به گزارش خبرنگار ایمنا، دانشگاه هنر اصفهان در سال ۱۳۵۵ تأسیس شد و در نخستین روزهای شکل‌گیری، پیوند میان دانشگاهیان و هنرمندان و استادکاران را به عنوان یک ضرورت، مورد توجه قرار دارد و سال‌ها نیز در این موضوع موفق عمل کرد. اما مدت‌ها است دانشجویان این دانشگاه نیز مانند بسیاری از دانشگاه‌های کشور با مشکلات بسیاری مواجه شده‌اند که مهم‌ترین آن‌ها بیکاری بعد از پایان دوران تحصیل است؛ هرچند که خروجی دانشگاه نیز به لحاظ کیفی مانند گذشته نیست.
از سویی دیگر اگرچه پیوند میان هنرمندان جامعه و دانشگاه، یکی از اهداف تأسیس دانشگاه هنر اصفهان بود اما در این میان مسلماً موضوع حفظ و نگهداری بناهای تاریخی شهر نیز از اهداف جدی ایجاد این دانشگاه در چنین بناهایی بوده است، در حالی که به گفته «رضا نصراصفهانی» رئیس دانشگاه هنر اصفهان، اکنون این دانشگاه یکی از فقیرترین دانشگاه‌های کشور ازنظر داشتن فضای کاربردی است و موضوع انتقال فضاهای کارگاهی و خوابگاه دانشگاه هنر اصفهان به شهرستان کلیشاد نیز محقق نشده است. از سوی دیگر، اداره‌کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان متولی به‌عنوان متولی خانه‌های تاریخی شهر نیز به‌رغم اینکه مدتی است با تخریب خانه‌های تاریخی شهر بیش از گذشته روبه‌رو شده‌ایم اما این اداره‌کل نیز حاضر به واگذاری این بناها به دانشگاه نبوده است.
موضوع دیگر این است که با توجه به پیشینه تاریخی اصفهان، ارتباط سازمان‌های مختلف شهری و استانی با دانشگاه ضروری است، اما با توجه به مباحث و مسائل مطرح شده در اصفهان ازجمله عبور مترو از چهارباغ و شیوه پیاده‌راه‌سازی آن، به نظر می‌آید که این ارتباط بسیار کمرنگ است. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح گفت‌وگو با رضا نصراصفهانی، رئیس دانشگاه هنر اصفهان است.
دانشگاه هنر اصفهان برای کاربردی شدن پایان‌نامه‌ها چه تلاشی کرده است؟
تلاش شده است پایان‌نامه‌ها با تصویب آئین‌نامه‌ها و موارد تشویقی کاربردی‌تر شود، اما بخش زیادی از این موضوع به علاقه دانشجویان مرتبط است. دانشگاه هنر اصفهان در دهه ۹۰ دو اقدام مهم انجام داد؛ یکی راه‌اندازی دانشکده پژوهش‌های عالی هنر و کارآفرینی و دیگری راه‌اندازی مرکز رشد دانشگاه تخصصی هنر بود. جلسات همفکری با اساتید دانشگاه در خصوص کاربردی کردن موضوعات تخصصی هنر برگزارشده که همراه با تأکید بر بررسی زمینه‌های کاربردی کردن دروس بوده است.
دانشجویان علاوه بر آشنایی با روش‌های سنتی لازم است با علم و دانش جدید نیز همراه و هماهنگ شوند. ادغام تجربیات قدیم با علم جدید یکی از مهم‌ترین اهداف دانشگاه هنر اصفهان است، به‌عنوان نمونه در رشته فرش یک‌سری ابعاد سنتی مطرح بوده است. آیا می‌توان در صنعت مبل‌سازی از هنر فرش بهره‌مند شد؟ البته مخالفت‌هایی با این رویکردها به دلیل دور شدن از سنت وجود داشت، اما دانشگاه جایی برای بروز خلاقیت‌های و آزمون فرضیه‌های ناممکن است. بااین‌حال بازهم اقدامات خوبی به‌خصوص در بحث رساله دکتری در این مورد اتفاق افتاده است.
در بررسی‌های صورت گرفته تدریس هنر در جامعه به شکل استاندارد کمتر اتفاق می‌افتد لذا خروجی بسیاری از آموزشگاه‌های نقاشی، خلاقیت هنری هنرمندان بالقوه را شکوفا نمی‌کند، هنرجو را به جای هنرمند تبدیل به کپی کار می‌کنند در حالی که آموزش استاندارد هنر خلاقیت را شکوفا می‌کند.
بسیاری از دانشجویان دانشگاه هنر اذعان دارند که آموخته‌هایشان از استادکارهای خارج از دانشگاه بیش از درون دانشگاه است، چقدر به کاربردی بودن علم در دانشگاه هنر اهمیت می‌دهید؟
استادکارهای زیادی در دانشگاه مخصوصاً برای تدریس دروس کارگاهی فعالیت دارند. ممکن است یک دانش‌آموخته صنایع‌دستی مانند کسی که در کارگاه سفالگری کارکرده است مهارت نداشته باشد، اما دانشجویان در دانشگاه یاد می‌گیرند که به چه صورت باید ارتباطی بین کارگاه و جامعه جدید برقرار شود.
قرار بود که آثار دانشجویان به نمایش گذاشته شود، چه فضایی برای ارائه در نظر گرفته شده است؟
مغازه‌ای به‌جای کارگاه‌های پیشین کامپیوتر در کوچه کلیسای وانک آماده شده است تا بتوان آثار دانشجویان را به نمایش عمومی گذاشت اما به دلیل شرایط شیوع کرونا ترجیح داده شد که زمان افتتاح آن را کمی تغییر دهیم و این فضا به‌عنوان فروشگاه آثار دانشجویان در اختیار معاونت دانشجویی قرار بگیرد که به احتمال زیاد در ایام عید افتتاح می‌شود. بدین شکل مشتریانی که قصد خرید از این فروشگاه را دارند خیالشان راحت است که تمام آثار، مسیر کارشناسی شدن را طی کرده‌اند.
بهترین ساختمان‌های تاریخی اصفهان در اختیار دانشگاه هنر قرار دارد، آیا از دانشجویان برای مرمت این ساختمان‌ها استفاده می‌شود؟
بااینکه شروع فعالیت دانشگاه در این خانه‌های تاریخی بوده است هیچ‌کدام استاندارد آموزشی لازم را ندارند اما حداقل با تبدیل‌شدن به دانشگاه از تخریب آن‌ها جلوگیری شده است. در حال حاضر دانشگاه هنر اصفهان یکی از فقیرترین دانشگاه‌های ایران از لحاظ فضای کاربردی است. به‌تازگی ساختمانی به نام سعادت در کوچه پشت مسجد حکیم با تلاش دانشجویان رشته مرمت دانشگاه هنر اصفهان مرمت شده است و پروژه‌های بعدی نیز از طریق شورای راهبردی دانشگاه پیگیری می‌شود.
چند سال قبل بحث انتقال دانشگاه هنر اصفهان به کلیشاد مطرح شد. آیا در این راستا به نتیجه‌ای رسیده‌اید؟
منظور این نبوده است که دانشگاه به‌طورکلی به آنجا منتقل شود اما هر دانشگاه به فضاهای کارگاهی و خوابگاهی نیاز دارد.
پروژه کلیشاد با دو مشکل جدی روبه‌رو شد. اولین مشکل مالکیت زمین آن بود. زمین ابتدا از طرف شهرداری کلیشاد در اختیار دانشگاه گذاشته شده بود و سپس در استعلام‌های بعدی اداره ثبت منطقه اعلام شد که سندی به نام شهرداری کلیشاد برای این زمین وجود ندارد لذا مالکیت زمین مشکل اصلی پروژه است. سازمان برنامه‌وبودجه نیز تا برطرف شدن مشکل مالکیت آن احداث را به تعویق انداخته است.
موضوع افزایش فضای کلیدی دانشگاه برای چندمین بار در شورای برنامه‌ریزی استان مطرح شد. شورا پیشنهاد داد که از فضاهای بدون استفاده دستگاه‌های اجرایی استفاده شود؛ لذا قرار شد مجتمع قدیم آموزشی وزارت نیرو در بختیاردشت در اختیار دانشگاه هنر اصفهان قراربگیرد و کارگاه‌ها و فضاهای پشتیبان دانشگاه به آنجا منتقل شود. این پیشنهاد در سال ۱۳۹۸ مصوب شد و در حال حاضر تعدادی از کارگاه‌های دانشگاه هنر اصفهان آنجا مستقر است، اما پروژه‌ای که دانشگاه هنر اصفهان در نظر داشت این بود که به سبک باغ‌های ایرانی دانشگاهی ساخته شود و با جامعه تعامل داشته باشد؛ پارک بزرگی را در نظر بگیرید که مردم از آن استفاده می‌کنند و در عین حال ساختمان وسط آن ساختمان دانشگاه است. مکان‌های زیادی مطرح شد اما هیچ‌کدام به نتیجه‌ای نرسید. یکی از این فضاهای پیشنهادی مجموعه موسوم به دولت‌خانه صفوی بود.
تعاملی با میراث فرهنگی وجود داشته است که خانه‌های تاریخی را در اختیار دانشگاه قرار دهند؟
دانشگاه سعی داشته است که با میراث فرهنگی تعامل داشته باشد اما در مقطعی این ارتباط کمرنگ شده است. در حال حاضر میراث فرهنگی بیشتر خانه‌های تاریخی اصفهان را به سرمایه‌گذاران واگذار می‌کند.
آیا از نخبه‌های دانشگاه هنر و وضعیت آن‌ها با خبر هستید؟
معاونت پژوهش دانشگاه باید این تعامل را با دانشجویان داشته باشد، دانشگاه هنر اصفهان نیز مانند دانشگاه‌های دیگر پیگیر این موضوع است. دانشگاه انجمن دانش‌آموختگان ندارد و این پیشنهاد باید از سوی دانشجویان دانشگاه هنر اصفهان ارائه شود که اگر چنین باشد قطعاً ما هم از آن حمایت خواهیم کرد.
چرا این دانشگاه در حالی که شرایط نگهداری پروژه‌های دانشجویان را ندارد آن‌ها را می‌گیرد و در انبارهای غیراستاندارد نگهداری می‌کند؟
پروژه‌ها و شناسنامه آن‌ها باید در دانشگاه بمانند البته ممکن است در شرایط فعلی دانشگاه امکان نمایش آن‌ها را نداشته باشد اما قطعاً در آینده در موزه آثار دانشجویان به نمایش گذاشته می‌شود. اگر دانشگاه موزه ویژه خود را داشت شاید این مشکل حل می‌شد اما بازهم در این خصوص باید به بحث کمبود فضا اشاره کرد.
بودجه کنونی دانشگاه چقدر است؟
در حال حاضر بودجه دانشگاه ۶۲ میلیارد تومان است که ۹۵ درصد آن برای حقوق و مزایای کارکنان است. در صورتی که در سال‌های گذشته ۷۲ درصد از بودجه صرف حقوق و کارکنان می‌شد. بودجه اصلی دانشگاه حدود ۳.۵ میلیارد تومان است و بقیه به صورت مستقیم از سوی خزانه دولت به کارکنان پرداخت می‌شود. کمبود بودجه به‌طور مستقیم تأثیر منفی بر فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه می‌گذارد.
مرکز رشد و شرکت‌های دانش‌بنیان وابسته به دانشگاه چگونه در پیشبرد هنر کمک می‌کنند؟
دانشگاه، ساختمان «سرلت» را در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان گذاشته است تا بتوانند کسب‌وکارشان را شروع کنند. وظیفه دانشگاه این است که بستر پیشرفت را برای دانشجویان فراهم کند. حتی اگر از صد نفر ۹۹ نفر شکست بخورند اما آن یک نفر می‌تواند بازه اقتصادی کلانی را برای جامعه ایجاد کند و اسم بودجه صرف شده برای این کار را نمی‌توان هزینه گذاشت و سرمایه‌گذاری است.
چند سال پیش موضوعی به نام پارک فرهنگ و هنر مطرح شد با این مبنا که اگر قرار است بستری برای گسترش هنر و صنایع‌دستی اصفهان فراهم شود باید در قالب یک شهرک علمی تحقیقاتی باشد. حدود چهار سال است که پیگیر این موضوع هستیم.
در اصفهان حدود ۲۰۰ رشته صنایع‌دستی وجود دارد و اگر فرض کنیم در هر رشته ۱۰ ایده برای احیای آن مطرح کنند تعداد ایده‌ها به دو هزار عدد می‌رسد. اگر به این دو هزار ایده، بودجه‌ای اختصاص بدهیم و حتی از این تعداد نیز ۲۰ ایده با موفقیت روبه‌رو شود پیش‌بینی می‌شود حداقل ۱۰ هزار فرصت شغلی ایجاد می‌شود. به‌عنوان نمونه گردش مالی صنعت دست بافته‌های روبالشی‌های حدود هشت میلیارد دلاری در اقتصاد جهان دارد که عمدتاً در اختیار کشور هند است.
با توجه به موضوع چهارباغ به نظر می‌رسد که نهادهای شهری با دانشگاه هنر اصفهان تعاملی ندارند، نظر شما چیست؟
وظیفه دانشگاه معرفی ایده‌های برتر است. سعی کرده‌ایم این موضوع را برای مسئولین شورای اسلامی شهر، اتاق بازرگانی و شهردار توضیح دهیم. اصفهان به لحاظ هویت اقتصادی به پوست‌اندازی نیاز دارد تا صنایع بزرگ را به صنایع خلاق تغییر دهد و این مسیری است که خیلی از شهرهای بزرگ دنیا رفته‌اند.
در خصوص ایجاد بسیاری از رشته‌ها در دانشگاه هنر اصفهان به نیاز یا عدم نیاز این استان به آن رشته توجهی نمی‌شود. چرا برخی رشته‌ها بدون مطالعه اصولی ایجاد می‌شوند؟
دراین‌باره یک مثال می‌زنم؛ دانشگاه هنر اصفهان یکی از معدود دانشگاه‌هایی که رشته موزه در آن ارائه می‌شود. در گذشته عنوان و محتوای رشته موزه‌داری بر کارشناسان متخصصی متمرکز بود که بیشتر نحوه نگهداری از اشیا باارزش را می‌دانند، اما با تغییر ماهیت این رشته اکنون رشته موزه را در دانشگاه داریم که به صورت نوین و بر پایه دانش روز کارشناسان موزه تربیت می‌شوند. یکی از پروژه‌های انجام‌شده راه‌اندازی نمایشگاهی از غذاهای دربار صفویه بود، رویکرد جدید این رشته را نشان می‌داد. موزه‌ها باید به‌صورت تعاملی باشند نه اینکه شبیه یک ویترین فقط برای به نمایش گذاشتن اشیا کاربرد داشته باشند. به‌تازگی کارشناسی ارشد رشته مطالعات موزه را نیز به فهرست رشته‌های دانشگاه هنر اضافه کرده‌ایم.
به نظر من رشته‌های دانشگاهی باید به سمت حرفه‌ای شدن حرکت کنند. همانند رشته پزشکی که بر اساس آن کسی که تحصیلات دانشگاهی علم طب را در دانشگاه به اتمام رسانده و دوره عملی را نیز به پایان رسانده است می‌تواند شغل پزشکی را برای خود اختیار کند (دایر کردن مطب)، در مورد شغل وکالت دادگستری نیز، کانون وکلا ایجاد شده و یک وکیل حتماً باید در این رشته حقوق در دانشگاه تحصیل‌کرده است و به‌صورت عملی نیز می‌تواند در کانون وکلا کارآموزی داشته باشد، برای رشته‌های دانشگاهی هم باید همین اتفاق بیفتد. شاید در آینده‌ای شغل قصابی نیز علاوه بر دانش عملی، لازم باشد که تحصیلات دانشگاهی مرتبط با شغل خود داشته باشد!
آیا رشته جدیدی به دانشگاه هنر اصفهان اضافه می‌شود؟
در حال حاضر پیگیر مجوز اضافه کردن رشته «معماری انرژی» و «طراحی صنعتی» در مقطع کارشناسی ارشد هستیم. معماری انرژی شیوه‌ای رویکردهای صرفه‌جویی انرژی در ساختمان را ارائه می‌دهد.
نظر شما