به گزارش خبرنگار ایمنا، ناباروری از سوی سازمان جهانی بهداشت به عنوان یکی از مهمترین مشکلات بهداشت عمومی مطرح است. مشکل ناباروری در دنیا برخی از زوجین سنین باروری را درگیر می‌کند و کیفیت زندگی و روابط زوجین و حتی سلامت روحی و روانی آنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علاوه‌بر این مطالعات متعددی نشان داده افزایش وزن در زنان، با افزایش شیوع تخمدان پلی کیستیک، سیکل‌های قاعدگی نامرتب، نازایی و شکست در درمان‌های ناباروری و حتی مشکلات دوران بارداری مانند دیابت بارداری، پره اکلامپسی، جنین ماکروزوم و زایمان سزارین همراه است. چاقی با اختلال در تعادل هورمونی با تخمک‌گذاری نرمال تداخل داشته و باعث ناباروری در زنان می‌شود، اما با کاهش وزن، تخمک‌گذاری بهبود می‌یابد و مشکلات ناباروری کاهش می‌یابد.
در مردان نیز بالارفتن شاخص توده بدنی به طور قابل توجهی با کاهش حجم تعداد کلی اسپرم‌ها و افزایش تعداد اسپرم‌ها با DNA آسیب دیده و چاقی مردان با کاهش پتانسیل تولیدمثل آنها همراه است. چاقی به دلیل تغییر در سطح هورمون‌های تولید اسپرم، سموم محیطی انباشته شده در بافت چربی، افزایش سطح استرس اکسیداتیو باعث ناباروری در مردان می‌شود. در مردان چاق، احتمال بارداری حتی با روش‌های تولیدمثل کمکی کاهش می‌یابد و زمان لازم برای رسیدن به بارداری را به طور قابل توجهی طولانی می‌کند. کاهش وزن قابل توجه در مردان چاق منجر به تنظیم سطوح هورمون‌ها و منجر به افزایش شانس بارداری می‌شود.
تأثیر اضافه وزن و چاقی بر باروری مردان
پیمان صالحی، متخصص ناباروری مردان و دارای مدرک ناباروری پژوهشگاه رویان در خصوص تأثیر چاقی و اضافه وزن بر باروری مردان، به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: ناباروری جز عوامل مهم و تأثیرگذار بر روابط بین زن و مرد و همچنین کیفیت زندگی آنها است؛ بنابراین شناسایی متغیرهایی که بر ناباروری تأثیرگذار است، می‌تواند بسیار مفید و کمک کننده باشد تا افراد بدانند که عوارض چاقی بسیار خطرناک است. با توجه به تحقیقات انجام شده، چاقی و اضافه وزن در مردان می‌تواند در باروری آنها تغییر ایجاد کند.
وی با بیان اینکه به دلیل شیوع بیشتر اضافه وزن در جامعه امروزی، چگونگی تأثیر این متغیر بر باروری بسیار مورد توجه قرار گرفته است، ادامه می‌دهد: چاقی و اضافه وزن به ویژه اگر هورمونی باشد می‌تواند بر روی نطفه مردان تأثیر بگذارد. چاقی و اضافه وزن سبب ایجاد تغییر در فرایند اسپرم‌سازی، تغییر در تعداد سلول‌های جنسی، میزان تحرک، شکل و ساختار، آسیب به DNA اسپرم‌ها، کم شدن میل جنسی، ایجاد تغییر در عملکرد جنسی، تغییرات هورمونی در بدن مردان، ایجاد اختلال در میزان ترشح هورمون‌های FSH و LH و ایجاد اختلال در میزان گلوبولینی که به سلول‌های جنسی متصل است، خواهد شد.
متخصص ناباروری مردان با اشاره به ارتباط میان افزایش وزن و چاقی با ناباروری مردان، می‌افزاید: چاقی می‌تواند سبب کاهش کیفیت اسپرم‌های مردان شود و با تأثیرگذاری بر هورمون تستسترون باعث ناباروری در مردان خواهد شد. منظور از کیفیت اسپرم‌ها، تعداد کل و تعداد اسپرم‌های متحرک است. با توجه به بررسی‌های انجام شده بر روی میزان کیفیت اسپرم‌ها مشخص شد که این تعداد در مردان چاق کمتر از مردان با وزن پایین‌تر است.
وی خاطرنشان می‌کند: تحقیقات نشان داده که هر هفت کیلوگرم اضافه وزن، حدود ۱۰ درصد از میزان قدرت باروری مردان می‌کاهد. همچنین چاقی سبب کاهش عملکرد بیضه‌ها و به دنبال آن کاهش هورمون تستسترون خواهد شد.
چاقی سبب تبدیل هورمون تستسترون به هورمون استروژن می‌شود
صالحی با اشاره به اینکه چاقی سبب تبدیل هورمون تستسترون به هورمون استروژن می‌شود، اظهار می‌کند: لازم است بدانیم میزان این هورمون مردانه در افراد با وزن بالاتر حدود ۲۴ درصد کمتر از مردان با وزن متعادل است. مطالعات نشان داده که میان اندازه دور کمر و چاقی با قدرت باروری مردان نیز ارتباطی معکوس وجود دارد.
وی در خصوص تأثیر چاقی و اضافه وزن بر تخریب باروری اسپرم، می‌گوید: اضافه وزن و چاقی به طور مستقیم بر ساختار و بافت بیضه تأثیر می‌گذارد. بافت چربی می‌تواند به شکل یک بافت التهابی عمل کند و سبب ترشح تعداد زیادی هورمون و ماده شیمیایی شود و این مواد شیمیایی می‌تواند ویژگی‌های باروری اسپرم را دچار تخریب کند.
متخصص ناباروری مردان تصریح می‌کند: بر اساس تحقیقات انجام شده، بیمارانی که دارای اضافه وزن هستند، ۷۶ درصد مردانی را تشکیل می‌دهند که اختلالات جنسی را گزارش می‌کنند و در این خصوص دچار مشکل هستند.
توقف اسپرم‌سازی با افزایش وزن
وی با بیان اینکه افزایش وزن به دلیل افزایش دمای بیضه، می‌تواند اسپرم‌سازی را متوقف کند، اضافه می‌کند: افزایش توزیع چربی در برخی قسمت‌های بدن، سبک زندگی کم تحرک و چاقی می‌تواند سبب افزایش دمای بیضه شود. استرس گرمایی در دستگاه تناسلی مردان به عنوان یک عامل مهم در کاهش کیفیت اسپرم، بروز تب و واریکوسل شناخته می‌شود.
صالحی با تاکید بر اینکه افرادی که وزن بالایی دارند، نباید به دنبال کاهش وزن به صورت غیراصولی باشند، می‌گوید: کاهش وزن غیراصولی و نادرست عوارض بدی را برای فرد به همراه دارد، چرا که این کار برای سلول‌های بدن به ویژه اسپرم، گرسنگی را به دنبال دارد؛ در نتیجه کیفیت اسپرم‌ها دو برابر بیشتر کاهش می‌یابد و تأثیر بدی بر قدرت باروری دارد؛ بنابراین توصیه می‌شود که با مراجعه به یک متخصص تغذیه، برنامه اصولی برای کاهش وزن دریافت شود تا کاهش وزن به شکل متعادل و متناسب با نیازهای بدنی هر فرد صورت بگیرد و فرد به وزن ایده آل و سلامتی برسد.
وی با اشاره به اینکه به دلایل مختلفی ممکن است زمان کافی برای کاهش وزن وجود نداشته باشد؛ می‌افزاید: در این شرایط توصیه شده است که حدود سه ماه پیش از اقدام برای فرزندآوری، حدود پنج تا ۱۵ درصد وزن کاهش یابد و سپس اقدام به فرزندآوری شود، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که همواره به دارو و جراحی برای درمان ناباروری نیاز نیست و حتی گاهی با وجود دریافت اقدامات درمانی مناسب به دلیل سبک زندگی نادرست، ناباروری درمان نمی‌شود و لازم است ابتدا سبک زندگی زوجین اصلاح شود و سپس اقدام به درمان ناباروری شود.
متخصص ناباروری مردان با بیان اینکه برخی از مردان به چاقی مرضی مبتلا هستند و همین امر سبب ناباروری آنها می‌شود، تصریح می‌کند: در این صورت کاهش وزن نیاز به یک بازه زمانی وسیع دارد و معمولاً با مصرف دارو کمبودهای هورمونی را از بین می‌برند که در نتیجه اسپرم‌سازی نیز بهبود می‌یابد.
چاقی بیش از اندازه با نبود توان تخمک‌گذاری و ناباروری در زنان همراه است
عاطفه طلاکوب، مسئول بخش علمی و پژوهشی مرکز باروری و ناباروری اصفهان در خصوص تأثیر چاقی و اضافه وزن بر ناباروری، به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: امروزه نه تنها بزرگسالان بلکه نوجوانان و کودکان، به دلیل تغذیه نادرست و مصرف فست‌فودها دچار پدیده چاقی شده‌اند. در صورتی که پیوسته غذاهای پرچرب و پرکالری خورده شود، بدن به آن غذاها عادت می‌کند و این روند موجب چاقی می‌شود.
وی با اشاره به علل نازایی زنان و مردان بر اثر چاقی و اضافه وزن، ادامه می‌دهد: در دنیای امروزی هر چه به سوی صنعتی شدن پیش می‌رویم پدیده چاقی به عنوان عاملی خطرساز و تهدید کننده تندرستی محسوب می‌شود. چاقی بیش از اندازه با نبود توان تخمک‌گذاری و ناباروری در زنان همراه است و در صورت بارداری، تأثیرات زیانباری بر سلامت جنین و مادر دارد.
مسئول بخش علمی و پژوهشی مرکز باروری و ناباروری اصفهان در خصوص تأثیر هورمون لپتین بر تنظیم اشتها و پیشگیری از چاقی، می‌افزاید: هورمونی به نام هورمون لپتین در بافت‌های سفید چربی تولید می‌شود و پس از ورود به سیستم گردش خون، پیام‌هایی را به مرکز مخصوصی در مغز می‌فرستد تا فرد احساس سیری کند. هورمون لپتین برای تنظیم اشتها، افزایش متابولیسم بدن، بلوغ، تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از چاقی ضروری است.
وی با اشاره به اینکه اگر چربی بدن کم باشد، لپتین نیز کم خواهد بود و سیکل قاعدگی و تخمک گذاری به هم می‌خورد، اضافه می‌کند: در زنان بسیار چاق، کاهش وزن باعث منظم شدن سیکل ماهیانه و افزایش باروری می‌شود.
کاهش وزن سبب منظم شدن سیکل ماهیانه و افزایش باروری در زنان بسیار چاق
طلاکوب با تاکید بر اینکه چاقی بیش از اندازه با نبود توان تخمک‌گذاری و ناباروری در زنان همراه است، تصریح می‌کند: در صورت بارداری، چاقی در زنان تأثیرات زیانباری بر سلامت جنین و مادر دارد و طبق اعلام انجمن نازایی انگلیس، زنانی که شاخص توده بدن آنها ۳۶ و بیشتر از آن باشد، باید از درمان نازایی منع شوند. زنانی که کاهش وزن دارند یا دارای شاخص توده بدنی بالاتر از ۲۹ هستند نیز باید پیش از آغاز درمان وزن خود را کاهش دهند.
وی با بیان اینکه چاقی عوارض فراوانی برای افراد دارد، خاطرنشان می‌کند: بیماری‌های قلبی، افزایش کلسترول، فشار خون، خطر تشکیل لخته و سکته‌های مغزی، بیماری دیابت، انواع ورم مفاصل، بیماری‌های کبد و کیسه صفرا، نبود توان تخمک‌گذاری، نازایی و ناباروری، سرطان رحم و سینه از جمله عوارض چاقی است.
نظر شما