به گزارش خبرنگار ایمنا، خلق فضاهای شهری در تمام شهرهای دنیا بر اصول ثابتی استوار است که مورد تأیید برنامه‌ریزان، طراحان، معماران، مدیران و تصمیم‌گیران نیز قرار دارد. این معیارها در عین کلی بودن، در زمان تهیه و پیاده‌سازی جزئیات با یکدیگر متفاوت است.
تفاوت در خلق فضاهای شهری، به معنای خارج شدن از اصول طراحی نیست؛ بلکه به معنای تلاش برای کیفیت‌بخشی به فضاهای متناسب با موقعیتی است که در آن قرار دارند؛ زیرا رمز پویایی و برندسازی فضاهای شهری در چنین فرایندی نهفته است.
امروزه طراحی شهری و اصول حاکم بر آن، به ابزاری برای خلق بی‌کیفیت فضاها تبدیل شده و فضاهای شهری دیگر آن کیفیت گذشته را ندارد و نمی‌تواند رضایت خاطر شهروندان را فراهم کند. به نظر می‌رسد با کاربست راهکارهایی در طراحی در فضاهای شهری بتوان فضایی مطابق با فرهنگ عامه مردم و خصوصیات زندگی روزمره آنان به وجود آورد
حسن سجادزاده، دکترای طراحی شهری در این‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: اگر شهر را به عنوان یک موجود زنده دارای ابعاد مختلفی در نظر بگیریم، طراح شهری باید در فرآیند طراحی شهر، فضاها و عناصر شهری به شاخصه‌ها و معیارهای ابعاد مختلف فضاهای شهری توجه کند.
وی با تاکید بر اینکه طراحی باید با رویکرد خلاقیت در نظر گرفته شود که منظور، فرایند همراه با رشد پایدار است که در طول زمان اتفاق می‌افتد، خاطرنشان کرد: طراح شهری باید زمینه را بشناسد؛ زیرا رویکرد زمینه‌گرایی و توجه به متن شهر اهمیت بسزایی در طراحی شهر و فضاهای شهری دارد.
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: اگر شهر را یک «متن» در نظر بگیریم، این متن دارای کلمات، جملات، آواها و معناهایی است؛ لذا طراح شهری باید واقف باشد که شهر، فضاها و عناصر شهری در کدام موقعیت جغرافیایی قرار دارد و او با کدام ویژگی اقتصادی، اقلیمی و فرهنگی روبه‌رو است تا طراحی خود را متناسب با این ویژگی انجام دهد و به پایان برساند.
طراحی شهری، دیدن تفاوت‌ها است
وی با بیان اینکه طراحی شهری، دیدن تفاوت‌ها است اضافه می‌کند: همان‌طورکه در بافت قدیم شهرها هیچ دو مکان و فضا در شباهت ظاهری مانند یکدیگر نبودند، امروز نیز باید چنین دیدگاهی اعمال شود.
سجادزاده با بیان اینکه تفاوت‌ها در طراحی زمانی دیده می‌شود که ابعاد مختلف مدنظر قرار بگیرد، اظهار کرد: چنان‌چه طراحی را معادل (Design) در نظر بگیریم، ذات وجودی فضا و استفاده‌کننده از فضا باید مورد توجه باشد و بسیار مهم است که یک طراح شهری، تفاوت‌ها را ببیند.
وی با تاکید بر اینکه مشکلی که امروزه در طراحی شهر و فضاهای شهری وجود دارد این است که رویکرد مسئله‌محور، مغفول واقع شده و دیدگاه‌ها بیشتر پروژه‌ای است، ادامه می‌دهد: پروژه در ذات خود دارای ابتدا و انتها است و نگاه ماشینی به فضا دارد؛ درحالی‌که طراحی شهری باید ظرفیت‌ها، استعدادها و ویژگیها را مورد توجه قرار دهد.
این دکترای طراحی شهری ادامه می‌دهد: ابعاد مختلف فضاهای شهری شامل ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی باید در فرآیند طراحی شهری لحاظ شود؛ درحالی‌که امروزه نگاه مدیران و برنامه‌ریزان پروژه‌محور است و به سایر ابعاد توجه کافی نمی‌شود که همین موضوع، کیفیت زندگی در شهرهای ما را به شدت کاهش داده است.
نقش پررنگ تصمیم‌گیران در طراحی شهری
وی خاطرنشان می‌کند: بسیاری از طراحان شهری گلایه‌مند هستند که ابعاد مختلف فضا را در طراحی و برنامه‌های خود لحاظ می‌کنند، اما سایر مسائل سیاسی و مدیریتی بر طرح‌های آن‌ها اثر منفی می‌گذارد. بنده به عنوان یک طراح شهری کاملاً به این مهم واقف هستم.
سجادزاده می‌افزاید: نقش سیاست‌مداران، تصمیم‌گیران و مدیران شهری در تغییر ایده‌های طراحی، اثرگذار است؛ این بدان معنا نیست که آن‌ها نیت خیر ندارند، بلکه گاهی اوقات نیت خیر آن‌ها با دانش کافی توأم نیست و موجب ایجاد مسائل و مشکلاتی می‌شود، البته برخی مواقع نیز دیدگاه‌های سوداگرایانه و سیاسی وجود دارد.
وی می‌گوید: مولفه‌ها و شاخصه‌هایی که طراح شهری باید در نظر بگیرد، شامل ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، زمانی و زمینه‌ای، فرهنگی و اجتماعی است و همه این موارد، باید در کلیت طراحی مورد ملاحظه قرار بگیرد تا نگاه ما به طراحی صرفاً دیدگاه جزیره‌ای و نقطه‌ای نباشد.
این دکترای طراحی شهری اظهار می‌کند: حوزه بلافصل، حوزه فراگیر و بده‌بستان‌هایی که طرح‌های شهری با فضاها و فعالیت‌های هم‌جوار دارد، نقش مهمی در کیفیت‌بخشی به فضاهای شهری ایفا می‌کند.
نظر شما