به گزارش خبرنگار ایمنا، دولومیت یکی از کانی‌های رایج سازنده سنگ‌های رسوبی با ساختار شیمیایی متشکل از کربنات، کلسیم و منیزیم است که در سیستم رومبوئدریک متبلور شده و از سه جهت رخ کامل دارد. اکثر دولومیت‌ها به رنگ‌های خاکستری مایل به کرم و سفید مایل به خاکستری یافت می‌شود؛ اما برخی به رنگ‌های سفید، زرد، سبز و سیاه نیز دیده می‌شود. کانی‌های کربناته شامل کلسیت، آراگونیت و دولومیت است و شاید هیچ ماده معدنی دیگری مصارف سنگ آهک و دولومیت را نداشته باشد. سنگ‌های کربناته به دلیل خواص فیزیکی خود پایه‌های اساسی صنعت مصالح ساختمانی را تشکیل می‌دهد که از بدو تمدن بشر مورد استفاده بوده و درحال‌حاضر نیز مصارف آن رو به افزایش است. در همین رابطه با علی‌خان نصراصفهانی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد واحد اصفهان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
چرا توسعه صنعت تولید شمش منیزیم از دولومیت در استان اصفهان مهم است؟
استان اصفهان مانند مجاورین در فلات مرکزی ایران دچار بحران آب، مراکز صنعتی آلاینده و اشتغال است؛ بنابراین ناخواسته باید در نوع نگرش خود نسبت به توسعه صنایع تجدیدنظر کنیم و از صنایعی که وابستگی بسیار به آب ندارد، آسیب کمتری به محیط‌زیست می‌رساند و دارای جذابیت سرمایه‌گذاری است، حمایت و به توسعه آن‌ها کمک کرد که تمام این مزایا در صنعت تولید منیزیم از دولومیت مشاهده می‌شود.
آیا تجربه عملی در تولید منیزیم از دولومیت دارید؟
بله. در سال ۱۳۹۳ به شکل اتفاقی با این صنعت و تکنولوژی خاص آن آشنا شدم؛ پس از چهار سال تلاش شبانه‌روزی عملیات بومی‌سازی این صنعت انجام و در ایام‌الله دهه فجر سال ۱۳۹۷ نخستین محصول صنعتی فلز منیزیم با یک راکتور پایلوت ۵۰۰ تنی تولید شد.
دولومیت چیست؟
در طبیعت سنگ دولومیت و آهک معمولاً با هم تشکیل می‌شود و هر دو از نظر شیمیایی در خانواده ترکیبات کربنات قرار می‌گیرد.
آیا ذخایر کافی از دولومیت به عنوان ماده اولیه برای این صنعت در استان اصفهان وجود دارد؟
بله. استان اصفهان دارای ذخایر بسیار غنی دولومیتی در حد چند صد میلیون تن است که بخش بسیاری از آن مناسب تولید شمش منیزیم است.
فلز منیزیم چه کاربردی دارد؟
فلز منیزیم وزنی سبک‌تر از آلومینیوم دارد و اگر از آن در صنعت آلیاژسازی استفاده شود علاوه بر رفع مشکلات آلومینیوم، دامنه کاربردی بسیار وسیعی در تولید محصولات سبک وزن ایجاد می‌شود. منیزیم در صنایع خودروسازی، آلیاژسازی، فولادسازی برای گوگردزدایی بالا، تولید باتری‌های سازگار با محیط زیست، برنامه‌های کاربردی هوا فضا، صنایع هسته‌ای، کاربردهای پزشکی و ورزشی، برنامه‌های کاربردی الکترونیکی، دفاعی، نظامی و صنایع هسته‌ای کاربرد دارد.
آیا صنعت منیزیم جایگاه مناسبی برای سرمایه‌گذاری در ایران به خصوص اصفهان دارد؟
پاسخ قطعی به این پرسش نیازمند آشنایی با شرایط ایران و مسائل غیر اقتصادی مؤثر در این کشور است. اگر به فرصت‌ها و تهدیدهای توسعه این صنعت نگاه کنید، متوجه می‌شوید وجود منابع غنی در دسترس، نزدیک، مناسب و نسبتاً ارزان مواد اولیه این صنعت، مراکز کلسیناسیون، مراکز بزرگ و صنعتی تولید فروسیلیس، بومی شدن دانش فنی و اجرایی تولید منیزیم، تأمین بیش از ۸۰ درصد تجهیزات از داخل کشور، وابسته نبودن به آب، وجود منابع غنی و ارزان انرژی گاز، حضور نیروی انسانی جوان در کشور و ارزان بودن نیروی کار در مقایسه با سایر کشورها، موقعیت خاص اقتصادی و دسترسی به شاهراه‌های صادراتی در خاورمیانه و کشورهای صنعتی اروپایی به‌خصوص در حاشیه خلیج فارس که در زمینه آلومینیم فعال هستند، روند رو به رشد تغییر در صنعت خودروسازی و صنایع بالادستی و پایین‌دستی وابسته در ایران، نیاز فولاد و آغاز سرمایه‌گذاری کلان به‌خصوص در ذوب‌آهن اصفهان به استفاده از منیزیم در گوگردزدایی محصولات، بخش کوچکی از چشم‌انداز توسعه این صنعت است که تا سقف ۱۲۰ هزار تن در سال شمش منیزیم تولید داخلی برآورد شده نه تنها برای تأمین نیاز داخلی کافی است بلکه کشورهای همسایه نیز می‌توانند از آن استفاده کنند.
آیا ورود به صنعت منیزیم، نیاز به سرمایه‌گذاری با مبالغ بالا دارد؟
این صنعت در گروه صنایع نیازمند سرمایه‌گذاری بالا دسته‌بندی می‌شود، اما در عمل چنین چیزی صحت ندارد. مهم‌ترین ویژگی این صنعت، منقطع بودن خط تولید و وابسته نبودن کامل واحدهای درگیر به یکدیگر است. اکثر افراد تولید بیش از شش هزار تن شمش در سال را اقتصادی می‌دانند؛ اما در رابطه با این صنعت می‌توان با خط تولید یک هزار تن در سال آغاز و آن را به سه هزار تن افزایش داد. در مراحل بعدی بر حسب شرایط فنی و اقتصادی امکان افزایش ظرفیت تا ۶ الی ۱۰ هزار تن نیز وجود دارد و با این شرایط بازگشت سرمایه با توجه به بازار حدود دو سال برآورد می‌شود.
برای انجام این پروژه چقدر زمان نیاز است؟
زمان مورد نیاز برای انجام این پروژه به ظرفیت تولید وابسته است؛ اما اگر از نظر اخذ مجوز، تأمین مالی اولیه، زمین و سایر موارد زیرساختی مورد نیاز حساب کنیم بین یک تا سه سال زمان لازم است تا کارخانه به مرحله تولید آزمایشی برسد.
بهترین مکان برای اجرای این پروژه کجاست؟
در انتخاب مکان باید نزدیکی به منابع تأمین مواد اولیه و منابع معدنی، جاده، راه‌آهن و شرایط محیط‌زیستی مد نظر قرار گیرد. شهرک‌های صنعتی و تجمعات شهری برای تأمین نیرو و نزدیکی به انشعابات برق می‌تواند بر انتخاب ما تأثیر بگذارد. در اطراف اصفهان ناحیه شهرضا، دهاقان و ادامه آن تا محدوده‌های خارج از استان مانند ناحیه زفره و به طور کلی نقاطی که ذخایر دولومیت در آن وجود دارد، مکان مطلوبی برای توسعه این صنعت است.
سخن آخر…
منیزیم فلز آینده و سازگار با محیط‌زیست است؛ زیرا دامنه استفاده از آن بسیار گسترده است. به طور مثال با سبک‌سازی اتومبیل در مصرف سوخت بسیار صرفه‌جویی خواهد شد، همچنین اگر فلز منیزیم وارد چرخه‌های زیستی شود، هیچ‌گونه آسیبی به محیط‌زیست وارد نمی‌کند و امید است طی چند دهه آینده این صنعت سودمند و صادراتی به سرعت توسعه یابد.
نظر شما