت این سگ‌ها کنترل شود. اگر بخواهیم با این مسئله احساسی برخورد کنیم و تصمیم قاطعی در این مورد اتخاذ نکنیم، شاهد نابودی بسیاری از گونه‌های حیات وحش کشور توسط سگ‌های ولگرد خواهیم بود.
زارع افزود: خشکسالی و کم‌بارشی و حفر چاه‌های غیرمجاز منابع آبی در دسترس گونه‌های حیات‌وحش را کاهش داده است و با وجود اینکه آب‌رسانی به صورت دستی به جانوران انجام می‌شود اما این مورد همچنان خطر جدی را متوجه حیات‌وحش می‌کند.
وی در رابطه با راهکارهای جلوگیری از نابودی حیات وحش گفت: در ابتدا باید دید مسئولین به محیط‌زیست عوض شود و محیط‌زیست در اولویت‌های کشور قرار گیرد؛ تمام دستگاه‌ها باید در هر توسعه‌ای اعم از جاده‌سازی، معدن‌کاوی و … حفاظت از محیط‌زیست را در نظر بگیرند.
کارشناس حیات‌وحش افزود: حفاظت از محیط‌زیست نباید فقط بر عهده سازمان محیط‌زیست باشد و سازمان به تنهایی نمی‌تواند ۱۰.۴ درصد از کل مساحت کشور به علاوه قرق‌های اختصاصی را اداره کند و نیاز است که عموم جامعه برای حفظ حیات‌وحش تلاش کنند.
زارع بر افزایش بودجه در نظر گرفته شده برای سازمان محیط‌زیست تأکید کرد و گفت: در بحث حفاظت از حیات‌وحش تأمین اعتبارات و فراهم کردن تجهیزات اهمیت زیادی دارد که این موارد نیازمند تخصیص بودجه منطقی به سازمان محیط‌زیست هستند. متأسفانه ما کمتر از نصف استاندارد جهانی نیروی محیط‌بان داریم و تجهیزاتی هم که در اختیار محیط‌بانان قرار دارد بسیار قدیمی و در برابر تجهیزات پیشرفته شکارچیان، از جمله موتورسیکلت‌ها و خودروهای به‌روز، ناتوان است.
وی مورد کلیدی در حفظ حیات‌وحش را افزایش آگاهی عموم مردم دانست و اظهار کرد: اطلاع‌رسانی صحیح به مردم و آموزش به آن در حفاظت از حیات‌وحش نقش کلیدی دارد اما متأسفانه این مهم در کشور ما مغفول مانده و نیاز است رسانه‌ها و مراکز آموزشی در این مورد اهتمام داشته باشند و اهمیت به محیط‌زیست را از دوران کودکی در فرهنگ جامعه جا بیندازند.
این متخصص اکولوژی افزود: نقش تحقیقات و مطالعات نیز در زمینه حفاظت از تنوع زیستی بسیار مهم است، تعداد زیادی از گونه‌ها در کشور ما وجود دارند که هنوز شناخته نشده‌اند، لذا نیاز است با انجام تحقیقات این گونه‌ها را شناسایی و برای حفاظت از آن‌ها تلاش کنیم.
زارع خاطرنشان کرد: زمانی که بحث حفاظت از حیات‌وحش مطرح می‌شود، بحث ما فراتر از حفظ یک یوز؛ میش‌مرغ، مار و یا کاراکال است؛ در واقع حفظ حیات‌وحش منجر به حفظ حیات انسانی می‌شود و اگر ما محیط‌زیست را نابود کنیم، باید منتظر نابودی خودمان نیز باشیم.
تغییرات آب و هوایی تهدید جدی تأمین امنیت غذایی هستند
بر اساس گزارش تیم تحقیقات تغییر اقلیم سازمان ملل متحد (IPCC) تغییرات آب و هوایی در شش دهه گذشته از رشد ۲۱ درصدی امنیت غذایی جلوگیری کرده است. دانشمندان همواره هشدار می‌دهند که افزایش دمای کره زمین می‌تواند تأثیرات مخربی بر تولید محصولات غذایی داشته باشد. بر اساس گزارش تیم تحقیقات تغییر اقلیم سازمان ملل متحد (IPCC) اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای که موجب گرمایش زمین می‌شوند مهار نشود، نزدیک به یک سوم مزارع کشاورزی و مراتع دام‌ها در جهان تا پایان قرن جاری میلادی برای تولید مواد غذایی نامناسب خواهد شد.
در این گزارش آمده است که سرعت تولید جهانی غذا نسبت به گذشته کاهش یافته است و تغییرات آب و هوایی در حال حاضر از رشد تولید تا حدود ۲۱ درصد در شش دهه گذشته جلوگیری کرده است. بارش سیل‌آسا، دمای بالا، کیفیت پایین خاک، افزایش ملخ و کاهش گرده‌افشان‌هایی مانند زنبور عسل، باعث از بین رفتن ذخایر غذایی خواهد شد. اثرات مخرب تغییرات اقلیمی بر امنیت غذایی فقط به خشکی محدود نمی‌شود و امواج گرمای دریایی، اسیدی شدن اقیانوس‌ها، نفوذ آب شور به مناطق آب شیرین و …. به ماهی‌ها و سایر غذاهای دریایی نیز آسیب می‌زند.
رویترز نوشت: ماهی‌ها در حال حاضر حدود ۱۷ درصد از مصرف جهانی گوشت را شامل می‌شوند و پیش‌بینی می‌شود که این میزان افزایش یابد. محصولات غذایی شیلاتی به دلیل تغییرات آب و هوایی بین سال‌های ۱۹۳۰ تا ۲۰۱۰ میلادی، ۴.۱ درصد کاهش یافته است و با ادامه افزایش دمای کره زمین، انتظار می‌رود این روند در آینده با افزایش چشمگیری همراه شود.
در گزارش سازمان ملل، روش‌های کشاورزی دوستدار محیط زیست و تغییر رژیم غذایی افراد به جای استفاده صرف از گوشت و لبنیات از جمله روش‌های مهار کاهش امنیت غذایی عنوان شده است.
ایران رتبه نخست در مهار بیابان‌زایی و گرد و غبار را دارد
علی سلاجقه رئیس سازمان محیط زیست در حاشیه پنجمین مجمع محیط زیست ملل متحد که در نایروبی کنیا برگزاری شد با وزیر محیط زیست کشور عراق دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار جاسم العزیز حَمَدی، وزیر محیط زیست کشور عراق با اشاره به مذاکره در خصوص اثرات تغییر اقلیم در ایران و منطقه و بحث مین‌زدایی و جلوگیری از گسترش بیابان، اظهار کرد: همکاری‌های خوب و درک مشترکی از مسائل داریم اما متأسفانه همکاری‌ها مثل قبل نیست و باید پیشرفت داشته باشد. عراق یکی از کشورهای بسیار آسیب‌پذیر از تغییرات اقلیمی در دنیا شناخته شده و درخصوص گردوغبار، امنیت آب، خشکسالی، بیابان‌زدایی و مین‌زدایی نیاز به مذاکره دوجانبه است.
وی ادامه داد: تغییرات اقلیمی باعث ایجاد تابستان‌های بسیار آزاردهنده به‌ویژه در جنوب عراق شده است و ۴۰ میلیون مین کاشته شده در عراق مشکلات زیادی در حوزه‌های حمل و نقل و تجارت ایجاد کرده است. ۴۰ درصد مرزهای عراق تحت اشغال داعش بوده و حمایت شهید سلیمانی و شهید ابومهندس بسیار تأثیرگذار بوده است.
وزیر محیط زیست کشور عراق با اشاره به عضویت خود در کمیته ملی انرژی‌های تجدیدپذیر، گفت: در تأمین انرژی‌های پایدار و تجدیدپذیر در بخش خصوصی و نیز در صنایع تولید پنل‌های خورشیدی، تنوع زیستی، تثبیت خاک و مدیریت پسماند می‌توانیم همکاری‌های خوبی با ایران داشته باشیم.
حمدی ضمن تشکر از ایرانی‌ها برای ایجاد کمربند سبز در مسیر کربلا، تصریح کرد: در جنوب عراق حل مشکل امنیت آب، موضوعی انسان‌دوستانه و اثر آن فرامرزی است که لازم است ایران از کشور و مردم عراق در آن ناحیه حمایت کند.
در این دیدار، علی سلاجقه با اشاره به اهمیت سلامت انسانی و تأثیر آن بر سلامت محیط زیست و همچنین تأکید دین مبین اسلام به حفظ منابع طبیعی، گفت: هشت سال جنگ تحمیلی باعث بروز خسارات بسیاری بر هر دو کشور شد اما با حضور حاج قاسم، نشان داده شد که چگونه دو کشور می‌توانند با همیاری و همکاری و مودت، مسائل و مشکلات خود را حل کنند.
وی با اعلام آمادگی برای همکاری در همه مسائل محیط زیستی مورد اشاره طرف عراقی، اظهار کرد: ما می‌توانیم کمیته‌های موضوعی برای همکاری تشکیل دهیم. متأسفانه در کشورهای همسایه سرچشمه‌های دجله و فرات دچار تغییرات ورودی آب شده و سه کشور ایران، عراق و سوریه را دچار مسائل محیط زیستی کرده است. در حقوق بین‌المللی نیز مسائل و روش‌های شفافی برای حل این مسائل وجود ندارد.
رئیس سازمان محیط‌زیست تصریح کرد: دیپلماسی آب و محیط‌زیست برای ما حائز اهمیت است. برداشت شن و ماسه در عراق و خشک شدن هورالعظیم مشکلات بسیاری برای معیشت و سلامت مردم ایجاد کرده است. در سال ۸۶ و ۹۶ تفاهم‌نامه‌های همکاری در این زمینه داشتیم که امیدوارم به‌روزرسانی و اجرا شود.
سلاجقه در رابطه با همکاری با عراق در موضوع انرژی‌ها تجدیدپذیر گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی تجربیات بسیار خوبی در حوزه انرژی‌های نو و تجدیدپذیر دارند. همچنین در خصوص تالاب‌ها و منابع آب نیز با تجربه هستیم و می‌توانیم به شما کمک کنیم.
وی با ابراز امیدواری برای به حداقل رسیدن آتش‌سوزی‌های هورالعظیم و کاهش آلودگی‌های ناشی از آن، گفت: در مهار بیابان‌زایی و گردوغبار، ایران رتبه اول را در جهان دارد. اقدامات سریع و اضطراری در دو سال اخیر در خوزستان برای جلوگیری از گسترش گرد و غبار انجام گرفته و نقشه‌های گرد و غبار در کشورهای همسایه را شناسایی کرده‌ایم.
معاون رئیس جمهور افزود: در پنجاهمین سالگرد "UNEP" قرار داریم که همزمانی آن با پنجاهمین سال تأسیس سازمان محیط‌زیست را باید به فال نیک گرفته و برای گرامیداشت آن فعالیت‌هایی انجام داد.
سلاجقه خاطرنشان کرد: امیدوارم روابط محیط زیستی از مهمترین بخش‌های روابط دوجانبه ایران و عرق باشد. همچنین قصد داریم نشستی با حضور وزیران محیط زیست کشورهای اسلامی و همسایه برگزار کنیم که به امید دیدار شما در آن نشست هستیم.
ماهی قرمز و لاک‌پشت "پشت گوش قرمز" گونه مهاجم طبیعت ایران هستند
سیدمهدی مصطفوی رئیس گروه جانوری دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان محیط‌زیست در رابطه با گونه‌های مهاجم حیات‌وحش ایران، اظهار کرد: گونه‌های غیربومی که معمولاً توسط انسان به زیستگاه جدید معرفی می‌شوند و به صورت موفقی با زیستگاه جدید سازگاری پیدا می‌کنند و باعث آسیب محیط زیست، اقتصاد، سلامتی انسان و سایر موجودات شده، به عنوان گونه مهاجم شناخته می‌شوند. عوامل مؤثر در موفقیت گونه‌های مهاجم شامل مقاومت به شرایط محیطی، قدرت گسترش و پراکنش زیاد، فاصله نسل کوتاه و همه‌چیزخواری هستند.
وی با توجه به نزدیکی ایام عید، درباره خرید و فروش دو گونه مهاجم که در این روزها خرید و فروش می‌شود، افزود: متأسفانه در سال‌های پیش مشاهده شده است که در این ایام دو گونه مهاجم لاک‌پشت پشت گوش قرمز و ماهی قرمز به وفور در بازارها خرید و فروش می‌شود که این کار کاملاً اشتباه است. این دو جانور گونه مهاجم محسوب می‌شوند و باید از ورود آن‌ها به اکوسیستم جلوگیری کرد.
رئیس گروه جانوری دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان محیط‌زیست، تصریح کرد: لاک‌پشت پشت گوش قرمز که از سال ۲۰۰۰ اتحادیه آن ورود به طبیعت را ممنوع کرده است، رقیب لاک‌پشت برکه‌ای و لاک‌پشت فراتی که در طبیعت ایران وجود دارند محسوب می‌شود و نباید وارد اکوسیستم شود. ماهی قرمز نیز گونه‌ای غیربومی است که در صورت رهاسازی آن در آب، سبب افزایش آلودگی و تیرگی آب، از بین بردن گیاهان آبزی و رقابت تغذیه‌ای با سایر ماهیان بومی خواهد شد.
مصطفوی خاطرنشان کرد: با اینکه مردم خرید این گونه‌ها را از روی مهربانی و حس مثبت انجام می‌دهند اما این کار صدمات جبران‌ناپذیری را برای اکوسیستم کشور درپی خواهد داشت. لذا از مردم درخواست می‌کنم که از خرید این دو گونه و رهاسازی آن‌ها به اکوسیستم‌های طبیعی صرف‌نظر کنند.
ساماندهی و لایروبی ۴۰ کیلومتر از حریم و بستر زاینده‌رود
احمدرضا صادقی مدیر دفتر مهندسی رودخانه شرکت آب منطقه‌ای اصفهان حدود ۴۰ کیلومتر از حریم و بستر رودخانه زاینده‌رود از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ ساماندهی و لایروبی و ۷۰ کیلومتر آن جاده ساحلی احداث شده است. نزدیک به ۱.۵ کیلومتر در بالادست سد زاینده رود در محدوده روستای دِهباد سفلی و پل اُورگان از سال گذشته تاکنون ساماندهی و دو کیلومتر از بستر رودخانه لایروبی شده است.
وی افزود: عملیات ساماندهی رودخانه زاینده‌رود در محدوده شهرستان لنجان به وسعت ۱.۴ کیلومتر در روستای چم نور و ۶۰۰ متر در روستای چم علیشاه انجام و بیش از پنج کیلومتر از بستر رودخانه در این منطقه لایروبی شده است. یک کیلومتر از بستر رودخانه در شهرستان مبارکه نیز از بالادست به سمت پایین دست، لایروبی و عملیات اصلاح بستر انجام شده است.
مدیر دفتر مهندسی رودخانه شرکت آب منطقه‌ای اصفهان ادامه داد: بیش از ۱.۵ کیلومتر از رودخانه زاینده‌رود در شهرستان اصفهان و ورزنه در روستاهای اوشگهران و قورتان ساماندهی و پنج کیلومتر از بستر رودخانه به سمت تالاب لایروبی شده است که سبب تسهیل جریان آب به سمت گاوخونی و جلوگیری از تشدید تهدیداتی مانند سالک شود.
وی با اشاره به عملیات ساماندهی و لایروبی سایر رودخانه‌های استان در یک سال اخیر، افزود: ۳۵ کیلومتر از رودخانه‌های استان در دو سال اخیر لایروبی شده است. ۱.۷ کیلومتر دیواره ساماندهی و هفت کیلومتر از بستر رودخانه تیدجان خوانسار با همکاری شهرداری این شهر لایروبی شد.
صادقی با بیان اینکه در رودخانه مرق کاشان حدود ۶۰۰ متر دیواره با ارتفاع چهارمتر احداث شده است، تصریح کرد: حدود ۱.۲ کیلومتر دیوار در مسیل مزرعه خطیر و مسیل دستجرد به نطنز احداث شده و بیش از دو کیلومتر از رودخانه هریزه کوهپایه لایروبی و یک هکتار از اراضی تحت تصرف آزاد شده است.
وی با بیان اینکه ۴۲۰ متر از رودخانه سلطان حسین دیوارکشی شده است، افزود: پنج کیلومتر از بستر این رودخانه و نیز مسیل کهنگ اردستان لایروبی شده است؛ همچنین در رودخانه محمدآباد منطقه جرقویه ۶۰۰ متر دیواره ساماندهی و لایروبی در یک کیلومتر از بستر آن انجام شده است.
مدیر دفتر مهندسی رودخانه شرکت آب منطقه‌ای اصفهان با اشاره به اینکه در یک سال اخیر حدود یک کیلومتر از مسیل رودخانه پلاسجان شهرستان فریدن با حذف معاندها (پیچ رود) آزادسازی و اصلاح شده است، گفت: ساحل سازی در حریم این رود در حال انجام است اما به دلیل سردی هوا در روزهای اخیر متوقف شده است.
صادقی در پاسخ به اینکه آیا با ساحل‌سازی در حریم رودخانه‌ها به ویژه رودخانه زاینده‌رود اراضی حاصلخیز کشاورزی حریم رودخانه از بین نمی‌رود؟ گفت: وقتی تصرفات به سمت رودخانه پیش برود کنترل تصرفات از دست خارج می‌شود و در عمل زمانی که تا نزدیک رودخانه چاه و لوله غیرمجاز وجود دارد احداث این جاده‌ها حفاظت از رودخانه را راحت می‌کند.
نظر شما