به گزارش ایمنا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی اداره کل منابع طبیعی خراسان جنوبی، در پی انتشار تصاویر مالچ‌پاشی در زیستگاه‌های یوز ایرانی در خراسان جنوبی و اظهارنظر منتقدان و دوستداران محیط زیست، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در راستای رفع ابهامات و نگرانی‌ها، جوابیه‌ای صادر کرد.
متن این جوابیه بدین شرح است:
پیرو مطالب منتشر شده در رسانه‌ها و فضای مجازی در خصوص پروژه مالچ‌پاشی در خراسان جنوبی موارد زیر برای اطلاع هم استانی‌ها و پاسخ به دل نگرانی دوستداران حقیقی محیط زیست اعلام می‌شود.
ایران در زمینه مقابله با بیابانزایی یکی از کشورهای موفق در سطح منطقه و جهان است، شناخت، کنترل و مدیریت پدیده بیابانزایی از وظایف سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور بوده که برنامه‌های اجرایی مرتبط، مبتنی بر طرح‌های مطالعاتی کاهش بیابانزایی و عواقب آن و با استفاده از نظرات مشاورین و کارشناسان خبره، سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و مدیریت می‌شود.
همانطور که می‌دانید فرسایش بادی و هجوم ماسه‌های روان از اصلی‌ترین مصادیق بیابانزایی و از معضلات اصلی مناطق بیابانی کشور است که خسارات و آسیب‌های فراوانی به کانون‌های جمعیتی و تأسیسات زیربنایی و اقتصادی، صنعتی و کشاورزی وارد می‌کند.
پروژه‌های منابع طبیعی بر اساس امکان پذیری فنی و با توجه به جنبه‌های مختلف زیست محیطی و اجتماعی طرح اجرا می‌شوند و پروژه مالچ‌پاشی نیز محدود به مناطقی می‌شود که به دلیل در حال حرکت بودن ماسه‌های بادی امکان استقرار پوشش گیاهی میسر نباشد. بر همین اساس نیز در استان خراسان جنوبی با حدود ۲ میلیون و یکصد و دوازده هزار هکتار کانون بحرانی فرسایش بادی، برای محدوده کانون بحرانی فرسایش بادی طبس که از ماسه زارهای فعال و خسارت‌زای کشور است، پروژه مالچ‌پاشی تعریف شد و گفتنی است این پروژه فقط در ۹۶۳ هکتار از ۲۶۱ هزار و ۶۶۲ هکتار این کانون بحرانی فرسایش بادی اجرا شده است.
این پروژه به عنوان تنها گزینه قابل اجرا در راستای حفاظت از زیرساخت‌های ارتباطی استان (جاده طبس یزد و خط ریلی شرق) و برای تثبیت موقت تپه‌های شنی برای کاشت و استقرار گیاه اجرا شد، همزمان با این اقدام، ۲۲۵ هکتار (حدود ۲۲۵۰۰ اصله نهال) نهالکاری در این عرصه کاشت شده است که نقش مهمی در جلوگیری از حرکت ماسه‌های روان در آینده خواهد داشت. همچنین ۴۵ کیلومتر تله رسوب گیر در منطقه هم زمان اجرا شده است.
نوع این خاک پوش استفاده شده در این پروژه از نوع پایه آبی (امولسیونی) بوده که به دلیل تأثیر سریع و آنی و قابلیت استفاده در زمان کوتاه و اثرات منفی بسیار کمتر، انتخاب گردید. حداکثر زمان ماندگاری این مالچ ۲۴ ماه بوده و پس از آن تجزیه می‌شود و بر اساس نتایج پژوهش‌های انجام شده (توسط پژوهشگاه صنعت نفت) این مالچ اثرات سو زیست محیطی بر منابع آب و خاک ندارد و عاری از مواد خطرناک برای سلامتی انسان و محیط زیست اعلام شده است.
تاکید می‌شود که محل اجرای این پروژه خارج از پناهگاه حیات وحش نایبندان (زیستگاه یوز ایرانی) بوده و از این منظر و با توجه به وسعت یک و نیم میلیونی هکتاری این پناهگاه نه تنها هیچگونه خطری جوامع حیوانی و گیاهی این پناهگاه را تهدید نمی‌کند؛ بلکه در آینده این منطقه می‌تواند زیستگاه مناسبی برای وحوش باشد.
اداره کل منابع طبیعی استان به عنوان یک سازمان حاکمیتی که وظیفه حفظ و احیا و توسعه منابع طبیعی کشور را عهده دار می‌باشد حفاظت از منابع زیستی را در سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داده و همیشه حفاظت از طبیعت اولویت اصلی اجرای پروژه‌ها بوده است ولیکن حفاظت از جان و مال مردم نیز از وظایف حاکمیت است.
این پروژه نیز که براساس هماهنگی‌های بین دستگاهی در سطح ملی در راستای وظایف حاکمیتی برای منطقه‌ای بسیار محدود و با مشکلات خاص و در عرصه‌ای با پوشش گیاهی بسیار فقیر و برای حفاظت از جان و مال هموطنان و تأسیسات زیر بنایی کشور اجرا شده است که به گواه و اعلام دستگاه‌های مربوطه، موجب کاهش ۵۵ درصدی حوادث جاده‌ای مرتبط با شن‌های روان در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۹۸ و در سال جاری نیز تاکنون فقط ۹ مورد حادثه رخ داده که نسبت به مدت مشابه ۷۰ درصد کاهش داشته است و همچنین موجب کاهش چشمگیر حجم رسوبات ماسه‌ای روی ریل قطار گردیده است.
در پایان؛ هرگونه نقد استفاده از خاک پوش در تثبیت شن‌های روان می‌بایست بر پایه تحقیق و پژوهش مستند علمی صورت گیرد که متأسفانه این موضوع مورد توجه همه منتقدین واقع نشده است و پرداختن به آن بیشتر از جنبه‌های احساسی با استفاده از عکس‌های آرشیوی از سایر مناطق صورت می‌گیرد. همگان را به رعایت اخلاق حرفه‌ای دعوت می‌کنیم و امیدواریم در نقدهایمان انصاف و تقوا را رعایت کنیم.
کما اینکه این مجموعه در سطح استان و کشور تمام وقت آماده پاسخگویی و ارائه توضیحات بوده و هست و چه بهتر بود به جای نشر اطلاعات نادرست به صورت حضوری یا تلفنی با مراجع مرتبط ارتباط برقرار می‌شد. گفتنی است طرح اجرا شده مصوبه کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار کشور و مربوط به سال ۱۳۹۹ است که به اتمام رسیده و برای سال ۱۴۰۰ فعلاً تا تائید و ابلاغ رسمی مراجع ملی هیچ پروژه مالچ‌پاشی در دستور کار نیست.
در عین حال سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور مشتاق و نیازمند استفاده از علوم و فناوری‌های جدید و به کارگیری خاک پوش‌های سازگارتر با محیط زیست بوده و در این راستا اقداماتی با همکاری سایر دستگاه‌ها و مراکز علمی کشور به انجام رسانده ولی تاکنون ماده جایگزین مالچ‌های فعلی برای تثبیت ماسه‌های روان معرفی نشده است.
علاقمندان می‌توانند عکس‌ها و تصاویر اجرا و پس از اجرا را در وبسایت این اداره کل به آدرس www.nrskh.ir مشاهده کنند.
نظر شما