به گزارش خبرنگار ایمنا و بر اساس یادداشتی که حمیدرضا یوسفی، دکترای شیمی آلی در اختیار این رسانه قرار داده است؛ همه‌گیری ویروس کرونا در میان اقشار مختلف جهان باعث رایج شدن مصرف ژل و اسپری‌های ضد عفونی کننده دست و سطوح شده است؛ این محصولات هیچگاه جایگزین صابون و مایع‌های مخصوص شست‌وشوی دست نیست، اما در شرایطی که شست‌وشوی دست امکان پذیر نیست بسیار پر کاربرد خواهد بود. محلول‌های ضد عفونی کننده می‌تواند عوارضی به همراه خود داشته باشد؛ اگر از استانداردها دور شود و فرمولاسیون‌ها به سمت سلیقه‌گرایی پیش‌رود در این صورت تبدیل به یک تهدید خواهد شد از طرفی استفاده مداوم از الکل برای پوست التهاب بسیاری ایجاد می‌کند.
عوارض مواد ضدعفونی کننده
یکی از معضلاتی که با شیوع ویروس کرونا افزایش یافته، وسواس در تمیز کردن اطراف با مواد ضدعفونی است و می‌توان گفت استفاده از این مواد می‌تواند به اندازه تمیز نکردن سطوح خطرآفرین محسوب شود. مطالعه جدید گروه ملی محیط زیست هشدار داده است که برخی از مواد شیمیایی موجود در ضد عفونی کننده‌های خانگی می‌تواند منجر به مشکلاتی از قبیل آسم و عدم تعادل هورمون‌ها شود؛ بنابراین پاک‌کنندگی مواد ضدعفونی می‌تواند عوارضی را به همراه خود ایجاد کند و مواد شیمیایی موجود در پاک‌کننده‌های آشپزخانه، دستمال مرطوب دستی و دیگر محصولات نیز می‌تواند خطرناک محسوب شود؛ این در حالی است که برخی از تولیدکنندگان استفاده از این مواد شیمیایی را به مشتریان خود پیشنهاد می‌کنند که برای محافظت از خانواده‌ها در برابر بیماری مصرف آنها لازم است، اما مصرف کنندگان باید بدانند که این روش ممکن است به نفع آنها تمام نشود و باعث بروز مشکلاتی در سلامتی افراد شود.
برخی از خطرات استفاده بیش از حد مواد ضدعفونی
سفید کننده کلر: این سفید کننده معمولاً برای تصفیه آب آشامیدنی، ضد عفونی استخر و سفید کردن لباس‌های شسته شده استفاده می‌شود؛ کلر باعث تحریک چشم، پوست و دستگاه تنفسی می‌شود که ترکیب آن با سایر پاک‌کننده‌ها مانند آمونیاک می‌تواند منجر به آزاد شدن گاز خطرناک کلر شود که اگر افراد در معرض آن قرار بگیرید باعث بروز علائمی از قبیل سرفه، تنگی نفس، حالت تهوع و درد قفسه سینه می‌شود.
آمونیاک: این ماده اغلب در تمیزکننده‌های شیشه‌ای استفاده می‌شود و می‌تواند باعث تحریک پوست، چشم، گلو و ریه شود؛ همچنین آمونیاک باعث آسیب‌رسانی جدی به پوست و در مواردی منجر به کوری چشم می‌شود.
عوارض ضدعفونی کننده‌ها در سلامتی
مواد شیمیایی به کار رفته در ضدعفونی کننده‌ها ممکن است باعث سرطان، اختلالات تولید مثل، بیماری‌های تنفسی (از جمله آسم شغلی)، سوزش چشم و پوست، اختلال در سیستم عصبی مرکزی و سایر اثرات سلامتی شود، علاوه بر آن برخی از این محصولات حاوی مواد شیمیایی پایدار زیست تخریب پذیر و سمی است که به عنوان پسماندهای خطرناک طبقه‌بندی می‌شود.
عوارض شستن بیش از حد دست و استفاده از ضدعفونی کننده‌ها
بهترین راه برای جلوگیری از هر نوع بیماری شستن مرتب دست با آب و صابون است زیرا استفاده بیش از حد ضدعفونی کننده‌ها می‌تواند باعث مشکلات بسیاری شود؛ همچنین شست‌وشوی بیش از حد دست و استفاده بسیار از ضدعفونی کننده می‌تواند باعث بروز عوارضی به خصوص در کودکان شود و ممکن است باکتری‌هایی که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند را از بین ببرد که این مسئله باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و حتی می‌تواند باعث از دست دادن مقاومت بدن نسبت به انواع میکروب‌ها شود.
استفاده بیش حد از ضدعفونی کننده به ویژه مواد حاوی الکل می‌تواند باعث آسیب‌های پوستی مانند خشکی دست، ترک خوردگی و خونریزی شده و محیط را برای ورود میکروب‌ها به بدن ایجاد کند به همین دلیل بهتر است بعد از استفاده این ضدعفونی کننده‌ها با کرم‌های مرطوب کننده یا لوسیون پوست خود را مرطوب و علاوه بر آن مسئله بسیار مهم در رابطه با استفاده از مواد ضدعفونی کننده، خواندن دستورالعمل و نحوه مصرف آن است زیرا برخی از مواد شیمیایی موجود در محصولات ممکن است با مواد دیگر واکنش دهد.
نحوه صحیح شست‌وشوی دست
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری در رابطه با نحوه صحیح شست‌وشوی دست دستورالعمل‌های زیر را توصیه می‌کنند:
- دستان را با آب تمیز (سرد یا گرم) مرطوب کنید.
- به دستان خود صابون بزنید.
- حتماً پشت دست‌ها، بین انگشتان و زیر ناخن‌ها را صابون بزنید.
- دست خود را حداقل ۲۰ ثانیه تمیز کنید.
- دست خود را به خوبی با آب بشویید.
- دستان خود را پس از شست‌وشو با یک حوله تمیز خشک کنید.
روغن‌های گیاهی جایگزینی مناسب برای ضدعفونی کننده‌ها
روغن‌های گیاهی مایعات غلیظی است که از گیاهان تقطیر می‌شود؛ برخی از این روغن‌ها مانند آویشن، رزماری، میخک، اکالیپتوس و پونه کوهی شامل خاصیت ضد باکتریایی طبیعی است.
برخی از اقدامات حیاطی هنگام استفاده از محصولات ضد عفونی کننده
استفاده از دست‌کش: بسیاری از مواد شیمیایی ضد باکتری باعث تحریک پوست و ایجاد بثورات یا سوختگی می‌شود، همچنین استفاده از ضدعفونی کننده‌ها بدون دست‌کش خطر انتقال این مواد شیمیایی به دهان یا چشم را افزایش می‌دهد؛ علاوه بر آن تحقیقات نشان‌داده است که برخی از مواد ضدعفونی کننده ماندگاری بسیاری داشته و می‌توان روی سطح و دست باقی بماند.
مخلوط نکردن محصولات: محصولات مختلف را هرگز با یکدیگر مخلوط نکنید زیرا مواد شیمیایی موجود در تمیز کننده می‌تواند با یکدیگر واکنش‌های خطرناکی ایجاد کند به طور مثال مخلوط سفیدکننده و آمونیاک دود کلرامین را تولید می‌کند که می‌تواند خطرناک محسوب شود.
استفاده در فضای مناسب: گازهای شیمیایی و انتشار آنها ناشی از ضدعفونی کننده‌ها در اتاق‌ها کوچک و بدون تهویه می‌تواند در عرض چند دقیقه خطرآفرین محسوب شود به همین دلیل حتماً هنگام استفاده از این مواد پنجره‌های اطراف را باز نگه دارید.
خارج کردن کودکان از محیط: کودکان اغلب در برابر مواد شیمیایی آسیب‌پذیر هستند زیرا اعضا و سیستم ایمنی بدن آنها به طور کامل رشد نکرده است و برخی مواد شیمیایی به خصوص تریکلوزان و تریکلوکاربان می‌تواند در سیستم عصبی، غدد درون ریز و سیستم ایمنی بدن آنها اختلال ایجاد کند.
نظر شما