به گزارش خبرنگار ایمنا، واژه کم توان یا معلول به فردی نسبت داده می‌شود که به علت نقص جسمی یا ذهنی (چه مادرزاد و چه غیر آن) اختلال مستمر و قابل توجهی در سلامت و کارآمدی عمومی وی ایجاد شده و تا حدی یا به کلی از تأمین ضرورت‌های زندگی عادی فردی یا اجتماعی ناتوان است. معلولان با مشکلاتی در حوزه‌های کار، موضوعات مناسب سازی درون و برون‌شهری، برخورد افراد جامعه، مسائل زندگی شخصی، تفریحی و ورزشی، تحصیلی و ازدواج روبه‌رو هستند.
تنها خواسته آنها زندگی مانند سایر افراد جامعه، نادیده گرفته نشدن، حقوق برابر و دسترسی به امکانات فراهم شده در جامعه است. معلولان باید فرصت یابند تا استعدادهای هنری، فکری، علمی، خود را رشد داده و آن را نه تنها برای منافع خود، بلکه برای غنی‌سازی جامعه به کار گیرند.
۱۰ تا ۳۰ درصد افراد یک جامعه دارای کم توانی هستند
علی همت محمودنژاد، مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان ایران، عضو شبکه ملی معلولان جسمی، حرکتی کشور و نایب رئیس سازمان جهانی معلولان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص آمار جهانی افراد کم توان اظهار می‌کند: طبق آمارهای جهانی، بین ۱۰ تا ۳۰ درصد افراد دارای کم توانی هستند که سه درصد از آنها به صورت بارز و شدید دیده می‌شود. در استانداردهای جهانی حتی زنان باردار هم چون دارای محدودیت‌های حرکتی هستند جزو افرادی محسوب می‌شوند که در آن مقطع زمانی به عنوان فرد کم توان در نظر گرفته می‌شوند و باید دسترس‌پذیری به اماکن، معابر و وسایل نقلیه را به گونه‌ای طراحی کنیم که این افراد بتوانند به راحتی به آنها دسترسی داشته باشند.
وی می‌افزاید: به طور رسمی حدود یک میلیون و ۶۳۰ هزار معلول در سازمان بهزیستی تحت پوشش هستند و بر اساس آمار جهانی بین سه تا ۱۰ درصد افراد جامعه دارای کم توانی هستند که سه درصد به طور بارز نشان داده می‌شود، در خصوص ارائه آمارها کوتاهی شده است چرا که اداره آمار وقتی آمار سرشماری کشور به طور ملی انجام می‌شود، افراد دارای معلولیت را در آمار خودش، جداگانه حساب نمی‌کند و وضعیت آنها را در هنگام مراجعه به منازل به طور دقیق نمی‌پرسد.
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان ایران ادامه می‌دهد: بنابراین می‌توان گفت آمار دقیقی از تعداد معلولان در کشور ما هنوز وجود ندارد و وقتی این آمار وجود نداشته باشد برنامه‌ریزی‌ها برای رفع مشکلات دقیق نخواهد بود، متأسفانه در برآورده کردن نیازهای افراد دارای معلولیت کوتاهی می‌شود و تاکنون توجه چندانی به رفع مشکلات و تأمین حقوق معلولان نشده است.
کوتاهی در اجرای قوانین حمایت از معلولان
وی با اشاره به وضعیت اجرای قانون حمایت از معلولان، تصریح می‌کند: حتی اگر ایده‌آل‌های معلولان در این قانون وجود داشته باشد که قطعاً ندارد، ما یکی از کشورهای جهان هستیم که دارای قانون برای افراد معلول هستیم، مهمترین موضوعی که باعث اظهار تأسف است، کوتاهی‌هایی است که در اجرای قانون‌های حداقلی برای معلولان وجود دارد. این قانون با اینکه جنبش‌های افراد دارای معلولیت توانمند را پیگیر بوده تا بتواند آن را تثبیت کند و از حقوق افراد دارای معلولیت و خانواده‌های آنها دفاع کند، باز هم در آن کوتاهی‌هایی شده و کمک شایانی به افراد دارای معلولیت و خانواده‌های آنها نشده است.
محمودنژاد اضافه می‌کند: این قانون اظهار مطلب در خصوص مسائل آموزشی، فرهنگی، درمانی و رفاهی و بسیاری موارد دیگر دارد که هرکدام به صورت جزئی اجرای آن شروع شده است، به طور مثال قانون گفته است که حقوق مستمری بگیران باید با حداقل حقوق کارگری برابر باشد اما اگر از دولت بپرسید می‌گوید، مستمری معلولان را پنج برابر کردیم، میزان این پنج برابر یا هفت یا هشت برابر را هیچکس نمی‌داند. منظور دولت این است که این مستمری را به طور مثال از ۲۰ هزار تومان به ۱۶۰ یا ۱۸۰ تومان رسانده‌اند و در کل دریافتی یک خانواده معلول که دارای پنج فرزند است حدود یک میلیون تومان است و در برابر این موضوع می‌بینیم در کشور افراد غیربرخوردار یارانه دریافت می‌کنند.
لزوم تجدیدنظر در مبالغ تسهیلات اشتغال معلولان
وی تصریح می‌کند: میزان مستمری معلولان و حق پرستاری در سراسر کشور به یک شکل است، اما در برخی نقاط کشور آنقدر فقر و مشکلات اقتصادی نهادینه شده است که خانواده‌ها مشکلات خاص خود را دارند و مستمری که دولت به آنها می‌دهد اصلاً قابل دیدن نیست. دولت باید صرف نظر از دهک‌ها و شدت معلولیت‌ها به افراد دارای معلولیت کمک کند، همانطور که در سراسر جهان این امر یکسان است، دولت باید رشد فزاینده‌ای در تأمین منابع برای ایجاد اشتغال افراد دارای معلولیتی که توانمند هستند و می‌توانند شاغل باشند داشته باشد.
عضو شبکه ملی معلولان جسمی، حرکتی کشور با اشاره به توانمندی برخی معلولان، ادامه می‌دهد: تعدادی از افراد دارای معلولیت خودشان توانمند هستند و می‌توانند در پیکره جامعه حضور داشته باشند و به عنوان مولد و تولید کننده ایفای نقش کنند، اما حتی به این افراد برای آمدن در چرخه تولید و کمک در آن اهمیتی داده نمی‌شود. با بررسی نظرات کارشناسی حداقل ۳۰۰ میلیون تومان برای ایجاد یک شغل در کشور لازم است و وقتی فرد دارای معلولیت باشد، نیاز به مناسب‌سازی محیط و اماکن و محل کار دارد قطعاً به مبلغ بیشتری نیاز دارد و لازم است مبلغ بیشتری بگیرد، در صورتی که این مبلغ برای افراد دارای معلولیت پایین‌تر است و باید تجدیدنظر اساسی در این زمینه انجام شود.
الزامی برای استخدام افراد معلول وجود ندارد
وی با اشاره به قانون سه درصد استخدام معلولان می‌افزاید: شرط استخدام سه درصد برای معلولیت اجرا می‌شود، اما برخی از نهادها این سه درصد را دور می‌زنند. شاهد هستیم بسیاری از کارگران و نیروهای شرکتی، تغییر وضعیت داده می‌شوند و در چارت استخدام معلولیت افراد مدنظر قرار نمی‌گیرد. البته استخدام‌های دولتی هم کم است، زیرا دولت در حال کوچک کردن خود و واگذاری امور به بخش خصوصی است و به حدی استخدام دولتی کم شده است که پاسخگوی نیاز معلولان نیست.
محمودنژاد اضافه می‌کند: باید قانونی به حقوق معلولان اضافه شود تا حتی در شرکت‌های خصوصی هم استخدام شوند، در کشور الزامی برای استخدام افراد معلول وجود ندارد و حمایت‌های دولتی هم بسیار اندک است. از طرفی هم استخدام‌های دولت به سمت و سویی پیش می‌رود که تقریباً به صفر نزدیک می‌شود و استخدامی برای افراد دارای معلولیت به دلیل وضعیت جسمی آنها وجود ندارد، در حالی که معتقدیم در بخش نظامی هم باید سهمیه افراد دارای معلولیت در قسمت‌های تحقیق، پژوهش و برخی کارهای دیگر که ایستایی هستند و نیاز به تحرک آنچنان و سلامت کامل جسمی ندارد تعیین شود.
وی با اشاره به تعاونی‌های ایجاد اشتغال برای معلولان، اظهار می‌کند: افراد دارای معلولیت گاهی وقتی خودشان در رأس کار قرار گرفتند بسیار موفق ظاهر شدند، پس این کار قابل انجام است، در کشور هم این نوع تعاونی‌ها وجود دارد، اما آمار دقیقی از تعداد معلولان شاغل در آنها در دست نیست و شواهد نشان می‌دهد حدود ۲۲ هزار معلول در بخش خصوصی در حال کار هستند و از طرف بهزیستی بیمه آنها پرداخت می‌شود.
فاصله شهرهای ایران با شهر دوستدار معلول
نایب رئیس سازمان جهانی معلولان در خصوص صفت دوستدار معلول برای شهرهای ایران، تصریح می‌کند: با واژه شهر دوستدار معلول موافق نیستم، واژه شهر دوستدار معلول برای این است که از ادای تکلیف‌ها شانه خالی کنند و در این صورت همه شهرهای جهان دوستدار معلول است، اما واقعیت این است که باید در این زمینه عملیاتی کار کنیم. برخی شهرهای ایران در این زمینه صحبت می‌کنند اما شهر را دسترس‌پذیر برای افراد دارای معلولیت نمی‌بینیم چرا که به طور مثال در بسیاری از هتل‌های این شهرها حتی یک اتاق ویژه معلولان وجود ندارد. به هیچ عنوان شهرهای کشور را هنوز شهر دوستدار معلول نمی‌دانم.
وی با اشاره به وضعیت سلامت روان معلولان، اضافه می‌کند: سلامت روان و جسم به هم وابسته است و سلامت روان، سلامت جسم را در پی دارد و در این صورت حتی یک فرد معلول نیز می‌تواند مسیر خود را در جامعه پیدا کند. اگر تنها سلامت جسمی داشته باشیم و سلامت روانی‌مان در خطر باشد قطعاً کارایی مؤثری نخواهیم داشت در واقع تبعیض‌های ناروا از جمله تبعیض‌های اجتماعی، اقتصادی و نبود دسترس‌پذیری سلامت روان معلول و اعضای خانواده وی را خدشه‌دار می‌کند. تبعیض‌هایی که وجود دارد سلامت افراد دارای معلولیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
محمودنژاد در خصوص تبعیضات قائل شده در حق معلولان، می‌افزاید: تبعیض در حوزه اشتغال، حمل و نقل و فرهنگ در صورتی که معلولان هم مانند سایر شهروندان عوارض و مالیات یکسان پرداخت می‌کنند. بخشی از قیمت میوه‌ها و اجناس مربوط به اخذ عوارضی است که برای امور کشور است و معلولان هم این عوارض را پرداخت می‌کنند. آیا هزینه برق معلولان کمتر است!؟ حتی مکالمه تلفنی یک معلول هم کمتر از دیگران نیست و این تبعیض‌ها سلامت روان افراد دارای معلولیت را با مخاطره روبه‌رو کرده و برای آنها دردسرهایی ایجاد می‌کند و سبب ناامیدی معلولان شده است.
از افراد دارای معلولیت در حیطه مدیریتی استفاده شود
وی ادامه می‌دهد: در دو دهه گذشته شرایط به نسبت بهتر شده است اما همچنان نیازمند ایجاد تغییرات برای رفع مشکلات معلولان هستیم، قبل از سال ۸۳ قانون حمایت از معلولان را نداشتیم، اما اکنون قانونی داریم به صورت طرح و در سال ۹۶ به صورت لایحه تصویب شده و این نشان دهنده پیشرفت است، البته گاهی صددرصد اجرا نمی‌شود مانند داشتن پرستار برای معلولان. رسانه نقش مهمی در ایجاد این تغییرات داشته است؛ باید با رسانه در تعامل باشیم تا از دید جامعه کنار نرویم، دیده شویم و حقوق ما بیش از این تضعیف نشود همچنین انتظار می‌رود از نظر فرهنگی نیز معلولان پذیرفته شوند و مشکلات موجود حل شود چرا که تبعیض فرهنگی باعث می‌شود مشکلاتی برای افراد دارای معلولیت به وجود بیاید.
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان ایران اظهار می‌کند: وظیفه اصلی ما هم اطلاع‌رسانی به جامعه و ارتباط با مسئولان است همچنین با کمیسیون بهداشت جلساتی داشته‌ایم تا مسائل مربوط به توانبخشی افراد دارای معلولیت و موارد الحاقی و قانون مربوط به معلولان را مطرح کنیم. از دولت انتظار داریم که شرایط فعلی معلولان را درک کند و از ما مشاوره بگیرد، از نزدیک با ما گفت‌وگو کند و از افراد دارای معلولیت در حیطه مدیریتی استفاده کند و معلولان را کنار نگذارد، وقتی این فرد در حیطه مدیریتی جامعه سهم داشته باشد قطعاً به طور خودآگاه و ناخودآگاه در رفع مشکلات معلولان فعالیت خواهد کرد.
به خانواده افراد معلول توجه شود
وی با اشاره به خدمات انجمن معلولان، می‌گوید: حمایت از کارگاه‌هایی که افراد دارای معلولیت را حمایت کند می‌تواند انتظار ما از دولت باشد به طور مثال در حال حاضر دولت مصوب کرده است که برای ایجاد یک شغل برای یک فرد دارای معلولیت صد میلیون تومان پرداخت کند که این مبلغ نمی‌تواند متناسب با شرایط کشور باشد.
محمودنژاد خاطرنشان می‌کند: انتظار دیگر از دولت این است که خانواده افراد معلول که به جای حکومت‌ها و دولت‌ها معلولان را نگهداری می‌کنند را درک کند، شرایط آنها را ببیند و وضعیت اقتصادی و اجتماعی معلولان به خصوص در مسائل مربوط به توانبخشی، اشتغال و بهداشت و درمان را برطرف کند، اکنون هیچ معلولی کارت بیمه درمان مکمل ندارد و کیفیت خدمات بیمه سلامت هم پایین است. امیدواریم به همه این موارد رسیدگی شود.
معلولیت‌های "جسمی _ حرکتی" بیشترین درصد معلولیت‌ها
ولی‌الله نصر اصفهانی، مدیرکل بهزیستی استان اصفهان در خصوص آمار معلولان استان اصفهان، اظهار می‌کند: نزدیک به ۱۲۳ هزار معلول شناسایی شده توسط بهزیستی استان اصفهان و دارای کارت شناسایی هستند که از این تعداد نزدیک به ۳۲ هزار معلول خدمات مستمر دریافت می‌کنند. بیشترین درصد معلولیت‌ها در کشور و استان اصفهان معلولیت‌های جسمی-حرکتی است.
وی می‌افزاید: خدمات ارائه شده به معلولان شامل پرداخت مستمری، خدمات توانبخشی، پرداخت حق پرستاری، خدمات مسکن معلولان، اشتغال معلولان، خدمات درمانی، پرداخت شهریه دانشجویان معلول است. به خانواده‌های تک نفره ۳۵۰ هزار تومان و به خانواده‌های چهار نفر به بالا یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به عنوان مستمری به برخی از معلولان شدید و خیلی شدید پرداخت می‌شود.
مدیرکل بهزیستی استان اصفهان ادامه می‌دهد: خدمات توانبخشی شامل کمک در تهیه ویلچر، واکر، عصا، سمعک و وسایل مورد نیاز معلولان است. برای معلولان بسترگرا که نیاز به مراقبت درون منازل دارند مبلغی به عنوان حق پرستاری به پرستار یا خانواده فرد پرداخت می‌شود. خانواده‌هایی با دو معلول به بالا در خانه، در اولویت مسکن قرار می‌گیرند. شهریه دانشجویان معلول مشغول به تحصیل در دانشگاه‌های آزاد و دولتی به طور کامل توسط سازمان بهزیستی پرداخت می‌شود.
اشتغال و مسکن مهمترین مشکلات معلولان
وی در خصوص خدمات ارائه شده برای اشتغال معلولان، تصریح می‌کند: در حال حاضر وام‌های خوداشتغالی از ۵۰ میلیون تا ۱۰۰ میلیون تومان با کارمزد چهار درصد به مددجویان پرداخت می‌شود و اگر کارفرمایی مددجوی معلول را تحت پوشش قرار دهد، وام به کارفرما تعلق می‌گیرد، بخشی از سهم بیمه کارفرما را بهزیستی پرداخت کرده و پرداخت ۵۰ درصد حقوق مددجو نیز توسط سازمان بهزیستی انجام می‌شود.
نصر اصفهانی اضافه می‌کند: بخشی از هزینه‌های درمانی مددجویان در حد اعتبارات توسط بهزیستی پرداخت می‌شود. اگر مددجو در مراکز آموزش روزانه بهزیستی باشد یارانه به مراکز پرداخت می‌شود. برای بیماران روانی مزمن و سالمندان هم یارانه پرداخت می‌شود.
وی با اشاره به اقدامات بهسازی و نوسازی مسکن مددجویان، می‌گوید: بهزیستی در ساخت مسکن برای معلولان دارای یک تفاهم‌نامه سه جانبه با بنیاد مستضعفان و بنیاد مسکن است و بعضاً انجمن‌های خیرین نیز در این راستا کمک می‌کنند. در این امر خانوده‌های با دو معلول به بالا در اولویت هستند. برخی معلولان دارای مسکن هستند اما برای انجام کارهایی مانند حمل و نقل، استفاده از سرویس بهداشتی و … دچار مشکل هستند که هزینه‌های مناسب‌سازی منازل مددجویان توسط بهزیستی پرداخت می‌شود.
بی‌مهری برخی دستگاه‌ها به واسطه معلولیت
مدیرکل بهزیستی استان اصفهان فاقد شغل بودن ۵۰ درصد معلولان واجد شرایط اشتغال را متذکر شده و می‌افزاید: اشتغال یکی از اصلی‌ترین مشکلات معلولان است. از جمعیت معلولان تحت پوشش بهزیستی که واجد شرایط اشتغال هستند، نزدیک به ۵۰ درصد علیرغم داشتن تحصیلات عالی فاقد شغل هستند. معلولان در آزمون‌های دستگاه‌های مختلف شرکت کرده و چیزی فراتر از نهایت توان خود را به کار می‌گیرند اما در نهایت با بی‌مهری برخی دستگاه‌ها به واسطه معلولیت خود مواجه شده و از گردونه اشتغال خارج می‌شوند.
وی در خصوص عدم رعایت قانون سه درصد سهمیه اشتغال معلولان، اظهار می‌کند: در قانون جامع حمایت از معلولان سه درصد سهمیه اشتغال برای معلولان در نظر گرفته شده و سه درصد از سهمیه اشتغال هر دستگاهی باید مخصوص افراد دارای معلولیت باشد اما اولین شرط برای استخدام نیروهای یک دستگاه، صحت کامل جسمی و روانی است و این قانون به صورت واقعی اجرا نشده است.
نصر اصفهانی با اشاره به دسترس‌پذیری شهر برای معلولان، تصریح می‌کند: در قانون جامع حمایت از حقوق معلولان دسترسی مناسب مبلمان شهری، حمل و نقل ایمن، راحت و رایگان برای معلولان در نظر گرفته است که با همکاری شهرداری و نظام مهندسی مناسب‌سازی برای اماکن عمومی در حال انجام است، معابر و ادارات در دسترس عموم، باید مناسب‌سازی شوند تا یک فرد معلول، سالمند، مادر باردار یا مادر همراه با کالسکه بتواند به تمام مکان‌ها دسترسی داشته باشد.
اصفهان جزو پنج استان اول مناسب‌سازی شده
وی با اشاره به اینکه استان اصفهان در پنج رتبه اول استان‌های دارای مناسب‌سازی است، ادامه می‌دهد: استان اصفهان در مقایسه با سایر استان‌ها یکی از استان‌های پیشرو و پیشگام در امر مناسب‌سازی است و جزو پنج استان اول در مناسب‌سازی است. به ویژه اکثر پیاده‌روهای استان اصفهان مناسب‌سازی خوبی برای نابینایان دارند و سایر پیاده‌روها نیز در دست اصلاح است.
مدیرکل بهزیستی استان اصفهان می‌افزاید: شعار "هوای معلول شهرم را دارم" توسط عموم مردم جامعه باید در نظر گرفته شود. متأسفانه بسیاری از اماکن مناسب‌سازی شده است اما از طرف شهروندان این مناسب‌سازی رعایت نمی‌شود. به عنوان مثال پیاده‌روهای مناسب‌سازی شده را در نظر بگیرید که پارک موتورسیکلت‌ها یا چیده شدن وسایل مغازه‌داران در آنها مانع عبور و مرور معلولان می‌شود. امید است با فرهنگ‌سازی حقوق معلولان در سطح شهر رعایت شده و به حقوق آنها تجاوز نشود.
شعار "پیشگیری بهتر از درمان" و طرح غربالگری ژنتیک
وی اضافه می‌کند: شعار "پیشگیری بهتر از درمان" سرلوحه اقدامات قرار گرفته است. طرح غربالگری ژنتیک، یکی از اقدامات مؤثر در حوزه پیشگیری معلولیت‌های مادرزادی بوده و بیش از ۱۰ سال از اجرای آن می‌گذرد، خانواده‌هایی که توسط مشاوران با احتمال داشتن فرد معلول در خانواده تشخیص داده شوند به مشاوره ژنتیک معرفی شده و غربالگری‌های اولیه انجام می‌شود. اگر خانواده‌ای در تأمین مخارج و هزینه آزمایشات برای کشف ردپای معلولیت در ژنتیک را نداشته باشد تمام بهای آن توسط قرارداد حاصله با آزمایشگاه‌های طرف قرارداد توسط بهزیستی پرداخت می‌شود.
نصر اصفهانی با اشاره به سایر غربالگری‌ها، اظهار می‌کند: غربالگری شنوایی نوزادان برای شناسایی نوزاد دارای مشکل شنوایی در دو و سه سال ابتدایی زندگی یا در نوزادی انجام تا از ایجاد معلول ناشنوا جلوگیری شود. طرح تنبلی چشم نیز در حال اجرا است تا مشکلات بینایی و کم بینایی در سال‌های اول یعنی مهدکودک و پیش‌دبستانی تشخیص داده شده و مداخله به موقع صورت گیرد.
رایزنی برای فروش محصولات معلولان
وی با اشاره به فروش محصولات معلولان شاغل، می‌افزاید: رایزنی با دستگاه‌هایی که توانایی خرید محصولات معلولان را دارند در حال انجام است. یک مجموعه خیاطی ناشنوایان از خانم‌های ناشنوا دایر شده و محصولات آنها به دستگاه‌هایی که در رابطه با خیاطی توان سفارش محصول دارند، ارائه می‌شود.
مدیرکل بهزیستی استان اصفهان ادامه می‌دهد: از هشتم تا چهاردهم آذرماه هفته جهانی معلولان، با هماهنگی میراث فرهنگی موزه هنرهای تزئینی در خیابان استانداری اصفهان دایر شده و آثار فاخر مددجویان بهزیستی در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند و امکان گرفتن سفارش نیز وجود دارد. بهزیستی استان اصفهان به دنبال تأسیس نمایشگاهی دائمی در سطح شهر از آثار معلولان است تا هر شهروندی بتواند از محصولات مددجویان خریداری کند.
وی اضافه می‌کند: بیماری کرونا به همه رده‌های جامعه ضربه زد و در رابطه با معلولان اثر حادتری برجای گذاشت. محدودیت‌های تردد شهری معلولان به واسطه کرونا بسیار تشدید شده و با توجه به ایمنی کمتر معلولان نگرانی فراوانی در ارتباط با حضور در اجتماع آنها وجود داشته است.
کرونا عامل بروز اختلالات اضطرابی و افسردگی در معلولان
نصر اصفهانی در خصوص تأثیر کرونا بر معلولان، می‌گوید: یک معلول نیاز دارد همانند یک فرد عادی از منزل خود خارج شود، به کارهای روزمره بپردازد و توانایی‌های خود را به ظهور برساند اما به واسطه کرونا و مشکلات اقتصادی این نیاز میسر نشده است. کارگاه‌های مهارت شغلی افراد دارای معلولیت در طول شیوع کرونا تعطیل بوده است و مشکلات زیادی برای مددجویان ایجاد کرد، مراکز خانه‌های سالمندان، پذیرش، ترخیص، ملاقات با خانواده‌ها و مرخصی معلولان دچار مشکل شده است و همه اینها آثار مخربی بر مددجویان داشت.
وی خاطرنشان می‌کند: با توجه به کمرنگ شدن کرونا برنامه‌های خوبی به صورت دسته‌جمعی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در حال اجرا است و واکسیناسیون تمام مددجویان به خوبی انجام شده است. بیماری کرونا از نظر شیوع و بروز اختلالات اضطرابی و افسردگی در جامعه معلولان نقش داشته که درصدد جبران آنها هستیم.
نظر شما