به گزارش خبرنگار ایمنا، مذاکرات وین در حالی متوقف شده که گفته می‌شود اصلی‌ترین دلیل اختلاف‌ها میان ایران و ایالات‌متحده بر سر دو موضوع تعریف تحریم‌های برجامی و همچنین قیدبندی در متن توافق برای ادامه گفت‌وگوهای دوجانبه با ایران در آینده است.
هر چند که مقامات ارشد تهران خبر از بازگشت ایران به پای میز مذاکره وین را بارها اعلام کرده‌اند، اما زمان آن نامشخص باقی مانده است؛ مقامات آمریکایی بارها در واکنش به عدم بازگشت ایران به مذاکرات وین اعلام کرده‌اند که تهران تا ابد برای بازگشت به میز مذاکره فرصت ندارد.
این موضوع در حالیست که طی ماه‌های اخیر همزمان با وابستگی سیاسی گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین ایالات متحده آمریکا تحریم‌هایی را علیه برخی اشخاص وضع کرد؛ بر همین اساس بسیاری از تحلیلگران معتقدند که با گذشت زمان شانس رسیدن به توافق در حال کمتر شدن است.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران که در پایان سفرش به نیویورک به سر می‌برد در دیدار با جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که «ایران به‌زودی به مذاکرات هسته‌ای بر می‌گردد.»
وزیر خارجه ایران در سفر نیویورک خود در پاسخ به پرسش خبرنگاران در مورد همین موضوع گفت که «انتظار ما این است که دولتمردان آمریکایی واقع‌بینانه به وین بیایند و به‌جای حرف‌های زیبا، اقدامات عملی، مثبت، سازنده و قابل اندازه‌گیری داشته باشند. اگر آمریکایی‌ها بخواهند با تداوم ادبیات و رفتار غیرسازنده گذشته صحبت کنند، جمهوری اسلامی ایران دست بسته نخواهد ماند.»
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور نیز هفته گذشته در سخنرانی آنلاین خود در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل به بی اعتمادی تهران به ایالات متحده پرداخت و گفت که «سیاست خروج خودسرانه از برجام و فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ علیه ایران به‌طور کامل شکست خورده، اما سیاست ظلم حداکثری هنوز رها نشده است.»
رئیس جمهور با بیان اینکه آمریکا به اشتباه فکر می‌کرد ما مستأصل می‌شویم گفت که «ایستادگی ما جواب داده و همواره جواب خواهد داد. ما به وعده‌های دولت آمریکا اطمینان نداریم.»
این سخنرانی برای ناظران این طور تعبیر شد که با وجود تحریم‌های بی شمار علیه ایران، دولت سیزدهم زیر بار توافقی کمتر از آنچه که از ابتدا به دنبال آن بوده نخواهد رفت. در چنین شرایطی خطر فرسایشی شدن گفت‌وگوها و اوضاع بین تهران و غرب، دو طرف را به شدت تهدید می‌کند.
البته توافق دولت سیزدهم با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که با سفر رافائل گروسی، دبیرکل این سازمان به تهران انجام شد، امیدها برای بازگشت ایران به مذاکرات برجامی را بیش از پیش کرده بود، اما گزارش روز گذشته آژانس و تکرار ادعاهای نادرست ضد ایرانی این سازمان، بازهم امیدها برای به سرانجام رسیدن مذاکرات را کم‌رنگ کرد.
شروع مجدد مذاکرات وین الزاماً به معنای توافق در همان دور نخست نیست و قطعاً مسیر فاصله گرفتن پرونده هسته‌ای ایران از این پیچ بحرانی هموار نبوده و چالش‌های عظیمی در این راه وجود خواهد داشت.
بعید به نظر می‌رسد در کوتاه مدت شاهد کاهش اختلافات ایران و آمریکا بود
امیرعلی ابوالفتح، تحلیلگر مسائل بین‌المللی دراین‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: رئیس جمهور ایالات متحده در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل عنوان کرده بود که آماده مذاکره هستند؛ البته بایدن این صحبت را در گذشته نیز عنوان کرده و مطلب جدیدی نبود، اما می‌توان تغییری محسوس را در صحبت‌های وی مشاهده کرد. وی با لحن آرامی نسبت به ایران صحبت کرد که در خصوص چین و روسیه نیز چنین لحنی داشت.
به گفته وی، مجموعه این صحبت‌ها قابل پیش‌بینی و در گذشته نیز تکرار شده بود. بایدن زمان صحبت با تهران لحن تهاجمی نداشت و این را می‌توان به وضوح مشاهده کرد. از طرف دیگر، بایدن به این نکته توجه نکرد که این امیدواری را ایجاد کند که مذاکرات احیای برجام، با تحولاتی همراه می‌شود و در این مسیر چالش‌ها حذف می‌شوند.
به عقیده این تحلیلگر مسائل بین‌الملل، باید توجه داشت که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نقشی اساسی و تعیین کننده در مذاکرات احیای برجام ندارد و بیشتر واسطه بوده و به همین علت باید به مواردی توجه کرد که از سوی مقامات ایران و آمریکا در خصوص برجام مطرح می‌شود.
ابوالفتح در ادامه می‌گوید که جوزف بورل مشخصاً به این نکته توجه نمی‌کند که آمریکا تمامی تحریم‌ها علیه ایران را لغو نخواهد کرد و از سوی دیگر تهران نیز در خصوص مسائل خارج از برجام صحبت نخواهد کرد و باید به دنبال راه‌حلی باشند تا این دو چالش حل و فصل شود. آنچه که بورل مطرح می‌کند خارج از اراده طرف سوم بوده و مشخصاً تصمیم‌گیری از سوی این طرف سوم نیز نمی‌تواند تعیین کننده باشد. آمریکا در روزهای اخیر بارها گفته که آماده مذاکره است.
وی خاطرنشان می‌کند: سهم ایالات متحده در وخیم شدن روابط دو کشور به مراتب بیشتر از ایران است. در بهترین حالت باید امیدوار بود تا اختلاف هسته‌ای ایران و آمریکا حل شود و توافقی در این زمینه به وجود بیاید. در سایر موضوعات بعید به نظر می‌رسد در کوتاه مدت شاهد کاهش اختلافات باشیم.
امید به پیشرفت روند مذاکرات وین افزایش یافته است
حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل بین‌الملل نیز به ایمنا می‌گوید: حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در جریان سفر به نیویورک برای شرکت در هفتاد و ششمین نشست مجمع عمومی سالانه سازمان ملل، با ۱۸ تن از وزرای خارجه کشورهای اروپا و آسیا و شخصیت‌های سیاسی جهان دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدارها وزیر خارجه ایران سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و موضوع بازگشت ایران به گفت‌وگوهای وین در چهارچوب توافقنامه برجام را تشریح کرد.
به گفته وی، عمده نگرانی‌های غیر قابل توجیه مقامات اروپایی، موضوع گفت‌وگوهای وین بود که اغلب وزرای خارجه اتحادیه اروپا درصدد تعیین تاریخ مشخصی برای از سرگیری روند مذاکرات وین بودند.
به عقیده این کارشناس مسائل بین‌الملل، وزیر خارجه ایران ضمن تاکید بر آمادگی برای ازسرگیری روند مذاکرات نگرانی متقابل ایران را نسبت به طولانی شدن مذاکرات و تبدیل گفت‌وگوهای وین به مذاکره را به اطلاع طرف‌های اروپایی رساند.
هانی‌زاده می‌گوید که امیر عبداللهیان در جریان این دیدارها تاکید کرد که اولاً مذاکرات باید سقف معینی داشته باشد و ثانیاً خروجی باید به لغو تمام تحریم‌های اعمال شده علیه ایران منجر شود؛ در غیر این صورت مذاکرات جز اتلاف وقت نتیجه‌ای به همراه نخواهد داشت. ایران در دولت گذشته شش دور مذاکره نفس گیر و طولانی با کشورهای ۴+۱ انجام داد که هیچ نتیجه‌ای برای ملت ایران به دنبال نداشته و تهران قصد ندارد تجربه گذشته را تکرار کند.
به گفته وی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در کنفرانسی مطبوعاتی با هدف جریان سازی علیه ایران مدعی شد که تهران با به‌کارگیری لفظ به‌زودی تاکنون تاریخ مشخصی برای بازگشت به میز مذاکرات تعیین نکرده است. این اظهار نظرهای غیر منطقی آمریکا در حالی صورت می‌گیرد که واشنگتن با خروج از توافقنامه برجام حق اظهارنظر درباره مذاکرات را ندارد. از سوی دیگر جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در جریان سخنرانی خود در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد که ایالات متحده آماده بازگشت به برجام است، اما تاریخ مشخصی برای آن تعیین نکرد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل می‌گوید که طبیعی است ایران به دلیل داشتن دولت جدید، نیازمند رایزنی با نهادهای مربوطه برای تعیین تیم مذاکره کننده جدید بوده که به‌زودی این تیم معرفی خواهد شد، اما موضوع مهم در این مرحله از مذاکرات، این است که کشورهایی مانند روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان به عنوان طرف‌های مذاکره کننده در وین باید تعهد بدهند که زمان پایان مذاکرات و خروجی مثبت آن کاملاً شفاف و روشن باشد.
هانی‌زاده خاطرنشان می‌کند: اگر مذاکرات وین به لغو تمام تحریم‌ها منجر نشود، ایران این حق را دارد که بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی به سمت کاهش تعهدات خود در برجام حرکت کند. به نظر می‌رسد مذاکرات آینده میان ایران و کشورهای ۴+۱ در وین به دلیل بروز شکاف میان فرانسه، انگلیس و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، نتیجه مثبت‌تری برای ایران خواهد داشت؛ لذا سفر اخیر وزیر خارجه ایران به نیویورک به دلیل گسترش حجم دیدار با مقامات جهانی دستاوردهای مثبتی داشته که امید به پیشرفت روند مذاکرات آینده را افزایش می‌دهد.
نظر شما