به گزارش خبرنگار ایمنا، سال ۱۳۸۸ شبکه بانکی به طور رسمی برای حمایت از جوانان به پرداخت وام ازدواج ورود کرد و قرار شد این وام در قالب تسهیلات قرض‌الحسنه، با کارمزد ۴ درصدی به زوجین اعطا شود. پس از گذشت چند سال با افزایش نرخ تورم، به تدریج وام ازدواج افزایش یافت؛ به طوری که در بودجه ۹۶ مبلغ آن از سه میلیون تومان به ۱۰ میلیون تومان رسید و در سال ۹۷ نیز مجلس با اصرار زیاد موفق شد وام ازدواج را از ۱۰ به ۱۵ میلیون تومان افزایش دهد.
در سال بعد همین اتفاق تکرار شد تا وام ازدواج از ۱۵ به ۳۰ میلیون تومان برسد. وام ازدواج در سال ۱۳۹۹ یک‌بار دیگر افزایش پیدا کرد و به ۵۰ میلیون تومان رسید. سال پیش، تقریباً در همین زمان نیز مباحث مرتبط با وام ازدواج شروع شد و در نهایت وقتی لایحه بودجه به تصویب رسید، وام ازدواج برای هر فرد به ۷۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرد. همچنین اعلام شد پسران زیر ۲۵ سال و دختران زیر ۲۲ سال می‌توانند وام ۱۰۰ میلیونی بگیرند.
به این ترتیب زوجی که دارای این شرط سنی بودند، سرجمع ۲۰۰ میلیون وام ازدواج گرفتند و اگر یکی از آن‌ها چنین شرایطی داشت، مجموع وام‌های دریافتی‌شان به ۱۷۰ میلیون تومان می‌رسید. در شرایط عادی نیز یک زوج سرجمع ۱۴۰ میلیون وام ازدواج دریافت می‌کرد. موضوع قابل تأمل آن است که با توجه به رشد رقم وام ازدواج، میزان اقساط هم بالاتر رفته و به ناچار طی این سال‌ها، دوره بازپرداخت نیز افزایش یافته است؛ به‌صورتی‌که در حال حاضر از سه سال به ۱۰ سال رسیده است.
برای سال آینده نیز بنا بر اعلام ولی اسماعیلی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، بند الحاقی درباره وام ازدواج جوانان در لایحه بودجه ۱۴۰۱ گنجانده شده که براساس آن، مبلغ وام ۱۵۰ میلیون تومان برای زوج و ۱۵۰ میلیون تومان برای زوجه در نظر گرفته‌شده است. همچنین مبلغ تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای پسران تا سن ۲۵ سالگی و دختران تا سن ۲۳ سالگی، علاوه بر ۱۵۰ میلیون تومان ۱۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. البته این مسئله باید در کمیسیون تلفیق بودجه بررسی و سپس تصویب شود.
موانع دریافت وام ازدواج بسیار است
مسئله اصلی در ارتباط با پرداخت وام ازدواج، محدودیت‌ها و موانعی است که برای دریافت این وام، وجود دارد. گفتنی است ثبت‌نام وام ازدواج نیازمند مراجعه حضوری به بانک‌ها نیست. متقاضیان در مرحله اول باید درخواست خود را در سامانه ve.cbi.ir ثبت کنند. در فرآیند ثبت‌نام متقاضیان می‌توانند از بین بانک‌های عامل، یکی را انتخاب کنند. سامانه توصیه می‌کند بانکی را انتخاب کنید که امکان تأمین ضامن را داشته باشید.
این پیام یعنی قبل از انتخاب بانک عامل از شرایط بانک برای اخذ ضامن اطلاع پیدا کنید تا فرآیند دریافت تسهیلات برای شما تسهیل شود. بانک مرکزی می‌گوید منابع بانک‌های عامل برای پرداخت وام ازدواج از سوی بانک مرکزی در هفته اول هر ماه شارژ می‌شود. هر بانکی بسته به تعداد ثبت‌نام‌هایی که دریافت می‌کند، سهمیه می‌گیرد. به این ترتیب انتخاب مجدد آن‌ها به عنوان بانک عامل پرداخت وام ازدواج در اوایل ماه بعد و پس از شارژ شدن سهمیه آن‌ها برای متقاضیان امکان‌پذیر خواهد بود.
اما گاهی ممکن است با درخواست بانک‌هایی که سهمیه آن‌ها برای پرداخت وام ازدواج به پایان رسیده است، بانک مرکزی پیش از ابتدای ماه با درخواست آن‌ها موافقت کند و با تمدید سهمیه برای پرداخت وام ازدواج بتوان آن‌ها را در سامانه به عنوان بانک عامل انتخاب کرد. با این وجود یکی از مشکلات و گلایه‌های زوج‌ها، طولانی شدن زمان معرفی آن‌ها به بانک است. بنا بر گفته متقاضیان این وام، طولانی شدن فرآیند دریافت وام، سبب بلاتکلیفی آن‌ها در تصمیم‌ها و خریدهایشان می‌شود.
گلایه دیگر، تعداد و نوع ضامن است که بزرگ‌ترین معضل جوان‌ها برای دریافت وام محسوب می‌شود. این در حالی است که بارها از تسهیل در روند دریافت این وام سخن گفته شده است. حتی حرف از ضمانت کارت یارانه‌ای بوده اما در واقعیت، این نوع وعده‌ها تحقق‌یافتنی نیست. طبق بخشنامه ۷ فروردین ۱۴۰۰ بانک مرکزی، بانک‌ها مکلف شده‌اند که برای ضمانت صرفاً یکی از سه مورد اعتبارسنجی یا یک ضامن و سفته یا سهم فرد از حساب یارانه هدفمندی را به‌منزله ضمانت بپذیرند.
جالب است که برخی بانک‌ها حتی سه ضامن می‌خواهند؛ در صورتی که گاه یافتن یک یا دو ضامن نیز برای زوج‌ها مشکل است. به نظر می‌رسد «اعتبارسنجی» به کلید بانک‌ها برای نپذیرفتن یک ضامن یا کارت رایانه مبدل شده و آن را با توجه به مبلغ وام کافی نمی‌دانند.
اقساط طولانی‌مدت وام ازدواج، ضامن معتبر می‌طلبد
محسن حدادی، معاون اعتباری شعبه مرکزی بانک ملت در گفت‌وگو با ایمنا، ضمن اشاره به پرداخت وام ازدواج از منابع قرض‌الحسنه بانک‌ها اظهار می‌کند: مباحثی مبنی بر افزایش مبلغ وام ازدواج برای سال آینده وجود دارد ولی هنوز هیچ ابلاغی به شعب مرکزی نشده و بانک‌ها براساس روال سابق در حال پرداخت وام هستند.
وی در رابطه با سخت‌گیری بانک‌ها برای پرداخت وام می‌گوید: بانک‌ها مجبور هستند برای وامی که بازپرداخت اقساط آن ۱۰ ساله است، درخواست ضامن معتبر و پابرجا داشته باشند؛ زیرا تسهیلات بلندمدت دارای شرایط خاصی است. بهتر است ضامن دارای فیش حقوقی متناسب با وام دریافتی یا کاسب خوش‌حساب با پروانه کسب لازم باشد تا ارائه تسهیلات با اطمینان‌خاطر بیشتری انجام گیرد.
معاون اعتباری شعبه مرکزی بانک ملت تاکید می‌کند: قطعاً پذیرش کارت یارانه برای وامی که اقساط طولانی‌مدت دارد، امکان پذیر نیست. تقریباً همه بانک‌ها امکان پرداخت وام ازدواج را دارند؛ اما اینکه در برخی از زمان‌ها بانکی از پرداخت وام خودداری می‌کند به کاهش اعتبار آن مربوط می‌شود و با شارژ اعتبار توسط بانک مرکزی، دوباره امکان پرداخت وام وجود خواهد داشت.
حدادی در پاسخ به این پرسش که آیا امکان فروش وام ازدواج وجود دارد، می‌گوید: به هیچ وجه از طریق بانک، امکان انتقال وام به شخصی دیگر وجود ندارد؛ اما شاید فردی که متمایل به فروش باشد پس از دریافت وام و خروج آن از سیستم بانکی خود اقدام به فروش داشته باشد.
وام ازدواج تا چه میزان پاسخ‌گوی مخارج است؟
موضوع دیگر در ارتباط با چنین وامی، تأثیری است که در روند تسهیل ازدواج جوانان می‌گذارد. آیا با فرض پرداخت مبلغ اعلام شده به هر زوج، شرایط ازدواج یک جوان فراهم خواهد بود؟
سعید یاری، کارشناس اقتصادی در این باره به ایمنا می‌گوید: ارائه تسهیلات ازدواج برای جوانان برنامه‌ای بسیار مطلوب است، اما این موضوع قابلیت توجه دارد که با چنین مبالغی در کدام شهرها می‌توان نخستین اولویت‌های یک زندگی را فراهم کرد؟
وی اضافه می‌کند: به عنوان مثال رهن و اجاره یک آپارتمان، خرید ملزومات ابتدایی زندگی، برگزاری مراسم و خریدهای ازدواج در یک کلان‌شهر، به قدری گران است که شاید مبلغ وام ازدواج، تنها بخشی ناچیز از این هزینه‌ها را پاسخ‌گو باشد. البته افزایش وام ازدواج نیز اقساطی دارد که برای سال‌های زیاد، یک زوج را به خود مشغول می‌دارد. بنابراین نمی‌توان این مبلغ را از سقفی خاص بالاتر برد.
به گفته یاری، این‌گونه تسهیلات بیش از آنکه مشکل‌زدایی کند، حالت مُسکنی را دارد که تا حدودی موانعی را حل می‌کند، ولی در نهایت یک زوج جوان برای اداره زندگی متوسط، نیازمند به شغل، درآمد و مسکن مناسب هستند. بهتر است به جای افزایش مبلغ وام ازدواج، قوانینی تصویب شود که زیرساخت‌های زندگی را محکم سازد تا جوانان با خاطری آسوده، تشکیل زندگی دهند.
وی تصریح می‌کند: تسهیلات با هر مبلغی تمام‌شدنی است، به خصوص اگر صرف هزینه‌های مراسم ازدواج شود؛ اما فراهم‌سازی یک بستر مناسب برای ارتقای شغلی یک زوج، منفعتی دائمی را نصیب آن‌ها می‌کند.
گزارش از: نفیسه زمانی‌نژاد، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما