به گزارش خبرنگار ایمنا، شهر اسلامی ماهیتی است ثابت که در هر مکان و زمان تجلی ویژه خویش را خواهد داشت. به عبارت دیگر شهر اسلامی ماهیتی است بالقوه که می‌تواند در هر زمان و مکانی با توجه به فناوری و مصالح و دانش و فرهنگی و هنر بومی (که به اصول و ارزش‌های اسلامی در تعارض نباشد) تفسیر و تجلی خاص خویش را داشته باشد.
به عبارت ساده‌تر شهر اسلامی عبارت است از نمایش فضایی شکل و ساختمان اجتماعی که بر اساس ایده‌های اسلامی فرم‌های ارتباطی و عناصر تزئینی خود را نیز در آن وارد کرده، اما فراتر از مفهوم اجتماعی اصل دیگری نیز بر این جامعه حاکم است و آن محدود نبودن به زمان و نداشتن جغرافیای خاصی بوده که مفهوم امت اسلامی آن را تعریف می‌کند.
در همین راستا برای اطلاع از چگونگی تحقق شهر اسلامی با «احسان خیام‌باشی، رئیس دبیرخانه دائمی شهر اسلامی شهرداری اصفهان» به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
از فلسفه و پیشینه تشکیل دبیرخانه دائمی شهر اسلامی بگویید؟
با توجه به جایگاه تاریخی کلانشهر اصفهان در تمدن سازی از یک سو و قرار داشتن اصفهان در جایگاه پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی از سوی دیگر، دبیرخانه دائمی شهر اسلامی در این کلانشهر تشکیل شد، این دبیرخانه قدمتی ۱۱ ساله دارد.
شهر و شهروندان دارای تعامل متقابل هستند در واقع از یک طرف معماری شهر بر سبک زندگی شهروندان اثر گذاشته و از طرفی دیگر فکر و اندیشه شهروندان نیز بر شکل‌گیری کالبد و فضاهای شهری اثرگذار است؛ مدیریت شهری اصفهان نیز با توجه به اهمیت موضوع و در جهت پاسداشت، فرهنگ‌سازی و ترویج ارزش‌های تمدن اسلامی ایرانی در راستای تأسیس این دبیرخانه دائمی اقدام کرد.
محورهای اصلی برنامه‌های این دبیرخانه بر چه موضوعاتی استوار است؟
این دبیرخانه با تمرکز بر چهار محور اصلی «تقویت و توسعه مبانی نظری»، «تدوین مدل و الگوی پیاده‌سازی شهر اسلامی ایرانی پاسخگو به نیازها در دوران معاصر»، «گفتمان‌سازی» و «ترویج نمونه‌ها و اجرا» تشکیل شده است و در راستای گام دوم انقلاب و بسترسازی شکل‌گیری تمدن‌سازی نوین اسلامی ایرانی، برنامه‌ریزی و فعالیت می‌کند.
آیا دبیرخانه دائمی شهر اسلامی برای استفاده از ظرفیت و توان سایر فعالان و علاقمندان به این موضوع نیز برنامه‌ای دارد؟
در این راستا و در جهت تعامل، همفکری و همکاری مناسب با همه متخصصان، اساتید و عموم دغدغه‌مندان در این زمینه، دبیرخانه به‌طور مستمر جلسات مختلف هم‌اندیشی برگزار کرده و در جهت هم‌افزایی ظرفیت‌ها اقدام به تشکیل کارگروه‌های تخصصی موضوعی و اتاق فکر شهر اسلامی- ایرانی به‌ویژه با مشارکت اندیشکده علمی راهبردی شهر اسلامی سازمان بسیج اساتید کرده است.
اقدامات، طرح‌ها و پروژه‌های انجام شده و در دست اقدام این دبیرخانه کدام است؟
در هر یک از محورهای اصلی فعالیت دبیرخانه برنامه‌های متنوعی تعریف و پیگیری شده است؛ در حوزه گفتمان‌سازی، برنامه‌هایی در دست اجرا بوده و برنامه‌هایی نیز انجام شده است، از جمله این برنامه‌ها می‌توان به پایه‌گذاری جشنواره و جایزه ملی معماری و شهرسازی شهر تمدن‌ساز اصفهان، سلسله نشست‌های شهر اندیشی و جشنواره ملی عکس و فیلم کوتاه شهر زندگی که تا قبل از پایان سال جاری برگزار می‌شود اشاره کرد.
در قالب توسعه و تقویت مبانی نظری و همچنین گفتمان سازی، چاپ و انتشار کتاب‌های مختلف همچون کتاب آرمان شهر اسلامی در دو مجلد به عنوان کاربست نظریات شاخص در حوزه فرهنگ، معماری، شهرسازی، هنر، حقوق شهروندی و مجموعه کتاب‌های منحصر به فرد خشت بهشت در تصویر نگاری شاخص‌های شهر اسلامی ایرانی که تاکنون سه مجله از آن با موضوعات اصول و ضوابط عمومی، مسکن و مسجد در شهر اسلامی منتشر شده از دیگر اقدامات این دبیرخانه است.
از سایر اقدامات مهم و تأثیرگذار دبیرخانه شهر اسلامی می‌توان به پروژه‌های در دست اقدام اندیشه نگاشت شهر اسلامی در سه مقیاس شهر، محله و خانه با مشارکت دانشگاه هنر اصفهان و اندیشکده علمی راهبردی شهر اسلامی سازمان بسیج اساتید در محور تدوین مدل گفتمان‌سازی و پروژه زیربنایی شناخت، معرفی مجموعه مشاهیر و مفاخر محلات کلانشهر اصفهان با هدف تقویت حس تعلق شهروندان و تقویت جاذبه‌های گردشگری، ارتقا مشارکت‌های شهروندی و تدقیق برنامه‌ریزی برگزاری رویدادهای شهری در عرصه محلات و توسعه محله محور با دقت نظر در ظرفیت‌های ارزشمند تاریخی، فرهنگی و اجتماعی مغفول مانده هر محله در راستای تحقق شعار «شهر همگرا» اشاره کرد.
از دیگر پروژه‌های اجرایی شاخص در دست اقدام دبیرخانه در محور ترویج نمونه‌ها، طراحی و ساخت بازیکده اسلامی- ایرانی بر اساس ارتباط انسان با طبیعت و خود، طراحی محله اسلامی ایرانی نوین و پاسخگو به نیازهای امروز شهر و شهروندان (که ماحصل تدوین «مدل شهر طیب» با مشارکت کارگروه‌های تخصصی و اندیشکده علمی راهبردی شهر اسلامی سازمان بسیج اساتید در محور تدوین مدل فعالیت دبیرخانه است)، طراحی و احداث پاتوق‌های شهری و گذرهای فرهنگی از جمله محله شهشهان (سادات) به‌عنوان مرکز ورود و ترویج تشییع در اصفهان، مدرس ابن‌سینا و ایجاد پاتوق شهری و احیای محله احمدیه در مجاورت سایت‌های مهم فرهنگی و مذهبی گلستان شهدا، تخت فولاد و مصلای نماز جمعه، ساماندهی و احیای فضای کالبدی پیرامون مقبره علامه مجلسی و دانشکده علوم قرآن و حدیث با رویکرد گردشگری مذهبی و شهر همگرا در شمال مسجد جامع و توجه به شاخص‌های معماری و شهرسازی و سبک زندگی اسلامی- ایرانی در احداث ایستگاه‌ها و فضاهای پیرامون خط دوم قطار شهری اصفهان نام برد.
لازمه دستیابی به شهر ایرانی- اسلامی چیست؟
این دبیرخانه در تلاش است شاخص‌های اصیل و اصول لامکان و لازمان برگرفته از دین اسلام و منویات مقام معظم رهبری در این خصوص در قالب مختصات شهر اسلامی و حکمت‌های پنهان و آشکار نهفته در تمدن اسلامی ایرانی را در دو حوزه «سبک زندگی» و «شهرسازی و معماری» در شهر زنده نگه داشته و ترویج کند؛ در این جهت دو نوع توسعه یا پیشرفت برای شهر قائل هستیم، یکی توسعه شهروند محور و دیگری توسعه مدیریت شهری محور، که لازمه دستیابی به شهر ایرانی-اسلامی توجه هم زمان به هر دو حوزه پیشرفت است.
دبیرخانه شهر اسلامی در خصوص تحقق توسعه شهروند محور با رویکرد شهر همگرای اسلامی-ایرانی سه موضوع بازنگری ضوابط شهرسازی و معماری کلانشهر اصفهان که مطالعات آن پایان یافته است، تدوین طرح جامع سیما و منظر شهری و نمای ساختمان‌ها و بازنگری و تقویت ساختار نظارت بر حسن اجرای ضوابط شهرسازی و معماری را در دستور کار پیگیری دارد.
نظر شما