به گزارش خبرنگار ایمنا، امسال اصفهان بدترین وضعیت آلودگی هوا را نسبت‌به سال‌های گذشته تجربه کرد که این موضوع، تهدیدی جدی برای سلامت شهروندان و محیط‌زیست اصفهان است. درواقع بررسی وضعیت موجود هوای اصفهان نشان می‌دهد که نه قانون هوای پاک اجرا شده و نه سازمان‌های مسئول و دستگاه‌های اجرایی به وظایف خود به خوبی عمل کرده‌اند.
بنا به گفته کارشناسان محیط‌زیست به استناد قانون هوای پاک که در ۲۵ تیرماه سال ۹۶ تصویب شد، مقامات اجرایی و مراجع قضائی باید نسبت به احقاق‌حق مردم بر هوای پاک اقدام کنند. این در حالی است که برخی مسئولان معتقدند یکی از ایرادهایی که درحال‌حاضر پیرامون افزایش آلودگی‌ها در شهر، بخشی‌نگری دستگاه‌های مختلف است که اگر به همین منوال ادامه پیدا کند، اقدامات آن‌چنان که باید، نتیجه‌بخش نخواهد بود.
درحال‌حاضر عده‌ای عدم برنامه‌ریزی مناسب، فعالیت صنایع فراوان، فقدان طرح جامع مبتنی بر مطالعات علمی، نبود مدیریت یکپارچه و نبود قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری مناسب را از عوامل اصلی این چالش قلمداد می‌کنند و برخی دیگر، خودروها را متهم اصلی این جریان می‌دانند. به راستی آلودگی هوای شهر اصفهان ناشی از چیست و چه راهکار اساسی به جز تعطیلی مدارس می‌تواند از میزان آلودگی‌ها بکاهد؟
در گفت‌وگو با ابوالفضل خسروی، مدیر مرکز پایش و کنترل کیفی هوای شهرداری اصفهان به بررسی این موضوع پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
چه عواملی در آلودگی شهر اصفهان نقش اساسی دارد؟
اصفهان از نظر وضعیت آلودگی هوا به حدی رسیده که ظرفیت بارگذاری صنعتی و جمعیتی را ندارد و شرایط اقلیمی و کم‌بارشی در وضعیت توپوگرافی شهر بی‌اثر نبوده است و نقش اساسی را در به وجود آمدن این وضعیت ایفا می‌کند.
پیرو صنعتی شدن شهر اصفهان، حدود ۱۰ شهرک صنعتی بزرگ در ۸ درصد مساحت این استان گنجانده شده است؛ حدود ۱۴۰ هزار واحد صنفی فعال در اصفهان وجود دارد.
فعالیت حدود ۶۰۵ معدن فعال، دو هزار واحد سنگ‌بری، پنج ناحیه آجر، تردد روزانه حدود ۱۸ هزار وسایل نقلیه سنگین اعم از اتوبوس، مینی‌بوس و کامیون در سطح و حاشیه شهر، تردد روزانه حدود ۶۰۰ هزار موتورسیکلت در سطح شهر، همچنین مصرف روزانه حدود پنجاه میلیون مترمکعب گاز خانگی و اینکه پنج و نیم میلیون لیتر گازوئیل و پنج و نیم میلیون لیتر بنزین توسط خودروها و صنایع در شهر اصفهان سوخت می‌شود، همه و همه باعث شده شهر اصفهان به وضعیت فعلی برسد و سال به سال از تعداد روزهایی با هوای سالم در این کلان‌شهر کاسته شود.
از ابتدای سال‌جاری تاکنون، شهر اصفهان تنها هفت روز دارای هوای پاک بوده که نسبت به سال قبل حدود ۲۰ روز کاهش تعداد روزهای هوای پاک و ۱۰ روز افزایش تعداد روزهای ناسالم برای گروه‌های حساس را داشتیم
بیشترین مشکل در سطح شهر اصفهان، مربوط به ذرات PM۲.۵ و ذرات PM۱۰ ناشی از احتراق سوخت ناقص خودروهای دیزلی و پروسه‌هایی است که در نیروگاه‌ها، واحدهای صنعتی شومینه‌های خانگی، سوزاندن پسماندهای کشاورزی و گرد و غبار طبیعی است که موجب می‌شود شاخص آلودگی هوای اصفهان بالا برود.
چه بیماری‌هایی توسط این گازهای آلاینده و ذرات معلق ایجاد می‌شود؟
می‌توان گفت ۱۸۰ ماده سمی توسط این گازهای آلاینده و ذرات معلق وارد هوای شهر اصفهان می‌شود که باعث افزایش بیماری‌های قلبی و عروقی، ریوی، اختلالات مزمن، آلرژی، انواع سرطان، آسم، حتی سقط جنین و مرگ زودرس، آلزایمر و تنبلی مغز، التهاب مغز، اختلالات و صدمات مغزی و حتی اثرگذاری در خلق و خوی و افزایش افسردگی و اضطراب می‌شود.
از دیدگاه روان‌شناسی و روان‌پزشکی ثابت شده که هوای آلوده بر میزان ضریب هوشی افراد مختلف به خصوص کودکان اثرات منفی و جبران‌ناپذیری بر جا می‌گذارد. این عوامل موجب خواهد شد تا در آینده یک جامعه با ضریب هوشی پایین داشته باشیم و سطح کیفیت زندگی در شهر اصفهان کاهش یابد.
آمارهای جهانی نشان می‌دهد که آمار مرگ و میرهای ناشی از آلودگی هوا حدود شش تا هفت میلیون نفر در سال است؛ درحالی‌که طی دو سال ۵.۵ میلیون مرگ بر اثر کرونا در سطح دنیا رخ داد. این آمارها نشان می‌دهد مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا دو تا چهار برابر مرگ و میر ناشی از کرونا است.
به دلیل اینکه مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا تدریجی اتفاق می‌افتد، متأسفانه دست‌اندرکاران برنامه‌ریزی کشورها کمتر به فکر راهکارهایی برای کاهش تلفات ناشی از کرونا در دنیا هستند.
چه اقدام‌هایی در شهرداری اصفهان جهت رفع آلودگی اصفهان انجام شده است؟
نخستین اقدام، تجهیز و نصب ایستگاه سنجش آلودگی هوا در شهرداری و تلفیق کردن این ایستگاه‌ها به ایستگاه‌های اداره کل محیط زیست است که درمجموع، حدود ۱۵ ایستگاه سنجش آلودگی هوا را در سطح شهر اصفهان تجهیز کرده‌ایم تا آلاینده‌های سطح شهر را شناسایی و راهکارهای اساسی برای کاهش این آلودگی‌ها را به کار بگیریم.
اخیراً برنامه جامع کاهش آلودگی هوا در سطح استان به منظور برنامه‌ریزی برای کاهش آلودگی هوا در حال پیگیری است. همچنین قانون هوای پاک در سطح استانداری و محیط‌زیست پیگیری می‌شود و تمام دستگاه‌ها موظف شده‌اند به صورت جدی مفاد این قانون را اجرا کنند تا وضعیت هوا بهتر شود.
در شهرداری اصفهان نیز به لحاظ تأکید شهردار اصفهان و رئیس و اعضای شورای اسلامی شهر بر کاهش آلودگی هوا، یک برنامه عملیاتی در حال پیگیری است که به زودی تدوین شود و سازمان‌های مختلف شهرداری موظف به رعایت آن هستند تا در جهت کاهش آلودگی هوا گام‌های اساسی و جدی برداشته شود.
البته بعضی اقدام‌ها و برنامه‌ها نیز به عهده دولت است که باید در سطح ملی تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی شود؛ به طور مثال خودداری استفاده از سوخت مازوت در سطح نیروگاه‌ها است که متأسفانه گاهی به دلیل سرمای زیاد در بعضی از شهرها و مصرف بیش از حد گاز خانگی، دولت بعضی از نیروگاه‌ها در شهرها را به سوزاندن مازوت مجبور می‌کند که این اقدام، می‌تواند آلودگی هوا را مانند هفته گذشته، به میزان ناسالم برساند.
چه اقدام‌های دیگری می‌تواند در کاهش آلودگی استان اصفهان مؤثر باشد؟
باید همه دستگاه‌ها همکاری کنند تا بتوانیم روزهای آلوده را به حداقل برسانیم. شکی نیست که مردم نیز می‌توانند نقش اساسی داشته باشند و با استفاده از دوچرخه و وسایل نقلیه عمومی همچون مترو، اتوبوس یا تاکسی سفرهای درون‌شهری خود را انجام دهند.
اقدام دیگر، تغییر استراتژی در توسعه اصفهان است. این کلان‌شهر سال‌ها در جهت توسعه صنایع پیش رفته و اصفهان را به عنوان دومین شهر صنعتی کشور قلمداد کردیم؛ اما درحال‌حاضر باید بدانیم که ظرفیت این شهر به لحاظ صنعتی تکمیل شده و توسعه صنایع به خصوص صنایع آلاینده مثل ذوب‌آهن، صنایع فولادی، صنایع نفتی، تولید آجر در نواحی صنعتی، کارخانه‌های سنگ‌بری و معادن گچ را سعی کنیم سال به سال در برنامه‌ای متوقف سازیم یا انتقال دهیم و ساماندهی کنیم تا این صنایع آلاینده دیگر در سطح شهر اصفهان گسترش پیدا نکند.
باید راهکارهای اساسی و صنایع پاک را مورد توجه قرار دهیم؛ به طور مثال به جای استفاده از انرژی‌های فسیلی از انرژی‌های تجدیدپذیر برای تولید برق و گرمایش خانه‌های استفاده کنیم. باید انرژی خورشیدی و انرژی بادی را که هر دو از نظر موقعیت جغرافیایی اصفهان، وضعیت و پتانسیل خوبی دارد، به کار بگیریم. همچنین ایجاد بندر خشک در اصفهان نیز باید اجرایی شود؛ زیرا گامی در جهت توسعه پاک و پایدار شهر خواهد بود.
دولت نیز باید کمک کند تا بخش عمده‌ای از مبلغ حدود ۱۴ هزار میلیارد تومانی که سالانه با عنوان درآمد مالیاتی از اصفهان به خزانه واریز می‌شود، به این کلان‌شهر بازگردد و برای کاهش آلودگی هوا، اصلاح صنعت و حل مشکل بیکاری اصفهان بر اساس برنامه‌ریزی صحیح هزینه شود.
به هر حال با توجه به شرایط اقلیمی و خشکی زاینده‌رود و آلودگی هوای اصفهان که تبعات زیادی همچون فرونشست زمین را به همراه دارد، بسیاری از جمعیت شهر در اندیشه مهاجرت به سایر استان‌ها و شهرهای کشور و حتی خارج از کشور هستند که این موضوع، موجب می‌شود بخش عظیمی از سرمایه‌های انسانی را از دست بدهیم و شهری مهاجرفرست را شاهد باشیم. متأسفانه طی سال‌های اخیر، شاهد فرار سرمایه‌ها از اصفهان هستیم؛ به طوری که شاهد سرمایه‌گذاری زیادی از سوی سرمایه‌گذاران در شهر نیستیم و شهروندان ترجیح می‌دهند سرمایه‌های خود را به شهرها و استان‌های دیگر انتقال دهند که این موضوع، عواقب بیکاری و فقر را در آینده به همراه دارد. از این رو باید تغییر استراتژی در توسعه اصفهان بدهیم و در راستای توسعه پایدار نقایص را برطرف سازیم.
نظر شما