گردشگری مغفول مانده شهرها در پسا کرونا/ اصفهان را در یابید

سید محسن طباطبایی مزدآبادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در تعریف گردشگری در شهرها اظهار کرد: تعریف برای این پدیده مهم به دلیل پیچیدگی‌های آن بسیار دشوار است، با این تفاسیر می‌توان نتیجه گرفت هنگامی که زمان آغاز شد؛ گردش در شهرها نیز آغاز شد.

تاریخچه صنعت گردشگری

وی افزود: بسیاری از متخصصان در این زمینه معتقدند که این صنعت گردشگری در شهرها، در تار و پود زندگی جمعی انسان‌های گذشته وجود داشته است و از زمان‌های بسیار دور به صورت‌های جهانگردی و گردشگری به نسل‌های جدید رسیده است. با گسترش حکومت‌ها به تدریج سفرهای رسمی دولتی به منظور اعزام نمایندگان حکومت‌ها جهت بررسی مناطق تحت پوشش حکومت، مناطق جنگی، دریافت مالیات و خراج آغاز گردید. این سیر تکامل گردشگری تا به امروز نیز وجود داشته و ابعاد جدیدی در آن ظهور پیدا کرده است.

مدرس دانشگاه تهران تصریح کرد: انسان‌های نخستین به دلایل مختلف دائماً در حال شناخت طبیعت بوده و همواره در حال تلاش برای کسب زندگی بهتر بودند. با گذشت زمان حرکت‌ها و جنبش‌های انسان برای رسیدن به شور و نشاط، ماجراجویی و اکتشافات صورت گرفت و در نهایت به تمایل آنها برای سفر و گردش در شهرها تبدیل شد.

طباطبایی تصریح کرد: چند شهر گردشگری بسیار مهم در ایران اولین مبدا اکثر توریسم‌های خارجی است، تهران، قزوین و اصفهان، یزد و شیراز از جمله اولین‌هایی هستند که توسط گردشگران خارجی مورد بازدید قرار می‌گیرند. این شهرها به لحاظ اقلیم و جغرافیا، سنت و مدرنیته، معماری سنتی، آثار باستانی فراوان، و مردمی خونگرم بسیار مورد توجه گردشگران خارجی و داخلی است.

وی گفت: اصفهان با پل خواجو و زاینده رود سالهاست که پذیرای گردشگران خارجی و داخلی است اما این شهر زیبا با بی مهری و بی آبی زاینده رود این جاذبه را از دست داده است؛ کما اینکه اکثر گردشگران چه خارجی و چه داخلی به بهانه دیدن زاینده‌رود و آثار باستانی اطراف این رود زیبا راهی اصفهان می‌شدند؛ اما در سایه اپیدمی کرونا این بی مهری شامل حال زاینده‌رود یا زنده‌رود اصفهان شد و آن را به محلی خشک و بی روح تبدیل ساخت که مردمانش هر روز از دیدن صحنه دلخراش رودخانه خالی از آب تأسف می‌خورند.

۱۰ درصد از تولید ناخالص جهان در سال ۲۰۱۹ مربوط به صنعت گردشگری بوده است

پژوهشگر حوزه اقتصاد شهر ادامه داد: بر اساس آمار شورای بین‌المللی سفر و گردشگری (WTTC) ۱۰ درصد از تولید ناخالص جهان در سال ۲۰۱۹ مربوط به صنعت گردشگری بوده و در این سال ۳۱۰ میلیون نفر در دنیا شغلی مرتبط با صنعت گردشگری داشتند. به زبان ساده‌تر این یعنی از هر ۱۰ شاغل در دنیا شغل یک نفر به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به گردشگری مربوط است. از طرفی گردشگری صنعتی است که بیشتر کارکنان آن را قشر آسیب‌پذیر زنان و جوانان تشکیل می‌دهند.

افت ۷۰ درصدی صنعت گردشگری در سال ۲۰۲۰

طباطبایی گفت: بر اساس آمار منتشر شده توسط سازمان جهانی گردشگری UNWTO صنعت گردشگری که در سال ۲۰۱۹ بهترین سال اقتصادی خود را پشت سر گذاشته بود، با افتی ۷۰ درصدی در سال ۲۰۲۰ مواجه شد. آمارهای اقتصادی گردشگری در سال ۲۰۲۰، شباهت بسیاری با آمارهای این صنعت در سال ۱۹۹۰ داشت و این یعنی یک عقب‌گرد ۳۰ ساله برای یک صنعت و مرثیه‌ای برای رؤیای بسیاری از کشورها از جمله ایران که سودای توسعه گردشگری در سر داشتند.

تعطیلی ورودی گردشگری ایران

این مدرس دانشگاه تاکید کرد: این وضعیت بر گردشگری ایران نیز تأثیر بسیاری داشته است و گردشگری ورودی ایران به طور کامل تعطیل شد. این رخداد در شهرهایی نظیر اصفهان که تعداد قابل توجهی از مشاغل آن وابسته به حضور گردشگران بین‌المللی است، شرایط را سخت‌تر کرده است. شاید هم به همین دلیل باشد که سازمان جهانی گردشگری شعار «گردشگری و رشد فراگیر» را با عکسی از یک هنرمند صنایع دستی در میدان نقش جهان منتشر کرده است.

طباطبایی افزود: صنعت گردشگری در دنیا بیش از ۳۵۰ میلیون شغل مستقیم و میلیون‌ها شغل غیرمستقیم ایجاد کرده است. این مشاغل می‌تواند در زمینه تولید پوشاک، کفش، کیف و هزاران مایحتاجی که گردشگران در شهرها خرید می‌کنند و به کشور خودشان می‌برند باشد.

توسعه گردشگری موجب شکوفایی صنایع دستی کشورها می‌شود

وی ادامه داد: توسعه گردشگری موجب شکوفایی صنایع دستی کشورها می‌شود. بر اساس آمارهای غیررسمی، پنج میلیون نفر در ایران از طریق تولید صنایع دستی و فرش ارتزاق می‌کنند؛ توسعه صنعت گردشگری می‌تواند برای شکوفایی هنرهای ملی و صنایع دستی نقش بازی کند.

مدرس دانشگاه تهران تصریح کرد: اگر بخواهید در حوزه صنعت یا پتروشیمی شغل ایجاد کنید باید بالغ بر ۳۰۰ میلیون تومان در ایران هزینه کنید؛ تا یک شغل ایجاد شود. ولی در حوزه صنایع دستی، میراث فرهنگی و گردشگری، به طور میانگین با ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان برای عموم جوانان بیکار کشور، می‌توان شغل ایجاد کرد. امروزه توسعه صنایع گردشگری از شاخص‌های توسعه کشورها است.

گردشگری در ارتقای فرهنگ اسلامی ایرانی مؤثر است

طباطبایی اضافه کرد: گردشگری در ارتقای فرهنگ اسلامی ایرانی، در نمونه برداری، الگوبرداری تأثیر بسزایی دارد. توسعه صنعت گردشگری همچنین باعث کاهش مفاسد اجتماعی می‌شود. مفاسد اجتماعی در ایران نتیجه بیکاری است؛ ما اعتقاد داریم با منابع خدادادی، چهار فصلی که داریم و سابقه تمدن اسلام، تمدن دوره ما قبل از اسلام و دوره باستان، آن قدر یادگارها و بناهای منحصر به فردی را برای ما به یادگار گذاشته است که بتوان بر اساس آن و با کمترین هزینه برای جوانان‌مان شغل ایجاد کرد.

وی خاطر نشان کرد: در کشورهای دنیا که بیشترین توریست را در این حوزه دارند؛ کمترین سرقت و کمترین ناهنجاری اجتماعی در شهرهایشان اتفاق می‌افتد. اگر بخواهیم هویت ملی اسلامی و دستاوردهای انقلاب اسلامی را به دنیا معرفی کنیم؛ بهترین راه آن توسعه صنعت گردشگری، زیارتی، مذهبی و سلامت شهرها است.