به گزارش خبرنگار ایمنا، ناباروری یکی از چالش‌های رایج زوج‌های جوان است و وجود فرزند در زندگی زوج‌های جوان اهمیت دارد و اگر یک زوج نتوانند دارای فرزند شوند، این مسئله باعث چالش خواهد شد، معمولاً زوج‌ها نسبت به موضوع ناباروری نگران و اغلب به دنبال علل ناباروری و راه‌های درمان هستند، پیگیری این مسئله بسیار مهم است، زیرا ناباروری یکی از زوج‌ها زندگی را در شرایط سختی قرار می‌دهد؛ در گذشته احتمال درمان ناباروری کم بود، اما امروزه با پیشرفت علم امکان درمان زوج‌های نابارور وجود دارد و داشتن فرزند در زوج‌های نابارور دور از انتظار نیست، البته در این میان درمان ناباروری مردان حائز اهمیت است، چرا که مردان حداقل در نیمی از موارد ناباروری دخیل هستند.
باید بدانیم ناباروری همیشه به معنای عقیم بودن یا ناتوانی دائمی در بچه‌دار شدن نیست. متخصصان این امر معتقدند در ایران حدود ۲۰ درصد از زوج‌ها نابارور هستند، اما درصد بسیار کمی از آنها عقیم هستند، اکثر زوج‌های ناباروری که برای بچه‌دار شدن اقدام می‌کنند، نهایتاً صاحب فرزند می‌شوند، چرا که در بیشتر موارد ناباروری با تشخیص و درمان به موقع رفع خواهد شد.
ناباروری مردان قابل اصلاح است؟
پیمان صالحی، متخصص ناباروری پژوهشگاه رویان، در خصوص علل ناباروری مردان و درمان آن به ایمنا، می‌گوید: بسیاری بر این باور هستند که در حال حاضر چیزی به اسم زوج نابارور در دنیا وجود ندارد، زیرا همه افرادی که باروری طبیعی نداشته‌اند، می‌توانند به نوعی برای کارهای درمانی مراجعه کرده و نتیجه بگیرند.
وی با بیان اینکه مردان حداقل در نیمی از موارد ناباروری دخیل هستند، تاکید می‌کند: برای درمان ناباروری در مردان پس از معاینه، نوبت به آزمایشات مورد نیاز می‌رسد که مهمترین آن آزمایش اسپرموگرام است، با توجه به حساسیت موجود، این آزمایش باید در آزمایشگاهی تخصصی انجام شود، پس از مشاهده آزمایشات اسپرم با توجه به معاینه و نتیجه آزمایشات ممکن است نیاز به آزمایشات تکمیلی خون مانند بررسی هورمونی و همچنین سونوگرافی یا بررسی ژنتیکی و کروموزومی باشد که این موارد با تشخیص پزشک معالج تجویز می‌شود.
علل شایع ناباروری در مردان
متخصص ناباروری پژوهشگاه رویان می‌افزاید: از جمله دلایل ناباروری در مردان می‌توان به مواردی چون جایگزینی تستوسترون، مصرف طولانی مدت آنابولیت‌های استروئیدی، برخی داروهای بیماری آرتروز، مشکلات آناتومیک، اعمال جراحی پروستات، بیضه، وازکتومی، ابتلاء به سرطان، عوامل ژنتیکی، بیماری سلیاک، ناباروری ایمونولوژیک و وجود عفونت‌ها در مردان اشاره کرد.
وی با بیان اینکه واریکوسل شایع‌ترین علت قابل اصلاح ناباروری در مردان است، تصریح می‌کند: واریکوسل می‌تواند باعث کاهش رشد اندام تناسلی در مردان شود، این بیماری با اثر بر اسپرم‌ها باعث کاهش حرکت و تعداد آنها و تغییر شکل ظاهری آنها خواهد شد. در مواردی که واریکوسل در معاینات با شدت متوسط تا شدید وجود داشته باشد، نیاز به عمل جراحی میکروسکوپیک برای اصلاح آن وجود دارد.
صالحی در خصوص تأثیر تغذیه در ناباروری، اضافه می‌کند: ناباروری هم مانند بسیاری از مشکلات با سبک زندگی و تغذیه ارتباط مستقیم دارد؛ مهمترین عامل سبک زندگی که در باروری مؤثر بوده اضافه وزن و چاقی است، براساس تحقیقات انجام شده حدود ۲۵ درصد از افرادی که با شکایت ناباروری به پزشک مراجعه کرده‌اند با اضافه وزن و چاقی مواجه هستند. معمولاً دیده شده، یکی از زوجین با شاخص توده بدنی بالای ۳۰ می‌تواند ریسک ناباروری در این زوج را به شکل معنا داری بالا ببرد.
وی با اشاره به علائم ناباروری در مردان، می‌گوید: از نشانه‌هایی که به شناسایی مشکل ناباروری در مردان کمک می‌کنند می‌توان به مشکل در عملکرد طبیعی جنسی، اجاکولیشن، کاهش میل جنسی، وجود توده، درد یا ورم در بیضه‌ها، عفونت‌های تنفسی برگشت پذیر، ژنیکوماستی، کاهش موهای بدن یا صورت، ناهنجاری‌های کروموزومی یا هورمونی و تعداد کم اسپرم‌ها اشاره کرد.
متخصص ناباروری پژوهشگاه رویان در خصوص روش‌های درمان ناباروری در مردان، خاطرنشان می‌کند: درمان زوج نابارور باید پس از معاینه و اقدامات تشخیصی، توسط تیمی که در این زمینه مهارت و تخصص لازم را دارند و با در نظر گرفتن شرایط زوجین آغاز شود. روش درمان ناباروری در زنان و مردان متفاوت است و در موارد ساده با تجویز دارو مشکل، قابل درمان است.
وی اظهار می‌کند: در مردان ممکن است جراحی‌هایی مانند نمونه برداری از بیضه‌ها یا جراحی واریکوسل یا باز کردن لوله‌ها پس از عمل وازکتومی انجام شود و اگر با این اقدامات شرایط برای بارداری فراهم نشد از روش‌های کمک باروری آزمایشگاهی مانند IUI، IVF یا میکرواینجکشن استفاده خواهد شد تا مشکل ناباروری رفع شود و افراد بتوانند دارای فرزند شوند.
لزوم بررسی کمی و کیفی اسپرم‌ها در درمان ناباروری مردان
مرضیه تولائی، عضو هیئت علمی پژوهشکده رویان در خصوص ناباروری مردان و اهمیت بررسی توانایی قدرت باروری اسپرم‌ها، به ایمنا می‌گوید: اولین قدم جهت بررسی توانایی باروری، بررسی اسپرم است که به مردان پیشنهاد می‌شود و فرد نابارور با مراجعه به مراکز درمان ناباروری، نمونه اسپرم را تحویل آزمایشگاه می‌دهد. کارشناسان نمونه اسپرم را از دو دیدگاه کمی و کیفی بر اساس معیارهای سازمان بهداشت جهانی بررسی می‌کنند تا مشکل شناسایی شود.
وی ادامه می‌دهد: اصطلاح نابارور به زوج‌هایی گفته می‌شود که در مدت زمان ۱۲ ماه، بدون استفاده از روش‌های جلوگیری، به قصد فرزنددار شدن اقدام کنند، اما بارداری مشاهده نشود؛ در این صورت احتمالاً یکی از زوج‌ها در بارور شدن مشکل دارد که این مشکل باید در هر دو نفر آنها بررسی شود و با شناسایی مشکل اقدام به درمان برای زوج نابارور آغاز شود.
عضو هیئت علمی پژوهشکده رویان خاطرنشان می‌کند: بر اساس گزارش‌های متعددی که در مقالات بین المللی ارائه شده است، غلظت اسپرم، تعداد، حرکت و شکل ظاهری اسپرم با میزان موفقیت باروری زوجین ارتباط مستقیمی دارد و غیرطبیعی بودن هر کدام از این پارامترها یا همه آنها می‌تواند با کاهش قدرت باروری زوجین مرتبط باشد.
تأثیر بررسی سلامت ژنوم اسپرم در درمان ناباروری مردان
وی با تاکید بر اینکه غلظت اسپرم در بررسی کیفی قدرت باروری اسپرم‌ها مؤثر است، تصریح می‌کند: ارزیابی کیفی نمونه اسپرم، غلظت اسپرم، تعداد کل اسپرم‌هایی که در هر انزال وجود دارد، حرکت و شکل ظاهری اسپرم را شامل می‌شود؛ به تعداد اسپرم‌ها در یک میلی لیتر نمونه اسپرم، غلظت اسپرم گفته می‌شود و در حالت طبیعی غلظت اسپرم ۱۵ میلیون یا بیشتر در هر میلی لیتر از انزال است، در صورتی که غلظت اسپرم کمتر از این مقدار باشد، نمونه شخص غیر طبیعی تلقی می‌شود، به تعداد کل اسپرم‌هایی که در هر انزال وجود دارد، تعداد کل اسپرم گفته می‌شود و در حالت طبیعی تعداد اسپرم ۳۹ میلیون در هر انزال و یا بیشتر است؛ در صورتی که تعداد اسپرم کمتر از این مقدار باشد، نمونه اسپرم فرد را غیر طبیعی تلقی می‌کنند.
تولائی اضافه می‌کند: اگرچه آنالیز مایع اسپرمی از دیدگاه‌های فوق به عنوان اولین قدم در درمان ناباروری زوجین مشخص شده است، اما اخیراً درمان ناباروری بر اهمیت بررسی سلامت ژنوم اسپرم که نیمی از ژنوم جنین آینده را تشکیل می‌دهد، متمرکز شده است.
وی می‌افزاید: درصد حرکت کل اسپرم باید در حالت طبیعی حداقل ۴۰ درصد باشد. در صورت پایین بودن این مقادیر نمونه اسپرم غیر طبیعی تلقی می‌شود. شکل ظاهری اسپرم در سه قسمت سر، گردن و دم اسپرم بررسی می‌شود در حالت طبیعی درصد اسپرم با شکل غیر طبیعی، اگر پایین‌تر از ۹۶ درصد باشد، نمونه شخص طبیعی و اگر بالاتر باشد، غیرطبیعی تلقی خواهد شد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده رویان در خصوص اهمیت ارزیابی کمی اسپرم‌ها در تعیین میزان باروری آن، می‌گوید: ارزیابی کمی اسپرم مربوط به بررسی ظاهری نمونه اسپرمی است که باید در حالت معمول به صورت غیر شفاف، کدر و به رنگ خاکستری مایل به سفید باشد. همچنین اگر رنگ مایع اسپرم قرمز روشن تا قهوه‌ای تیره باشد، نشانه‌ای از وجود غیر معمول خون در مایع اسپرم است؛ رنگ زرد و بوی آمونیاک نشانه حضور ادرار در نمونه، مصرف بعضی از داروها و یا یرقان در فرد است؛ تمامی موارد ذکر شده باعث می‌شود به نمونه فرد، نمونه اسپرمی غیرطبیعی گفته شود.
نظر شما