به گزارش خبرنگار ایمنا، سیاست‌ها و تصمیمات مدیریت شهری، اثرات اجتماعی و اقتصادی مستقیمی بر زندگی مردم داشته و این تصمیمات موجب تغییرات مثبت یا منفی در فضای شهرها می‌شود. این تصمیمات در مشهد که بخشی از آن تابع تصمیمات کلان است باعث شده تا دومین شهر بزرگ و پرجمعیت کشور وارث مشکلات ریز و درشتی شود که مسئولیت رسیدگی به بسیاری از آن‌ها به عهده شهرداری است.
وضعیت پروژه‌های شهری و در صدر آن‌ها مشکلات بافت پیرامونی حرم رضوی، معضل حاشیه نشینی و رفع آن‌ها نیازمند برنامه‌ای قوی و مدون از سوی مدیریت شهری مشهد است که البته لازمه آن تأمین منابع مالی و انسانی کارآمد است.
حسین حسامی، رئیس کمیسیون برنامه، بودجه، فناوری اطلاعات و منابع انسانی شورای شهر مشهد در گفت و گو با ایمنا به سوالات در این خصوص پاسخ داده که متن آن را در ادامه می‌خوانید:
مدیریت شهری مشهد در برخورد با منابع مالی و انسانی خود چگونه عمل می‌کند؟ مشارکت‌جویی تا چه اندازه در دستور کار شورای ششم قرار دارد؟
فعالیت و مشارکت کردن یا نکردن مردم و تعامل داشتن یا نداشتن آن‌ها بر چگونگی انجام اقدامات در مدیریت شهری و موفقیت آن اثر می‌گذارد. در صورت مشارکت نداشتن فعال مردم در مدیریت امور شهر، اقدامات با ناکارآمدی، هزینه‌های سنگین رو به رو شده موفق نخواهد شد.
همانطور که امام خمینی (ره) فرمودند مملکت باید با دست خود مردم اداره شود، شهرها هم به همین شکل است و ارتباط مؤلفه‌های شهر با یکدیگر نیازمند سه الزام اصلی است. لزوم ایجاد گفتمان و مدل راهبردی بلندمدت، نگرش فرا سازمانی به حل مسائل شهری و مدیریت مشارکتی مردمی.
فعالیت‌های شهرداری، به مرور زمان و مبتنی بر برنامه تغییر منسجم باید به نهادهای مردمی واسپاری شود. شورای اجتماعی محلات، به عنوان بازوی نظارتی کلان مردمی می‌تواند به صورت محلی بر عملکرد فعالیت‌های شهری نظارت کند. هدایت عالیه نقش کلیدی شورای اسلامی شهر است و شورای اجتماعی محلات باید در پسِ تصمیمات شورای اسلامی شهر فعالیت کند تا از این طریق زمینه مشارکت مردم و هم افزایی بیشتر فراهم شود.
رسیدگی به مشکلات بافت پیرامونی حرم رضوی سالهاست یکی از مشکلات مردم در دستور کار مدیریت شهری مشهد قرار دارد اما به نظر می‌رسد آن طور که باید پاسخگو نبوده است. برای ساماندهی وضعیت آنچه برنامه‌ای دارید؟
بافت پیرامونی اطراف حرم مطهر رضوی یکی از کانون‌ها و مقاصد مهم جریان‌های مذهبی و فرهنگی جهان اسلام است. بدین خاطر برنامه ساماندهی و ارتقای کیفیت اجتماعی فضای پیرامونی، ارتقای خدمات مدیریت شهری در آن بسترها، حفظ حقوق مالکان و رعایت الزامات معماری و شهرسازی ایرانی _ اسلامی در راستای ارائه خدمات شایسته به مردم دارای اولویت است.
به نظر من طرح بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی با برخی اصلاحات در ضوابط و مقررات قابل اجراست. به نحوی که شرایط زندگی ساکنان قدیمی در بافت و رعایت مؤلفه‌های ایرانی و اسلامی که هویت اصلی است، به نفع مردم رعایت شود. ضمناً تعدد طرح‌ها در بافت پیرامونی حرم سبب سردرگمی مجاوران می‌شود.
مشکل اصلی حاشیه نشینی شهر مشهد کجاست و برای رفع آنچه مطالباتی از دولت و یا استانداری دارید؟
در طول سالیان اخیر با رشد چشمگیر جمعیت روانه شده به سمت مشهد روبه‌رو بودیم. این جمعیت عمدتاً در سمت پهنه‌های حاشیه‌ای و غرب شهر متمرکز شدند چرا که در مناطق مرکزی رشد قیمتی و مرغوبیت بالاتر زمین وجود داشت و مسئله دوم وجود صنعتگران و صنایع در شمال و شمال غرب مشهد بود.
ما در کشور حدود هفت میلیون حاشیه نشین داریم که بیش از یک هفتم آن‌ها در مشهد است. لذا دولت، مجلس و تمام دستگاه باید پای کار بیایند تا این مشکل رفع شود. املاک قولنامه‌ای و فاقد سند، ناکارآمدی شبکه معابر شهری، افزایش روز افزون حاشیه‌نشینان، نبود توزیع عادلانه خدمت و اعتبارات و ضعف در قوانین حمایتی، بخشی از مشکلات حاشیه شهر مشهد است. البته در سال‌های اخیر اتفاقات خوبی افتاده که کافی نبوده است.
به نظر من مشهد نیازمند یک قرارگاه عملیاتی رصد و اقدام برای حاشیه شهر در حوزه مدیریت شهری بود و هست. از این رو کمیسیون ویژه‌ای در این رابطه در شورا تشکیل شد تا با مدیریت متمرکز و کارآمد مشکلات را به صورت زیرساختی رفع کند.
تقسیم عادلانه بودجه و وزن‌دهی به پروژه‌های عمرانی، خدمات شهری، فرهنگی، اجتماعی و ترافیکی باید شکل بگیرد. کاربری‌های ورزشی، بهداشتی، آموزشی، اجتماعی و فضای سبز باید در حاشیه شهر آزادسازی شود. معابر استاندارد شهری و تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی در دستورکار قرار گیرد و رسیدگی‌ها فقط به احداث چند پارک خطی یا لکه‌گیری آسفالت‌ها بسنده نشود در حالی که در آن طرف شهر، با بودجه‌های میلیاردی تقاطع‌های چند سطحی و پارک‌های وسیع ساخته شود.
توازن و عدالت در تقسیم پروژه‌های شهری و کاهش تفاوت اجرای پروژه‌ها در نقاط مختلف، شهر را از حاشیه نشینی دور می‌کند لذا مدیریت شهری باید با سیاست گذاری‌های صحیح و برنامه‌ریزی بر مبنای نیازهای مردم مناطق کم برخوردار، وضعیت نامطلوب این مناطق را رفع و شهری درخور شأن زائران، مجاوران و شهروندان حضرت امام رضا (ع) ایجاد کند.
تأمین منابع مالی و راهکارهای درآمدی شهرداری مشهد چگونه است؟
مدیریت شهری ۳۰ سال است برای شهر طرح تفصیلی می‌نویسد، اما رفتارهای ۳۰ سال گذشته مردم تحلیل و بررسی نشده است. به نظر من طرح‌های تفصیلی ضد مردم بوده و آن‌ها را به سمت تخلف سوق می‌دهد. قانون‌ها آن قدر سخت نوشته می‌شود که مردم آن را رعایت نمی‌کنند و در نتیجه تخلف می‌شود. به جایی رسیدیم که تخلفات مردم منابع مالی مدیریت شهری شده است. برای مثال چرا سطح اشغال در همه جا ۶۰ درصد است؟ چرا متناسب با منطقه و تراکم جمعیتی تغییر نمی‌کند؟ چرا شهروند باید تخلف کند و بعد دو برابر در کمیسیون جریمه شود و عوارض پرداخت کند؟ نتیجه این می‌شود که شهروندان به طرح‌های نوآورانه تشویق نمی‌شوند. اگر طرح‌هایی مثل «باغ بام» تسهیل می‌شد مردم در حاشیه شهر اقدام به ساختن باغ نمی‌کردند و در کاربری‌های مختلف با تخلف وارد شوند.
میانگین تعداد پرونده‌های ورودی به کمیسیون ماده صد در طول یک ماه حدود دو هزار و ۱۰۰ پرونده است. مدت زمان شناسایی یک تخلف تا صدور رأی در بهترین شرایط حداقل ۳۴ روز زمان می‌برد. طبیعتاً سرمایه اجتماعی نمی‌تواند با این طرح‌ها و اعداد و ارقام ایجاد شود. طرح‌ها باید بسته به نوع مناطق، زیست بوم، شرایط ساکنان، گنجایش و ظرفیت منطقه و به صورت متوازن و یکپارچه تدوین شود. از الزامات تدوین طرح‌ها این است که نظر مردم گرفته شود و به نظر مردم اهمیت داده شود.
شورای ششم چه اولویت‌هایی را مبنا قرار داده است؟ آیا می‌تواند در طی چهار سال به وعده‌های خود عمل کند؟
نگاه شورای ششم و یکی از مهمترین سیاست‌های ما در این دوره لزوم هوشمندسازی با محوریت مردم در سند چشم‌انداز و همچنین برنامه‌های میان مدت شهرداری است. با نگاه تعاملی به دنبال تدوین برنامه‌های میان مدت هستیم و شهرداری را مکلف کردیم که در برنامه‌ریزی خود سراغ دستگاه‌ها و نهادهایی که با مدیریت شهری در ارتباط هستند برود تا در اجرا دچار مشکلات کمتری شویم.
مسائل شهرها فراتر از اختیارات موجود شورای شهر و شهرداری است. نمی‌توان بحران‌های حاصل از پیامدهای توسعه جمعیتی و سرزمینی را صرفاً از طریق این دو نهاد و در دوره‌های کوتاه مدت چهار ساله حل کرد. تا مسائل مرتبط با رشد جمعیت شهر رفع نشود نباید انتظار داشت مسائل برنامه‌ریزی کلان مرتبط با فضای شهری مرتفع شود.
نظر شما