به گزارش خبرنگار ایمنا، از اوایل قرن بیستم میلادی، ستاره‌شناسان به وجود هزاران سیارک در مدار مشتری پی بردند. این اجسام کوچک تحت تأثیر جاذبه قدرتمند سیاره مجاورشان قرار ندارد و در گروه‌های ابرمانند با فاصله زاویه‌ای ۶۰ درجه قبل و بعد از مشتری گردش می‌کند که این مناطق به عنوان «نقاط لاگرانژ» شناخته می‌شود. در نقاط لاگرانژی، خورشید جاذبه مشتری را خنثی و نقطه‌ای پایدار برای قرارگیری اجسام ایجاد می‌کند. نام این سیارک‌ها از سربازان اسطوره جنگ تروجان الهام گرفته شده است و به مجموعه آن‌ها تروجان گفته می‌شود. برای بررسی و آشنایی بیشتر با تروجان‌ها با عرفان تمنده، کارشناس فضایی مجموعه آسمان‌سرای سُها گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
تروجان در نجوم چیست؟
در اخترشناسی تروجان به جرم آسمانی گفته می‌شود که با یک جرم بزرگ‌تر مداری مشترک دارد، اما به دلیل قرار گرفتن در نقطه لاگرانژی، ثابت مانده و با آن برخورد نمی‌کند. درواقع تروجان‌ها مدار مشترکی دارد و قرار گرفتن آن‌ها در نقاط لاگرانژی باعث می‌شود با توجه به دوره تناوب و مرکز جرم در ترتیب و گردش پایدار بماند.
نقاط لاگرانژی چیست؟
هنگامی که دو جرم آسمانی بزرگ به یکدیگر نیرو وارد کند و تحت نیروی گرانش هم قرار بگیرد به دلیل وجود نداشتن تعادل بین گرانش این دو جسم، هر جرمی که نزدیک مدار یا درون آن قرار بگیرد دچار تغییر می‌شود؛ اما در نقاط لاگرانژی نیروی گرانشی و جانب مرکزی هر دو جسم به یک تعادل می‌رسد و به همین دلیل مکانی مطلوب برای قرارگیری اجسامی مانند ماهواره‌ها محسوب می‌شود. بنابراین نقاط لاگرانژی به دلیل داشتن تعادل گرانشی بسیار مهم است.
نقاط لاگرانژی چه زمانی کشف شد؟
در سال ۱۷۷۲ «ژوزف لویی لاگرانژ» در بررسی مدارهای یک سه جرمی نقاط فرضی لاگرانژی را پیش‌بینی می‌کند، اما زمان بسیاری برای تأیید فرضیه آن طی می‌شود.
نقاط لاگرانژی بر چه اساسی نام‌گذاری می‌شود؟
نقاط لاگرانژی از L1 تا L5 نام‌گذاری می‌شود. اگر فرض کنیم دو جرم A و B در یک راستا قرار گرفته و نیروهای گرانشی آن‌ها بر یکدیگر تأثیر می‌گذارد، نقاط لاگرانژی L1، L2 و L3 در راستای دو جرم قرار می‌گیرد؛ به صورتی که L1 بین دو جرم، L2 بیرون جرم کوچک و L3 با فاصله بیشتر پشت جرم بزرگ قرار می‌گیرد، نقطه چهارم و پنجم نیز مانند راس‌های سوم مثلث متساوی‌الاضلاع است که به عنوان نقاط پایدار شناخته می‌شود و با استفاده از مکانیک کلاسیک و ریاضی فیزیک، می‌توانیم مکان دقیق هر نقطه و نیروهای وارد شده در هر نقطه را محاسبه کنیم.
قمر تروجان چیست؟
هنگامی که سیارک در نقطه لاگرانژی یک سیاره قرار می‌گیرد، تحت عنوان «سیارک‌های تروجان» شناخته می‌شود و اگر قمری در نقاط لاگرانژی قرار بگیرد نیز به عنوان قمرهای تروجان از آن‌ها نام برده می‌شود؛ به طور کلی هنگامی که در رابطه با تروجان‌ها صبحت می‌کنیم، نقاط لاگرانژی نیز مطرح است و اگر سیارک یا قمری در یکی از نقاط L1 تا L5 قرار بگیرد به عنوان یک جرم تروجان محسوب می‌شود.
در منظومه شمسی چه تعداد سیارک تروجان وجود دارد؟
بیشترین سیارک تروجان در مدار سیاره مشتری قرار گرفته است. با توجه به شبیه‌سازی‌های انجام شده و طبق پیش‌بینی نظریات ریاضی و فیزیک، بیش از یک میلیون سیارک تروجان در مدار مشتری قرار دارد و قطر آن بیش از یک کیلومتر است که از این تعداد حدود هفت هزار تروجان ثبت و فهرست شده است.
بیشترین قمرهای تروجانی مربوط به کدام سیاره است؟
همانطور که ذکر شد بیشترین تعداد سیارک‌های تروجانی مربوط به مشتری است، اما بیشترین قمرهای تروجانی در مدار زحل قرار دارد؛ سیاره زحل بیشترین تعداد قمر را در منظومه شمسی دارد و می‌توان گفت بیشترین قمرهای تروجانی مربوط به زحل است. تعداد قمرهای تروجانی در سیاره زحل به قدری زیاد است که حتی دو قمر اصلی آن دارای قمرهای تروجانی هستند.
ویژگی ظاهری تروجان‌ها چیست؟
تروجان‌های سیاره مشتری دارای رنگی قرمز و تیره است، همچنین طیف نگاری این اجسام محتوا و معنی خاصی ندارد؛ زیرا بر سطح آن‌ها هیچ مقدار آب یا ترکیب ویژه‌ای وجود ندارد، اما معمولاً پیش‌بینی می‌شد که پلیمرهای آلی که از تابش‌های خورشیدی تشکیل شده، بر سطح آن‌ها پیدا می‌شود.
تروجان‌ها چطور شکل گرفت؟
فرضیه‌های بسیاری در رابطه با شکل‌گیری تروجان‌ها وجود دارد، اما قابل‌قبول‌ترین آن‌ها مربوط به مراحل اولیه تشکیل منظومه شمسی است و پیش‌بینی می‌شود با تشکیل این سامانه و در انجام جابه‌جایی سیارات غول‌پیکر در مدار فعلی این اتفاق رخ‌داده و تروجان‌ها شکل گرفته است.
سیارک‌های تروجان بر چه اساسی نام‌گذاری شد؟
برای نام‌گذاری سیارک‌های تروجان واقع در نقاط لاگرانژ چهار و پنج از نام قهرمان‌های معروف جنگ «تروآ» یونان استفاده شده است. بر این اساس سیارک‌هایی که در نقطه لاگرانژ چهار قرار گرفته است به نام گروه آشیل (سردار مشهور یونانی در جنگ تروآ) و اجرامی که در نقطه لاگرانژ پنج قرار دارد به دلیل وجود قهرمانان دیگر در این جنگ، گروه تروجان شناخته می‌شود. نام بسیاری از افراد موجود در جنگ تروآ از جمله هکتور، شاهزاده ساحل تروی و بسیاری از بزرگان یونان، اساتید و جنگجویان آن بر سیارک‌های تروجان قرار گرفته است.
نظر شما