به گزارش خبرنگار ایمنا، علیرضا ارواحی منتقد و پژوهشگری آثار هنری است که کتاب‌های «نامتناهی‌سازی سیاست در آئین‌های نمایشی»، «مرگ مادر / جهان؛ مالیخولیا در هنرهای تجسمی»، «از نیش تا نوش؛ منوچهر انور و مستند نیشدارو»، «از فیلم مستند تا نقد مستند؛ تجربه‌ورزی در نقد سینمای مستند ایران»، «کامران شیردل؛ تنها در قاب»، «با عینک جوزف کسوث: نگاهی به آغاز هنر مفهومی در ایران (با بررسی موردی آثار مفهومی مارکو گریگوریان و مرتضی ممیز)»، «بررسی مفهومی فیلم مستند و سویه‌های آموزشی، سیاسی و زیبایی‌شناختی» و همچنین «مرگ در آستان زندگی؛ فیلم‌های فرشاد فداییان و پدیدارشناسی» از جمله آثار او بشمار می‌روند. ارواحی همچنین به‌عنوان دبیر جلسه‌های دوره‌های «آشنایی با مبانی نقد در سینما و هنرهای تصویری» (به‌عنوان یکی از اولین تجربه‌ها در جهت شناخت نقد هنری در اصفهان) در دفتر تخصصی سینمای اصفهان نیز حضور داشته است.
برای اولین بار در شهر اصفهان، دوره‌های نقد و خوانش خلاقانه آثار هنری با حضور علیرضا ارواحی، منتقد و پژوهشگر هنر برگزار خواهد شد. وی در این باره به خبرنگار ایمنا گفت: میان «نظر» و «نقد» تفاوت وجود دارد و مخاطب می‌تواند نظرات خود را بیان کند اما لزوماً این نظرات نقادانه نیست؛ مبانی و معیارهایی در نقد وجود دارند که به آن اعتبار می‌دهد، تحلیل و شناخت اثر به‌صورت دقیق اولین قدم در راه نقد است.
وی ادامه داد: مرحله بعد یافتن و شناختن دستگاه و یا زیردستگاه‌های فکری متناسب با آن است، زیرا ارائه نظرات متفاوت، پراکنده و خارج از دستگاه فکری و نظری، نقد تلقی نمی‌شود و تنها در حیطه اظهارنظر باقی می‌ماند. لازمه به‌دست‌آوردن این دستگاه‌ها و یا زیردستگاه‌های فکری، شناخت آن است و پس از آن می‌توان با انتخاب روش به خوانش خلاقانه روی آورد. به‌عبارت دیگر اثر هنری روش و خوانش خود را فرامی‌خواند و ارتباطی میان اثر هنری و متن منتقد شکل می‌گیرد و متن به واژگان، مفاهیم و اصطلاحات توجه دارد.
ارواحی ادامه داد: این موضوع باعث می‌شود که واژگان، مفهوم مشخصی داشته باشند و روش معینی انتخاب شود. پس از این موارد، امکان رجوع به لایه‌ها و یا سطوح اثر فراهم می‌شود و زمینه‌ای برای پیوند ایده و فرم اثر به‌دست می‌آید. درنهایت، منتقد می‌تواند متن خود را با توجه به شیوه‌های خلاقانه بنویسد.
این منتقد و پژوهشگر هنر اضافه کرد: نقد یک طرح پژوهشی و کنش اقناعی و اعتباری بر مبنای شناخت و آگاهی است و عامل مهمی برای انتقال اندیشه و خلاقیت است و سبب آگاهی مخاطب و درک آثار هنری توسط وی خواهد شد. نقد هنری همواره شرایطی را پیش روی منتقد و مخاطب می‌گذارد تا آثار هنری، دقیق‌تر شناخته شوند و دلایل اعتبار این آثار مشخص شوند. منتقد برای پیشبرد طرحِ خود در پی ساخت معنا است؛ معناهایی که بار ارزشیِ منفی و مثبت ندارند؛ بنابراین در نقد همواره امکان رسیدن به معانی مختلف وجود دارد.
ارواحی گفت: نتیجه کار منتقد در اختیار مخاطبان هنر قرار می‌گیرد تا اثر مورد نظر بیشتر درک و شناخته شود. به‌عبارت دیگر، اثر هنری صرفاً با مخاطب ارتباط برقرار نمی‌کند و طرح پژوهشی منتقد با پرسش آغاز می‌شود و عامل مهمی برای ایجاد گفتگو است.
این نویسنده و پژوهشگر هنر اظهار کرد: شش سویه گفت‌وگو در نقد اهمیت دارد که می‌توان به ۱. هنرمند با اثرش، ۲. مخاطب با اثر هنرمند، ۳. مخاطب با دیگر مخاطبان، ۴. منتقد با اثر، ۵. منتقد با هنرمند و ۶. منتقد با مخاطب اشاره کرد، بنابراین نقد بر کثرت گفت‌وگوهای گوناگون و متنوع و چندصدایی تأکید دارد و خود را از تک‌صدایی جدا می‌کند. با توجه به چنین ویژگی‌هایی می‌توان فعالیت در زمینه نقد را _در قدم اول _ تمرینی برای گفت‌وگو دانست.
ارواحی گفت: یکی از مهم‌ترین اهداف برگزاری دوره‌های آموزشی، تشخیص حدود مفهومیِ نقد و نظر است. هر نظری به نقد نمی‌انجامد و برای نوشتن نقد نیاز به دانستن مبانی و معیارهای تخصصی مانند متدلوژی و ترمینولوژی است. بیان استدلال و دوری از عنوان کردن سلیقه شخصی برای اعتباربخشی به اثر هنری از اهداف دیگر این دوره‌ها است.
وی اضافه کرد: هنرجویان در این دوره‌ها می‌توانند رویکردهای نقد هنری را بیاموزند و به موازات آن با شیوه‌های نوشتن یادداشت، جستار و مقاله آشنا شوند. در نهایت فعالیت آنان به یک طرح پژوهشی منجر می‌شود که در آن ایده‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند. پیشبرد این طرح نیازمند شناخت «روش‌شناسی»، «اصطلاح‌شناسی» و «مباحث نظری» است و حاضران با رعایت آن‌ها قدم در حیطه نقد و سامان‌دهی و نظمِ مفهومی واژگان می‌گذارند و مهارت‌های مرتبط با منتقد شدن را به‌دست می‌آورند.
ارواحی تصریح کرد: این دوره‌ها با توجه به شرایط موجود فرهنگی و هنری در اصفهان و ضرورت نگاه نقادانه به آثار هنری برگزار می‌شود. با توجه به شرایط فرهنگی موجود شناخت مبانی نقد هنری تا حدودی می‌تواند به شناخت بیشتر آثار هنری منجر شود. هنر اصفهان با توجه به امکانات موجود خود، توجه بسیار کمی به نقد و بالتبع گفت‌وگو داشته است. متأسفانه عدم شناخت تخصصی نقد منجر به از دست‌رفتن چندصدایی و پویایی هنر اصفهان شده است. نقد به جهت اهمیت پژوهشی که دارد می‌تواند وجوه کمتر دیده شده را آشکار کند و همواره پرسش و یا پرسش‌هایی را پیش روی مخاطبان هنر قرار دهد و عاملی برای معرفی آثار هنری باشد. برگزاری دوره‌های مدون پیرامون مسئله «نقد هنری» در اصفهان می‌تواند روحیه پژوهشگرانه، پرسشگرانه و گفت‌وگو را تقویت کند. هنر اصفهان هنوز شاهد شکل‌گیری نقد هنری نبوده است و در همین راستا هنر اصفهان نتوانسته است به تجربه حرفه‌ای خود در زمینه نقد آثار هنری دست یابد.
این پژوهشگر هنر گفت: جلسات در چهار دوره هشت جلسه‌ای برگزار می‌شوند و حضور در این دوره‌ها بدون محدودیت سنی خواهد بود. این دوره‌ها، با توجه به گرایش هنری و میزان شناخت هنری هنرجویان برگزار می‌شود و پیش از هر دوره میزان شناخت و گرایش هنری هنرجویان تعیین می‌شود و بر اساس گرایش‌ها، مثال‌ها و نمونه‌های هنری بررسی می‌شوند.
به گزارش ایمنا، علیرضا ارواحی فعالیت در زمینه مباحث تئوریک را از سال ۱۳۷۸ و نقد هنرهای تصویری را از سال ۱۳۸۸ آغاز کرد. وی همچنین مؤلف و نویسنده چندین کتاب و ده‌ها مقاله درباره فیلم‌های مستند، هنرهای تجسمی، عکاسی و هنر معاصر است و با نشرهای بیدگل، نقره، شورآفرین، اختران، پرسش، حکمت کلمه، بن‌گاه، خوب، متن (انتشارات فرهنگستان هنر) و مجلات سینما و ادبیات، گلستانه، عکس، سینما حقیقت، سینماتوگراف و روزنامه شرق همکاری کرده است.
ارواحی بیش از ده‌ها جلسه در زمینه تئوری و نقد هنرهای تصویری در خانه هنرمندان تهران، سینماتک پردیس قلهک تهران، شبکه مستند، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه اصفهان، دانشگاه علمی کاربردی سیتی‌سنتر، کتابخانه مرکزی اصفهان، موزه هنرهای معاصر اصفهان، کانون عکس اصفهان و خانه هنرمندان اصفهان برگزار کرده است.
علاقه‌مندان می‌توانند برای ثبت‌نام دوره آموزشی دوره‌های نقد و خوانش خلاقانه آثار هنری تا ۱۵ دی‌ماه در آموزشگاه اردیبهشت، واقع در چهارراه شیخ صدوق، خیابان سعادت آباد، ساختمان رادان، واحد هفت مراجعه کنند.
نظر شما