به گزارش ایمنا و به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، حمزه مرادی‌بهرام یکی از فهرست‌نویسان نسخ خطی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، گفت: صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی، مشهور به ملاصدرا از فیلسوفان عصر صفوی و بنیانگذار مکتب فلسفی حکمت متعالیه است. ملاصدرا آثار بسیار ارزشمندی با موضوعات گوناگون در علومی، چون فلسفه، کلام، عرفان، فقه و تفسیر نوشته و به جا گذاشته است. از بین آثار ملاصدرا، اثری منحصربه‌فرد به خط او با عنوان «سفینه ملاصدرا» وجود دارد که در کتابخانه ملی ایران نگهداری می‌شود.
وی با بیان اینکه این اثر جُنگی است که دربردارنده مضامین عرفانی، فلسفی و ادبی است، افزود: سفینه و جُنگ دو اصطلاح در علم نسخه‌شناسی محسوب می‌شود که گاهی به یک معنی به کار می‌رود. اما در اصل تفاوت‌هایی بین این دو وجود دارد. جُنگ‌نویسی در بین علما و دانشمندان اسلامی شیوه‌ای رایج بوده و دربردارنده انواع مطالب علمی گوناگون در موضوعات مختلف است که از لحاظ کتابت ساختار منظم و قاعده‌مندی ندارد.
این فهرست نویس نسخ خطی تصریح کرد: سفینه واژه‌ای عربی به معنی کشتی است. اما در علم نسخه‌شناسی همان تعریف جُنگ را دارد، با این تفاوت که از لحاظ کتابت دارای نظم و قاعده است و غالباً در قطع بیاضی، یعنی به صورت طولی گشوده می‌شود. کتاب خطی «سفینه ملاصدرا» نیز یک اثر بسیار ارزشمند و نفیس است که به دلیل اهمیت و منحصربه‌فرد بودن آن در ایران و جهان در سال ۱۳۸۸ خورشیدی به همت کتابخانه ملی ایران با عنوان «رسائل و گزیده‌هایی به خط حکیم ملاصدرای شیرازی» به صورت چاپ عکسی منتشر شد.
مرادی بهرام با بیان اینکه این کتاب ارزشمند در سال ۱۳۶۹ خریداری شده است، اضافه کرد: این کتاب خطی از دو جنبه نسخه‌شناسی و کتاب شناسی قابل بررسی است. از جهت نسخه‌شناسی کتاب در ۳۹۴ صفحه بر روی کاغذ اصفهانی نخودی رنگ به خط نستعلیق کتابت شده است.
وی درباره خط این اثر نفیس افزود: خط بیشتر مؤلفان این ویژگی را دارد که در قالب‌های معمول خوشنویسی نمی‌گنجد و خط‌های آن‌ها به جهت سرعت در نوشتار نسخ تحریری و نستعلیق تحریری متمایل به شکسته است، خط ملاصدرا در این نسخه نیز همین ویژگی را دارد. درواقع پایه و اساس آن نستعلیق است. اما مشخصه‌هایی از نسخ را دارد و به جهت سرعت، در جاهایی به سمت ارسال و رها کردن حروف و شکسته رفته است.
این فهرست نویس نسخ خطی، با اشاره به اینکه جلد اثر تیماج مشکی ساده است، گفت: محتوای کتاب دربردارنده مضامین عرفانی، ادبی، فلسفی و کلامی است و در آن ملاصدرا مطالبی را از آثار حدود ۵۰ عالم، فیلسوف و شاعر پیش از خود برگزیده است که این منتخبات بیانگر علایق و سلایق ملاصدرا به متون ادبی و عرفانی و شاخصی در تشخیص عرفا و ادبای مورد احترام و تمجید وی است.
مرادی بهرام خاطرنشان کرد: در ابتدای این نسخه خطی نیز وقف‌نامه کتاب از عبدالباقی بن صدرالدین محمد الفیضی آمده است که نشان می‌دهد این کتاب در تملک خاندان فیض کاشانی از علمای مشهور عصر بوده است.
نظر شما