به گزارش خبرنگار ایمنا و بر اساس یادداشتی که حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل خاورمیانه در مورد نشست کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی اکو در اختیار این رسانه قرار داده است: پانزدهمین نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی "اکو" در عشق‌آباد پایتخت ترکمنستان در حالی به کار خود پایان داد که ظرفیت‌های پنهان اقتصادی این نهاد تأثیرگذار منطقه‌ای، آن چنان که باید مورد توجه کشورهای عضو اکو قرار نگرفته است.
آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهور اسلامی ایران در این نشست آمادگی ایران را برای ارتقای سطح تجارت منطقه‌ای و برون منطقه‌ای در قالب توافقنامه‌های دو جانبه و چند جانبه اعلام کرد.
در سخنرانی رئیس جمهوری اسلامی ایران محورهایی وجود داشت که اگر مورد توجه ۱۰ کشور عضو اکو قرار گیرد، این نهاد می‌تواند به یک الگوی همکاری منطقه‌ای تأثیر گذار در توسعه پایدار تبدیل شود.
ظرفیت نهان کشورهایی مانند ایران، ترکیه، آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، افغانستان، پاکستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان که دارای مشترکات دینی هستند، می‌تواند در حوزه انرژی به یک شاخص مهم جهانی در مدیریت بازار انرژی جهان مؤثر واقع شود.
جمعیت ۴۸۰ میلیونی با مساحت هشت میلیون و ۶۳۰ هزار کیلومتر مربعی کشورهای عضو اکو، زیربنای مناسبی برای شکل‌گیری یک بلوک اقتصادی شرقی به دور از وابستگی به اقتصاد غرب تلقی می‌شود.
با اینکه نزدیک به شش دهه این سازمان به‌رغم تغییراتی که در شاکله آن صورت گرفته است، هویت خود را به عنوان یک سازمان اقتصادی منطقه‌ای همچنان حفظ کرده است، اما متأسفانه رویکردهای متفاوت کشورهای عضو در حوزه سیاسی و امنیتی نتوانسته بالندگی لازم را به این نهاد مهم جهانی و منطقه‌ای بدهد.
تجربه تعاملات بین‌المللی نشان می‌دهد که قدرت‌های فرامنطقه‌ای مانند اتحادیه اروپا و پیمان ناتو که در رأس آنها قدرت‌های پرخاشگر و تهاجمی قرار دارند، اجازه نمی‌دهند نهادهای منطقه‌ای به ویژه در حوزه اقتصادی و انرژی، استقلال اقتصادی خود را باز یابند.
دو نهاد مهم اقتصادی مانند سازمان شانگهای و اکو در حقیقت می‌توانند یک بلوک مشترک اقتصادی منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای تشکیل دهند و یک ارز مشترک با تعرفه‌های تبادل تجاری بومی بر گرفته از الگوهای شرقی تعریف کنند؛ اما این دو نهاد تاکنون گام‌های لرزانی برای کاهش نفوذ دلار و قطع کامل وابستگی اقتصاد شرقی به اقتصادهای غربی برداشته‌اند که لازم است این گام‌ها به صورتی محکم و شجاعانه برداشته شود.
ملت‌های شرق که بیشترین منابع فسیلی و نبض اقتصاد انرژی فسیلی جهان را در اختیار دارند، می‌توانند در تعاملات بین‌المللی و ساختار سیاسی جهان نقشی فرادستی ایفا کنند.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان تأثیرگذارترین کشور عضو اکو تاکنون راهکارهای عملی برای توسعه پایدار منطقه‌ای در حوزه جغرافیایی آسیای میانه و جنوب قفقاز تا غرب آسیا ارائه داده و اعلام آمادگی رئیس جمهوری ایران برای گسترش تعاملات اقتصادی منطقه‌ای ناظر بر همین امر است؛ اما آنچه لازمه بازسازی این نهاد منطقه‌ای است، ضرورت وجود اراده در میان رهبران ۱۰ کشور عضو اکو است تا در پرتو آن سازمان اکو بتواند ظرفیت‌های اقتصادی خود را بر اساس تغییرات جهانی شناسایی و باز تعریف کند.
در جریان نشست‌های سابق سران کشورهای عضو اکو، جمهوری اسلامی چندین طرح کلان اقتصادی مبتنی بر شاخص‌های بومی به اجلاس سران ارائه داد، اما متأسفانه تأثیر پذیری برخی کشورها از الگوهای غربی مانع عملیاتی شدن طرح‌های اقتصادی ایران شده است.
اکنون شرایط جهانی به‌گونه‌ای است که برخی نهادهای غربی مانند اروپا، به دلیل اختلافات سیاسی کشورهای عضو در حال فرسایش هستند و لازمه تقویت نهادهای شرقی مانند اکو و شانگهای حرکت جمعی به سوی به‌کارگیری ظرفیت‌های بالقوه اقتصادی است.
بازسازی جاده ابریشم، شکل‌گیری یک ساختار اقتصادی بومی شده در سازمان‌های شانگهای و اکو، ایجاد یک ارز شرقی جایگزین یورو و دلار، تشکیل یک بازار مشترک شرقی، مدیریت نرخ انرژی‌های فسیلی در جهان خارج از سازمان اوپک و منع تأثیرگذاری سیاسی و اقتصادی قدرت‌های استعماری در اقتصاد شرق می‌تواند سازمان اکو را به یک سازمان قدرتمند و مؤثر جهانی تبدیل کند.
نظر شما