به گزارش خبرنگار ایمنا، خشکسالی، کاهش شدت بارش‌ها، گرمای زودرس هوا در فروردین‌ماه و استخراج رمز ارزها از جمله دلایلی هستند که کمبود برق را از همان ماه‌های ابتدایی سال جاری به معضلی دشوار تبدیل کرد.
در شرایطی با چنین روندی روبه‌رو هستیم که رفع کمبود هزاران مگاوات در صنعت برق نیازمند احداث دست‌کم ۲۰ نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی و جذب سرمایه‌ای بالغ بر ۱۴۰ هزار میلیارد تومان است که به دلایلی چون نامشخص بودن تورم، نرخ ارز در آینده و مداخلات قیمتی دولت برای تولیدکنندگان برق، تمایلی به سرمایه‌گذاری جدید در نیروگاه‌ها وجود ندارد.
بر این اساس مسیری سخت، پیش روی این صنعت قرار دارد؛ زیرا از سویی این صنعت و شرکت‌های مرتبط با آن به نوعی تحت اختیار دولت هستند و از طرفی هم بخش خصوصی انگیزه‌ای برای ورود به آن ندارد. همچنین سیاست‌های نادرست برخی مسئولین باعث سرمایه‌گذاری نکردن مناسب در این بخش شده است.
مشکلات صنعت برق از نگاه فعالان و کارشناسان
همان‌طور که اشاره شد برای رفع کمبود هزاران مگاوات در صنعت برق، نیازمند احداث دست‌کم ۲۰ نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی و جذب سرمایه‌ای بالغ‌بر ۱۴۰ هزار میلیارد تومان هستیم. این در حالی است که در قانون برنامه ششم پیش‌بینی شده بود که سالانه پنج هزار مگاوات نیروگاه باید وارد مدار شود اما این اتفاق نیفتاده است. حال با وجود این چالش بنا بر گفته وحدتی رئیس سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق، اگر مشکلات بخش خصوصی برای احداث نیروگاه‌های جدید حل نشود قطعی برق در زمستان هم تداوم خواهد داشت.
بر اساس قانون، وزارت نیرو موظف است شرایطی را فراهم کند تا بخش غیردولتی این سرمایه‌گذاری را انجام دهد اما شرایطی ایجاد شده است که فعلاً از بخش غیردولتی شخصی تمایل به سرمایه‌گذاری در این بخش ندارد؛ زیرا احداث نیروگاه‌های بزرگ عمدتاً با منابع ارزی است و وزارت نیرو قادر نیست به موقع بدهی‌های خود را به نیروگاه‌ها را پرداخت کند. بنابراین مشخص است که سرمایه‌گذار از ورود به این بخش استقبالی نمی‌کند. سرمایه‌گذاران قبلی نیز با وجود گرانی نرخ ارز، با مشکلات چند برابری روبه‌رو هستند.
در رابطه با مشکلات این صنعت مرتضی فدایی، فعال صنعت برق به خبرنگار ایمنا می‌گوید: مشکل کمبود برق مربوط به امسال نیست و سال‌هاست که کشور گرفتار آن است ولی امسال به دلیل کمبود بارندگی و تشدید خشکسالی این معضل خود را بیشتر نمایان کرده است.
وی ادامه می‌دهد: حال در صورتی که کمبود نیروگاه هم وجود دارد و سرمایه‌گذاری هم برای ایجاد نیروگاه پای پیش نمی‌گذارد چالش بزرگ‌تر هم شده است.
دیدگاه ایمانی، فعال دیگر صنعت برق آن است کاستی‌های زیادی در تولید برق وجود دارد اما آنچه بر این مشکل می‌افزاید نرخ غیرواقعی برق است. برق دریافتی خانه‌ها و مراکز صنعتی و تولیدی با نرخ یارانه است.
وی ادامه می‌دهد: دولت مدعی است که برق را با نرخی بسیار کمتر از واقعی به مردم می‌فروشد اما به نیروگاه‌ها بدهی بزرگی دارد که توان پرداختش را ندارد. بنابراین بهتر است به‌جای بدهکاری به تولیدکنندگان برق، پول واقعی برق را از مصرف‌کنندگانش به‌خصوص پرمصرف‌ها و مراکز صنعتی دریافت کند تا آن‌ها نیز در مصرف برق صرفه‌جویی لازم را داشته باشند.
این فعال می‌گوید: به نظر می‌رسد فعلاً اصلی‌ترین اقدام برای حل مشکل کمبود برق، استفاده از راهکارهایی است که مصرف‌کننده ناچار به مصرف بهینه شود.
همچنین احمد یکتا، کارشناس صنعت برق در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: ایران با وجود قابلیت‌هایی مانند آفتابی بودن و بهره‌مندی از انرژی خورشیدی می‌تواند از این انرژی‌های تجدیدپذیر، نهایت استفاده را ببرد.
وی یادآور می‌شود: به غیر از روزهای آفتابی فراوانی که در کشور وجود دارد و لزوم بهره‌گیری از این نیروی تجدیدپذیر، انرژی بادی هم در برخی استان‌ها می‌تواند برق قابل توجهی تولید کند.
این کارشناس تصریح می‌کند: بهره‌مندی از چنین نیروهایی به بخش خصوصی و حمایت‌های لازم از این بخش وابسته است. در واقع لازمه حرکت به سمت یک اقتصاد پیشرفته با استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی امکان‌پذیر است که در کشور به دلیل نبودحمایت‌های لازم، این بخش با اشتیاق و توان لازم و کافی وارد عمل نمی‌شود.
ضرورت تمهیدات ویژه برای کاهش مشکلات برق
سید محسن پورسعید، رئیس هیئت مدیره انجمن برق اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: در کل کشور حدود ۲۷۰ نیروگاه وجود دارد که از این تعداد، ۲۷ نیروگاه در استان اصفهان قرار گرفته است. این ۲۷ نیروگاه تولید کننده ۲۷ درصد برق کشور هستند و توسط بخش خصوصی اداره می‌شوند. اگر برای این ۲۷ نیروگاه تمهیدات ویژه‌ای اندیشه شود مشکلات برق هم کمتر می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: حمایت‌هایی مانند تخصیص زمین با همکاری جهاد سازندگی، تسهیل شرایط برای اخذ مجوز و خرید تضمینی ۲۰ ساله تولید برق از جمله موارد وعده داده شده است.
رئیس هیئت مدیره انجمن برق اصفهان در رابطه با استفاده از انرژی‌های جایگزین به عنوان یکی از تدابیر مقابله با کمبود برق می‌گوید: در استان اصفهان حدود ۳۸ مگاوات، پنل خورشیدی وجود دارد که وزارت نیرو وعده‌هایی برای حمایت داده است.
به گفته پورسعید قطعاً هر نوع انرژی که تولید شود در رفع کمبود کمک خواهد کرد لیکن امروزه تولید انرژی خورشیدی در کشور اقتصادی نیست و بدون حمایت دولت به صرفه نخواهد بود و البته تولید انرژی بادی نسبت به آن برتری دارد.
وی در رابطه با اصلاح نرخ برق که برخی از آن به عنوان یکی دیگر از راهکارهای حل کمبود برق نام می‌برند توضیح می‌دهد: اصلاح قیمت برق مسئله کلان مملکتی است و تصمیم‌گیری در خصوص آن در حد وزارت نیرو نیست چراکه فاکتورهای مهم دیگری را نیز شامل می‌شود.
رئیس هیئت مدیره انجمن برق اصفهان در ارتباط با میزان رغبت ورود سرمایه‌گذار به این بخش خاطرنشان می‌کند: تولید کننده در نهایت حمایت لازم را نمی‌بیند بعضاً متضرر و مجبور می‌شود به بورس مراجعه کرده و محصول خود را با قیمت پایین‌تر به فروش برساند. بر این اساس رغبتی برای سرمایه گذار نمی‌ماند زیرا سودآوری مناسب در این سرمایه‌گذاری وجود ندارد و شرکت برق به طور مناسبی خریدار برق تولیدی بخش خصوصی نیست.
پورسعید تصریح می‌کند: سال‌ها توجه نکردن به صنعت برق باعث ایجاد مشکلات عدیده‌ای شده است. اگر به اقتصاد برق بیشتر توجه شود، شاید کمی از این مشکلات برطرف شود.
وی ادامه می‌دهد: مشکلات موجود در صنعت برق با تولید برق دو مقوله نسبتاً متفاوت است که هر یک راهکارهای خود را دارد اما نقطه مشترک همه مسائل صنعت، نیاز به خودباوری و کاهش وابستگی به واردات است. خودباوری در تمام سطوح مختلف مملکتی، از تصمیم‌گیرها و تصمیم‌سازها گرفته تا تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، تأثیرات فراوانی دارد.
رئیس هیئت مدیره انجمن برق اصفهان تأکید می‌کند: اگر ایران در بخش نیروگاه‌های اتمی موفق شود شاید تا حدودی مشکل کمبود برق هم مرتفع شود.
گزارش از: نفیسه زمانی نژاد؛ خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما