به گزارش خبرنگار ایمنا، در هفته‌ای که گذشت همچنان با موج خبرهای جشنواره‌های فجر روبه رو بوده‌ایم، اما در بین آن‌ها چند خبر نیز نسبت به بقیه پررنگ‌تر بود مانند شیء عجیبی که در آب‌های خلیج فارس پیدا شد و یا ماجرای لوکیشن نرگس آبیار در عمارت تاریخی عفیف آباد که حواشی زیادی را با خود داشت تا جایی که این کارگردان در صفحه شخصی خود توضیح ارائه کرد.
امروز به مهمترین رویدادهای خبری در حوزه فرهنگ و هنر مرور می‌کنیم.
کشف شیء ناشناخته در آب‌های خلیج‌فارس
یک باستان‌شناسِ زیر آب از کشف اتفاقی یک شیء نویافته و ناشناخته در کرانه‌های خلیج فارس خبر داد.
سمانه لشگری، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی و دایو مستر غواصی گفت: به‌طور اتفاقی و در حین غواصی در کرانه‌های خلیج فارس در شهر قشم یک شیء ناشناخته در بستر دریا مشاهده کردیم که در بازدید اولیه گمان بر این بود که جنس آن از سنگ است.
او که این کشف را همراه با بهزاد دانا، مربی بین‌المللی غواصی انجام داده است، توضیح داد: در بررسی‌های ثانویه و تخصصی‌تر که زیر نظر تکنیکی غواصیِ بهزاد دانا انجام شد، مشخص شد که جنس شیء چیزی شبیه به فایبرگلاس و دارای لایه رنگی سفید است که ازنظر شکل هندسی به‌صورت قرص استوانه‌ای است.
وی نکته حائز اهمیت در این شیء را وجود اشکال مذهبی مانند یک صلیب، یک شمعدان «منورا» ی یهود، یک شعله آتش و یک قوس شبیه طاق ضربی دانست و اظهار کرد: این اشکال همه در میان یک گل چهارپر به‌صورت برجسته نقش شده‌اند. سطح شیء و دیواره به‌صورت یک‌تکه و پشت آن به‌صورت ورق‌های جداست.
لشگری با تأکید بر اینکه هنوز بررسی‌های دقیق‌تری روی این شیء انجام‌نشده، اما گزارش اولیه آن به اداره کل میراث فرهنگی منطقه آزاد قشم و پژوهشکده باستان‌شناسی وزارتخانه میراث فرهنگی ارائه‌شده، بیان کرد: گمان می‌رود که شیء موردنظر با تکنیک قالب‌گیری ساخته‌شده و سپس لایه زیرین به آن متصل شده است. از سوی دیگر علامت جغرافیایی شمال به‌صورت N انگلیسی هم خارج از این گل، در میان نقش صلیب و شمعدان «منورا»، به‌صورت برجسته منقوش شده است.
باستان‌شناسِ زیر آب این پرسش را که این شیء چیست و چرا در این بستر غرق‌شده بزرگ‌ترین نقطه مبهم این کشف دانست و افزود: شاید بتوان علائم مذهبی و علامت شمال را در کنار یکدیگر و در بازه زمانی نزدیک به دوران صفوی به جهت حضور دولت‌های بیگانه مانند پرتغالی‌ها و سپس انگلیسی‌ها متصور شد، اما با توجه به جنسیت حدس زده‌شده، در حال حاضر نمی‌توان این قدمت را برای این شیء پذیرفت و باید تاریخی معاصرتر را متصور شد.
وی احتمال به دست آمدن هر نوع نتیجه‌ای برای این شیء را بعد از بررسی‌های تکمیلی داد و اظهار کرد: امیدواریم با همکاری پژوهشکده باستان‌شناسی و سازمان میراث فرهنگی کشور بتوانیم درباره پیشینه، کارکرد و چرایی این شیء جالب‌توجه به نتایج علمی و دقیق‌تری برسیم. درواقع پژوهش روی این شیء می‌تواند آغازی بر پژوهش‌های بیشتر و مستمر در سواحل و بستر دریایی خلیج فارس در جزیره قشم باشد.
لشگری ادامه داد: خلیج فارس از هزاران سال پیش تاکنون، پیوسته از آبراهه‌های مهم و تأثیرگذار در تاریخ و تمدن بوده است. این بستر دریایی با دارایی‌های طبیعی خود همیشه زمینه‌ساز توجه و ایجاد نگاهی خاص از طرف ساکنان هم‌جوار و حتی بیگانگان نواحی دورتر بوده، بنابراین این جمعیت‌ها و تمدن‌ها اثرات زیادی را در پهنه و بستر این خلیج ارزشمند از خود به‌جای گذاشته‌اند.
این دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی با تأکید بر عظمت و اهمیت خلیج فارس گفت: متأسفانه واکاوی و پژوهش در مورد تاریخ و باستان‌شناسی این منطقه دارای کاستی‌های زیادی است که تحقیقات و کاوش‌های زیر آب در آن بسیار ناچیز و انگشت‌شمار است.
وی ادامه داد: اکتشافات مربوط به باستان‌شناسی زیر آب تاکنون بیشتر شامل کشتی‌های غرق‌شده و اشیای عادی و روزمره تجاری آن‌ها بوده است و یافته‌هایی که مرتبط با آیین یا نشانه‌های مذهبی باشند، بسیار نایاب‌اند.
افتتاح چهاردهمین جشنواره تجسمی فجر
چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر با حضور مشاور وزیر ارشاد، معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیرکل اداره هنرهای تجسمی و رئیس موزه هنرهای معاصر پانزدهم بهمن‌ماه در موسسه فرهنگی هنری صبا آغاز شد.
محمود سالاری، معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در جشنواره هنرهای تجسمی ١٠ بخش داریم که هر بخش برگزیدگان خودش را خواهد داشت، از طرفی علاوه بر شرکت‌کنندگان اساتید هم در این رویداد حضور دارند.
وی افزود: رشته‌های مختلف هنرهای تجسمی اهمیت دارند و در سینما و تئاتر و حتی موسیقی به آن نیاز داریم، لذا این جشنواره برای کلیت هنر کشور مانند ورزش‌های دومیدانی و ژیمناستیک برای بقیه رشته‌های ورزشی مهم است.
سالاری بااشاره به تفاوت جشنواره چهاردهم با دوره‌های قبل گفت: یکی از تفاوت‌ها افزایش ۴۰ درصدی آثار و شرکت‌کنندگان است، ضمن اینکه امسال جشنواره در ۳۰ استان برگزار می‌شود و قرار است که هر استان یک دبیر داشته باشد و جشنواره در اغلب شهرها اجرا شود.
آغاز چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در یزد
مراسم افتتاحیه چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به میزبانی یزد و با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در کاروانسرای زین‌الدین مهریز برگزار شد.
در چهلمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر، برگزیدگان بخش جنبی جشنواره شامل مسابقه عکس، مسابقه پوستر و مسابقه نمایشنامه‌نویسی معرفی و از آن‌ها تقدیر شد.
رونمایی از کارت‌های بازی صفوی
برای نخستین بار کارت‌های بازی صفوی با نام «گنجفه» که در مخزن موزه رضا عباسی نگهداری می‌شد، به مناسبت دهه فجر رونمایی شد.
موزه رضا عباسی بر پایه مستنداتی این بازی را به دوران صفویه نسبت داده و ۳۰ کارت بازی گنجفه را تا سی بهمن‌ماه به نمایش گذاشته است.
نازی فاطمی، کارشناس مسئول موزه‌داری در موزه رضا عباسی درباره این بازی اظهار کرد: گنجفه یا گنجیفه در اصل "گنج‌فهم" بوده که به علت استفاده زیاد در لفظ به آن گنجفه می‌گفتند و چون این بازی سبب افزایش عقل و فهم می‌شد چنین نامی داشت. این بازی در دوران صفویه متداول بوده است و اگر قبل از صفویه مورداستفاده قرارگرفته، چند سالی پیش از آن قدمت نداشته است.
وی سپس به اسنادی که بر پایه آن کارت‌های بازی گنجفه را به صفویه نسبت می‌دهد، اشاره کرد و گفت: میرزا محمدصادق مؤلف شاهد صادق در فصل ۶۴ کتاب خود درباره این بازی توضیح داده است که گنجفه از اختراعات میر غیاث‌الدین منصور شیرازی بوده که در دوران صفویه زندگی میکرد و فردی بسیار باهوش و نابغه بوده است. یکی دیگر از منابع مورد استناد اهلی شیرازی است که کتابچه‌ای بانام رباعیات گنجفه با ۹۶ دوبیتی داشته که اگر هر دوبیتی را روی صفحه کاغذ می‌آوردند هر صفحه یکی از کارت‌های بازی را تشکیل می‌داده. این فرد در سال ۹۴۲ قمری فوت کرده است اگر احتمال دهیم ۲۰، ۳۰ سال قبل از فوتش این اشعار را سروده بازهم قدمت این بازی به دوران قبل از صفویه نمی‌رسد.
فاطمی اضافه کرد: در سفرنامه‌ها نیز سند مهمی وجود دارد، مثلاً در سفرنامه "تاورنیه" که درباره آداب و فرهنگ صفویه است، اشاره‌شده که در میان بازی‌های ایرانی، کارت‌های بازی وجود دارد که به آن "گنجفه" گفته می‌شود و هشت نشان دارد. از مجموع این منابع نتیجه گرفته‌شده که این بازی در دوران صفویه اختراع‌شده و به‌ویژه در زمان شاه‌عباس اول. در جایی هم اشاره‌شده که در میان سران سپاهیان از این بازی استفاده‌شده است، اما در دوران شاه‌عباس دوم به علت دگرگونی‌های اجتماعی این بازی جزو بازی‌های ممنوعه به‌حساب می‌آید و از ایران خارج می‌شود و در کشورهای دیگری مثل هند نمونه‌ای از این بازی شکل می‌گیرد. همه این مستندات این احتمال را مطرح می‌کند که گنجفه بازی مربوط به دوران صفوی بوده است.
این کارشناس موزه‌داری گفت: این کارت‌های بازی شامل هشت دسته است و هر دسته ۱۲ کارت دیگر دارد. عناوین هشت دسته شاملِ غلام، تاج، شمشمیر، اشرفی، چنگ، برات، سکه و قماش است. ۱۲ کارت هم دو کارت اول شاه و وزیر نام دارد و بقیه از یک تا ۱۰ شماره‌گذاری شده است. جنس این کارت‌ها از عاج و سنگ‌های قیمتی بوده، به‌ویژه آن‌هایی که در دربار استفاده می‌شده است.
فاطمی افزود: مطلبی در کتاب گوهرنامه محمد بن منصور وجود دارد که نوشته در نواحی نیشابور گوهری به نام "فیروزه" وجود دارد که برای نرد، شطرنج و گنجفه آن را استخراج می‌کردند و می‌تراشیدند. زمانی که کارت در میان عموم مردم استفاده می‌شد دیگر این تزئینات را نداشت و از برگ نخل، مقوا و یا کاغذ استفاده می‌شد.
وی خاطرنشان کرد: در این نمایشگاه شامل ۳۰ عدد کارت مستطیل به نمایش گذاشته‌شده که در ابعاد متغییر و اندازه‌های کوچک است؛ در عرض سه تا چهار سانتی‌متر و به طول پنج تا شش سانتی‌متر و در وزن‌هایی متغیر از ۱.۶۸ تا ۶ گرم. نقش‌های کارت‌ها نیز متفاوت و بیشتر درباری است، مثل صحنه شکار و شهبانویی که کودکی در آغوش دارد.
وی افزود: برای تزئین کارت‌ها از هنر لاک یا روغن‌کاری استفاده است، چون این صنعت فاخر و درباری بوده است و این بازی‌ها هم درباری به‌حساب می‌آمدند از آن هنرها برای مزین کردن آن‌ها استفاده می‌شد. علاوه بر این، برای اینکه ببینده را سوق دهند که نقوش ریز این کارت‌ها را بهتر ببیند جلا و روغنی روی کارت‌ها می‌زدند تا براق و واضح شود.
جنجال دکورسازی سریال جدید نرگس آبیار در عمارت عفیف‌آباد
نرگس آبیار، کارگردان سینما پس از ساخت فیلم سینمایی ابلق، اکنون مشغول ساخت سریال نمایش خانگی سووشون است. مجموعه‌ای که قرار است فیلم‌برداری آن در مجموعه تاریخی عفیف‌آباد شیراز انجام شود، اما عوامل فیلم برای کامل شدن دکور، سازه‌هایی به محوطه اضافه کردند که حالا به جنجالی تمام‌عیار برای این کارگردان بدل شده است.
این ساخت‌وسازها در محوطه باغ عفیف‌آباد باعث شده تا کارزاری برای توقف فیلم‌برداری در این فضا شکل بگیرد. برپاکنندگان این کارزار از وزیر میراث فرهنگی و استاندار فارس خواسته‌اند تا ساخت‌وسازهای سریال سووشون در محوطه باغ عفیف‌آباد را هرچه سریع‌تر متوقف کنند.
بررسی ویدیوها و تصاویر منتشرشده از دکورهای ساخته‌شده در محوطه باغ عفیف‌آباد نشان می‌دهد که دو ساختمان گوشواره‌ای به اطراف عمارت افزوده‌شده‌اند. علاوه بر این یک حوض بزرگ و پلکانی‌هایی نیز در محوطه دیده می‌شود که حاصل اجرای پروژه نمایش خانگی سووشون در این باغ قاجاری است.
آنچه معلوم است مصوبه‌ای است که میراث فرهنگی هفت سال قبل صادر کرد تا بر اساس آن ساخت فیلم‌های سینمایی و سریال در اماکن تاریخی ممنوع شود.
دکورها از ساختمان عمارت فاصله دارند!
پس از بالا گرفتن انتقادها، داریوش پیرو، طراح صحنه سریال سووشون ویدیویی منتشر کرد و درباره ساخت وسازها در محوطه باغ عفیف‌آباد توضیحاتی ارائه داد. او در این ویدیو می‌گوید که سازه و دکور ۲۰ سانتی‌متر با نمای اصلی عمارت فاصله‌دارند. علاوه بر آن کاوری هم برای عمارت ایجادشده که به‌هیچ‌عنوان یک آجر هم به بدنه آن ضربه نزند.
وی توضیح می‌دهد که آن‌ها دارند سریالی به نام سووشون را کار می‌کنند. که درواقع اثر ادبی سیمین دانشور است و به کارگردانی نرگس آبیار دارد ساخته می‌شود. سپس می‌گوید ۵۰ درصد لوکیشنی که برای کاراکترهای اصلی یعنی زری و یوسف و با خصوصیاتی خاص نیاز داشته‌اند را در باغ عفیف‌آباد پیداکرده‌اند، اما ۵۰ درصد باقی مانده را باید به‌صورت دکور سینمایی می‌ساختند.
داریوش پیرو اشاره می‌کند که تمامی فعالیتی که آن‌ها انجام داده‌اند روی یک بستری از نایلون و پلاستیک ایجادشده است تا بتوانند پس از پایان کار همه را بردارند و به مجموعه هم آسیبی وارد نشود.
علاوه بر او، نرگس آبیار نیز واکنش نشان داد و گفته است که سازه پرتابل بوده و از دیوار عمارت حدود ۵ سانتی‌متر فاصله دارد و همچنین روی عمارت پلاستیک کشیده‌اند.
کارگردان سووشون اعلام کرد که اگر هر متخصصی نظر بدهد که این سازه به بنا آسیب می‌زند، تمامی آن سازه‌ها را حذف می‌کنند.
آغاز ششمین جشنواره فجر صنایع‌دستی و هنرهای سنتی
ششمین جشنواره فجر صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در موزه ملی افتتاح شد.
پویا محمودیان معاون صنایع دستی و هنرهای وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری اظهار کرد: پس از آسیب‌شناسی‌های انجام‌شده سعی بر این شد که جشنواره ششم با دقت نظر و رویکردی متفاوت برگزار شود. فراخوان برای حضور ۳۱ استان به‌صورت عمومی و خصوصی انجام شد و برخی استان‌ها ازجمله مازندران، اصفهان و تهران حضور فعال‌تری در این دوره داشتند.
وی با اشاره به ارسال ۵۷۰ اثر به جشنواره، افزود: داوری‌ها در دو مرحله انجام شد و در ابتدا آثار از طریق عکس‌های ارسالی گزینش شدند و پس‌ازآن داوران ۳۲۰ اثر را برای راه‌یابی به جشنواره انتخاب کردند.
محمودیان تأکید بر آثار و طراحی‌های کاربردی همراه با ویژگی‌های زیبایی‌شناسی و همچنین آثاری که امسال موفق به دریافت نشان مهر اصالت ملی شده‌اند را به‌عنوان دو تفاوت اصلی این دوره جشنواره با پنج دوره گذشته دانست و افزود: امسال توجه ویژه به بخش رویش دوباره سرو با هدف شناسایی و تجلیل از بازماندگان پیشکسوتان، اساتید و نخبگانی که ادامه‌دهنده راه هنرمندان هستند، به‌منظور حفظ رشته در دستور کار قرارگرفته است.
معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی بابیان اینکه جشنواره فجر صنایع‌دستی و هنرهای سنتی مکانی برای شناسایی هنرمندان، کشف استعدادهای جدید و نمایش آخرین دستاوردهای هنرمندان سراسر کشور است، ادامه داد: این جشنواره مکانی برای ارتباط بی‌واسطه علاقه‌مندان به فرهنگ، هنر، صنایع‌دستی و هنرهای سنتی ایران با هنرمندان است.
وی با اشاره به اینکه هر هنرمند حداکثر با سه اثر در جشنواره حضور دارد، افزود: امکان حضور آثاری که در جشنواره‌های فجر گذشته شرکت کرده بودند، در این دوره وجود نداشت. در اختتامیه نیز شش نفر از صنعتگران موفق به دریافت سرو سیمین و شش نفر موفق به دریافت دیپلم افتخار ششمین جشنواره فجر صنایع‌دستی و هنرهای سنتی می‌شوند.
محمودیان با اشاره به استقبال بازدیدکنندگان از جشنواره تصریح کرد: زیبایی، خلاقیت و ظرایفی که توسط هنرمندان جوان خلق‌شده‌اند، از آغازین ساعات افتتاحیه نظر تمام بازدیدکنندگان را به خود جلب کرده است و امیدواریم جشنواره ششم بتواند فصل جدیدی از اتفاقات تأثیرگذار برای ذی‌نفعان این حوزه باشد.
اهمیت معرفی فرهنگ ایرانی در مراکز گردشگری
در ادامه نیز علی‌اصغر شالبافیان معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، آثار حاضر در جشنواره را فاخر ارزیابی کرد و افزود: ابتکاری که معاونت صنایع‌دستی برای به نمایش درآوردن آثار هنرمندان به‌صورت سالانه انجام می‌دهد، قابل‌تقدیر است.
وی با تأکید بر اهمیت تعامل هر چه بیشتر صنایع‌دستی و گردشگری گفت: تعامل هر چه بیشتر حوزه گردشگری و صنایع‌دستی موجب می‌شود که نحوه همکاری فعالان دو حوزه نیز واضح‌تر و شفاف‌تر شود.
شالبافیان تصریح کرد: برخی از آثار به نمایش درآمده در این جشنواره می‌تواند در هتل‌های سنتی و سایر مراکز اقامتی مورداستفاده قرار گیرند. هرقدر که فرهنگ ایرانی در مراکز گردشگری بهتر نشان داده شود، به‌طور حتم موردتوجه گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرد.
معاون گردشگری کشور به همه فعالان گردشگری به‌خصوص صاحبان تأسیسات گردشگری توصیه کرد که از این جشنواره و آثار به نمایش درآمده بازدید کنند.
آغاز سی‌وهفتمین جشنواره موسیقی آغاز به کار کرد
سی‌وهفتمین جشنواره موسیقی فجر از بیستم بهمن‌ماه با اجرای علی زند وکیلی و میثم ابراهیمی در سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی تهران آغاز شد و تا بیست ونهم بهمن‌ماه ادامه دارد.
این کنسرت‌ها در حالی برگزار می‌شوند که با اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا فقط در ۳۰ درصد ظرفیت‌ها امکان حضور علاقه‌مندان وجود دارد. در طول روزهای برگزاری جشنواره موسیقی فجر، ۶۹ اجرا از ۶۳ گروه در بخش‌های موسیقی دستگاهی، نواحی، کلاسیک، بین‌الملل، ارکسترال، پاپ، تلفیقی و بانوان به اجرای هنرمندی می‌پردازند.
همچنین تالار وحدت، تالار رودکی، سالن دهلوی، فرهنگسرای نیاوران، فرهنگسرای ارسباران و سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی میزبان اجراهای جشنواره هستند.
نظر شما