به گزارش خبرنگار ایمنا، این‌ها بخشی از اظهارات "علیرضا کهرم"، فعال محیط زیست در خصوص تالاب هورالعظیم است؛ هورالعظیم واژه‌ای عربی به معنی تالاب بزرگ است که این روزها به تلخی بزرگ تغییر معنا داده و به دردی تلخ بر قلب حامیان محیط زیست تبدیل شده است. فیلم‌هایی از ماهیان مرده، گاومیش‌های تلف شده و تالابی که جای خود را به خشکی عظیم در جنوب غربی ایران داده است هر روز منتشر می‌شود. تصاویری که بلافاصله بعد از انتشار گسترده در فضای مجازی، اظهارنظرها، تکذیب‌ها و نقدها در مورد آنها آغاز شد. مصاحبه‌هایی هم در رسانه‌ها منتشر شد که بیشتر بوی تلخی یک فاجعه می‌داد، فاجعه‌ای که بعد از گاوخونی، شادگان و ده‌ها تالاب دیگر این بار در خوزستان رخ داده است.
تنها بخشی از هورالعظیم خشک شده است
حمید سیلاوی، فرماندار دشت آزادگان معتقد است: بخش هورالعظیم در حوزه استحفاظی وی خشک نشده است. "مرگ و میر دسته‌های ماهیان در بخشی از تالاب هورالعظیم که در محدوده دشت آزادگان قرار دارد، رخ نداده است و این مسئله در هویزه و در نزدیکی دایک مرزی عراق بوده است. "
فرماندار دشت آزادگان در ادامه مشکلات هورالعظیم را اینگونه تشریح می‌کند: پیگیری‌هایی برای رهاسازی آب از سد کرخه انجام شده است تا آب وارد هورالعظیم شود، وضعیت این تالاب در بخش دشت آزادگان بهتر از بخش هویزه است و با توجه به ورود پنج انشعاب رودخانه کرخه تا حدودی در هورالعظیم آب وجود دارد.
وی اضافه می‌کند: قرار بود ۱۰۰ میلیمتر در ثانیه آب از سد کرخه رهاسازی شود که اکنون این آب به تالاب هورالعظیم در منطقه دشت آزادگان رسیده است، ادامه ورود انشعابات کرخه به هورالعظیم در منطقه دشت آزادگان و آبی که از طریق چند زهکش وارد تالاب می‌شود، شرایط را تا حدودی بهتر کرده است.
۸۷ درصد مخازن هور العظیم پر است!!
قاسم تقی‌زاده خامسی، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا با انتشار فیلمی از تالاب هورالعظیم در صفحه اینستاگرام خود می‌نویسد: فضای مجازی جانشین ناخلف بزرگنمایی کاریکاتور در درشت نمایی مسائل شده است و به صورت هجومی یک باره صفحات پر می‌شود از تصاویری که گاه متعلق به سال‌ها قبل است و یا فتوشاپ تا با ظرافت آن را به باور عمومی تبدیل کنند!
وی ادامه می‌دهد: دلیل دیگر مرگ و میر ماهیان در این تالاب وجود وضعیت ترسالی در دو سال گذشته و افزایش منابع آبی تالاب بوده است که موجب افزایش جمعیت ماهیان شده است. این گسترش جمعیت در سمت عراق باعث کمبود اکسیژن محلول در تالاب به ویژه گرمای تابستان و رشد میکرومغذی‌ها و جلبک‌ها در تالاب شده و کاهش منابع آبی در مقایسه با سال‌های تر، مرگ و میر ماهیان در هورالعظیم در سمت عراق را افزایش داده است.
به گفته وی هورالعظیم در سمت ایران غالباً از سد کرخه که در فاصله حدود ۲۰۰ کیلومتری تالاب قرار دارد، سیراب می‌شود به خاطر دارم در هنگام وقوع سیل ۹۸ که از آن بازدید کردم در هر دو طرف ایران و عراق سرریز از آب شده بود و نگرانی ما از پرآبی و شکستن دایک‌ها بود!
خامسی اضافه می‌کند: امروز در سمت عراق که کاملاً خشک است و در سمت ایران با اینکه حجم آورده‌های آبی ۵۰ درصد کاهش یافته اما خوشبختانه سطح وسیعی از تالاب آب دارد و از سد کرخه برای تالاب رهاسازی شده و می‌شود. همچنین مخازن هورالعظیم در ایران حدود ۱۰۱۹ کیلومتر مربع وسعت دارد که در حال حاضر ۸۷ درصد آن پر است.
وی اظهار کرد: هرچند با کاهش منابع آبی موجود در سال جاری چاره‌ای به جز کاهش مصرف وجود ندارد در این شرایط سد کرخه به عنوان تأمین کننده منابع آبی پایین دست حوضه آبریز باید تأمین آب شرب، کشاورزی و نیازهای زیست محیطی حوضه که تالاب هورالعظیم بخشی از آن است را انجام دهد.
هنوز ماهی‌ها زنده‌اند!!
"در حال حاضر تالاب دچار تنش آبی شده، اما هنوز دچار بحران آبی که منجر به تلفات گسترده ماهی‌ها شود، نشده‌ایم. " این جمله محمدجواد اشرفی، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در مورد هورالعظیم است، او ادامه می‌دهد: ماهی‌ها هنوز به طور گسترده قربانی نشده‌اند و گویا فیلم‌های فضای مجازی و سخنان ساکنان محلی یک حرف بی‌اساس است.
وی در مورد تلف شدن گاومیش‌ها به دلیل خشکی تالاب، می‌گوید: تاکید می‌کنم که در صورت عدم بررسی تالاب، دچار بحران آب می‌شویم و هیچ گزارشی از صاحبان احشام به فرمانداری و ادارات کشاورزی نداشتیم که از تلف شدن گاوی خبر دهند، اما بر اساس بررسی‌ها، یک گاو آن هم احتمالاً به دلیل کم آبی تالاب تلف شده است.
اشرفی در بخش دیگری از صحبت‌هایش می‌گوید: " باید برای هواگیری و اکسیژن رسانی آب وارد تالاب شود و اگر آبی وارد نشود شوری آب افزایش پیدا می‌کند که باعث تلف شدن آبزیان منطقه می‌شود، البته به نظر ما علت این مقدار از تلفات ماهی‌ها شاید این باشد که چند روز پیش در بخش صفر مرزی در سمت عراق آتش سوزی شده بود و ماهی‌ها برای بقای خود به این سمت حرکت کردند. البته اساساً خشک شدن بخشی از تالاب‌ها در تابستان در همه جای دنیا طبیعی است. "
پروژه نابودی هورالعظیم سال‌ها پیش کلید خورد
اسماعیل کهرم، بوم‌شناس و فعال محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، پروژه نابودی هورالعظیم را مربوط به جنگ ایران و عراق می‌داند و می‌گوید: بخش عظیم تالاب هورالعظیم در عراق است و چهار پنج سال نه، بلکه هورالعظیم بحث چهل و پنجاه ساله است و از زمان آغاز انقلاب و جنگ تالاب بسیار مهمی تلقی می‌شد.
وی در خصوص نقش تالاب هورالعظیم در جنگ تحمیلی روایت می‌کند: وقتی ارتش ایران از طریق هورالعظیم به عراق حمله کرد صدام حسین به مهندسان خود دستور بستن هورالعظیم را داد و خشکی هورالعظیم از آن زمان آغاز شد.
این بوم‌شناس تصریح می‌کند: در زمان جنگ، مردمی با عنوان مردم تالاب داشتیم که تمام زندگی آنها از طریق تالاب تأمین می‌شد، مثل علوفه، دام و غیره، ولی صدام حسین با اقدامات خود برای خشکی هورالعظیم مردم تالاب را به سمت نابودی کشاند و تمام روزنامه‌های عالم در خصوص این اقدامات صدام حسین نوشتند.
وی ادامه می‌دهد: بعد از جنگ، ایران شروع به احداث چاه‌های آزمایشی نفت کرده است، چاه‌هایی که با هدف آزمایش برای وجود یا عدم وجود نفت در محل موردنظر احداث می‌شود و همان بلایی را سر شهرها می‌آورد که در جنوب تهران در شهر ورامین این چاه‌های آزمایشی ایجاد کرد.
نفت بلای جان آبزیان
کهرم تاکید می‌کند: احداث چاه‌های آزمایشی زمین را نفت آلود می‌کند و آبی که برای کشاورزی استفاده می‌شود بعد از ترکیب با نفت غیرقابل استفاده می‌شود و این چاه‌های آزمایشی باعث شد قسمت جنوبی و شرقی هورالعظیم با نفت ترکیب شود و نهایتاً آب مسموم شد.
وی تصریح می‌کند: اینکه دیده می‌شود ماهیان روی آب می‌آیند به خاطر همین ترکیب نفت با آب تالاب است که باعث مرگ بسیاری از آبزیان این منطقه در سال‌های اخیر شده است اتفاقی که در تالاب شادگان هم رخ داد.
این فعال محیط زیست می‌افزاید: وقتی تصاویر هورالعظیم را دیدم یاد عکس‌های شادگان افتادم که تعداد زیادی آبزیان به طور یکجا جان خود را بر اثر همین مسمومیت از دست دادند و وقتی کارشناسان محیط زیست نیز از منطقه هورالعظیم بازدید کردند مانند شادگان ماهی‌ها به دلیل طول زمانی زیاد بعد از روی آب آمدن به اعماق آب رفته بودند.
وی اضافه می‌کند: حقابه هورالعظیم در قسمت ایران توسط دجله و فرات تأمین می‌شد که با احداث سدی در ترکیه که می‌گویند بزرگترین سد جهان و چهار سال است آب گیری می‌کند، قطع شد و در نتیجه آب کاهش پیدا کرد و از طرفی به نفت هم آغشته شده و نتیجه چیزی شد که همه دیدند.
ریزگرد خوزستان دو چندان می‌شود
کهرم با اشاره به احتمال تشدید ریزگردها در خوزستان با خشکی هورالعظیم ادامه می‌دهد: وقتی بعد از چند سال علوفه تالاب هورالعظیم در سمت ایران یا عراق دچار حریق شود باعث تشدید ریزگردها به مرور زمان می‌شود زیرا بادهای این منطقه باعث خواهد شد ریزگردها به راحتی وارد استان خوزستان شود.
وی تصریح می‌کند: پدیده ریزگرد باعث شده است برق، آب و کامپیوتر قطع شود و نشان می‌دهد محیط زیست چگونه می‌تواند بر روال زندگی مردم تأثیر بگذارد و آسیب‌های جدی درپی داشته باشد.
مشاور اسبق رئیس سازمان محیط زیست کشور می‌گوید: چهار سال است در ترکیه آب گیری می‌شود و یک قطره آب به ایران نمی‌رسد و چهار سال اصلاً زمان کمی نیست و حداقل باید چهار سال دیگر در صورت باز شدن این سد برای احیای هورالعظیم صبر کرد که چنین چیزی بعید به نظر می‌رسد.
تالاب‌ها روی خط انقراض
وی در پاسخ به اینکه آیا ممکن است ایران با روابط خود با ترکیه بتواند سد را در ترکیه باز کند، اظهار می‌کند: ممکن نیست، ایران در برخی شرایط کمک‌های به موقع خود را انجام نداده که حالا بخواهد از روابط دیپلماسی خود استفاده کند و عملاً این موضوع غیرممکن است و این دیپلماسی برای زمانی است که رفاقتی بین دو کشور باشد.
کهرم اضافه می‌کند: وقتی جنگل مرکزی روسیه دچار حریق گسترده شد بالگردهای آبی آمریکایی به اطفای حریق کمک کردند و پوتین در فرودگاه مسکو از خلبان‌های آمریکایی تجلیل کرد ولی اگر جنگل‌های ما آتش بگیرد که می‌گیرد چه کشوری به ما کمک می‌کند؟
وی در خصوص وضعیت دیگر تالاب‌های کشور تصریح می‌کند: ۲۵۲ تالاب در کشور وجود دارد و انواع و اقسام تالاب‌ها از جمله تالاب آب شیرین، آب شور، کنار دریا و محصور در خشکی در کشور ما وجود دارد و همه در زیر خط انقراض قرار دارند و شاید سال دیگر مثل پریشان و گاوخونی وجود نداشته باشند.
این فعال محیط زیست اضافه می‌کند: دید دولت دوازدهم ابتدا محیط زیستی بود ولی به مرور زمان این دید کاهش پیدا کرد و امیدواریم دولت جدید بتواند وضعیت بهتری را برای محیط زیست کشور رقم بزند.
نظر شما