به گزارش خبرنگار ایمنا، در سال‌های گذشته بیانیه‌های متعددی در زمینه اصول معماری سبز توسط محققان مختلف در سراسر دنیا صادر شده که اغلب آنها با اختلاف اندک موضوعاتی را در زمینه تشویق طراحان به حفاظت از انرژی و در نظرگیری ویژگی‌های محلی و کار با کاربران ساختمان و جوامع اطراف آن تثبیت کرده‌اند.
یکی از ساده‌ترین و صریح‌ترین چارچوب‌ها برای تحقق معماری سبز و تجلی بهره از انرژی‌های نو در معماری، فراگیری معماری بومی با تأکید بر تلفیق تکنولوژی‌های جدید در زمینه استفاده کامل و مناسب از انرژی‌های تجدیدپذیر است، معماری که تجربه نسل‌های متمادی ساکن در یک منطقه و اقلیم ویژه، در آن نهفته است.
کاربرد مفاهیم پایداری و توسعه پایدار در معماری مبحثی را به نام «معماری پایدار» آغاز کرد که مهمترین سرفصل‌های آن با عنوان معماری اکوتک، معماری و انرژی، ایجاد می‌شود.
توجه معماران به فاکتورهای پایداری و طول عمر بناهای ساختمانی شهرها
«محمدرضا رضایی» دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه یزد در این باره می‌گوید: ساختمان باید طوری طراحی شود که استفاده از منابع جدید به حداقل برسد و بتوان در پایان عمر مفید ساختمان از آن به عنوان منبعی برای ایجاد سازه‌های دیگر بهره برد.
وی می‌افزاید: گرچه این اصل بیشتر به ساختمان‌های جدید اشاره دارد ولی باید به خاطر بسپاریم که مرمت و احیای وضعیت ساختمان‌های فعلی در راستای کاهش اثرات زیست محیطی به اندازه اتخاذ روش ساخت ساختمان‌های جدید حائز اهمیت است.
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه یزد تصریح می‌کند: باید بدانیم تعداد منابع برای ایجاد محیط‌های مصنوع جدید در جهان محدود بوده و نمی‌توان برای بازسازی و ساخت هر نسل از ساختمان‌ها، مقدار جدیدی از آنها را مورد استفاده قرار داد و استفاده مجدد می‌تواند در مسیر استفاده از مصالح بازیافت شده یا فضاهای بازیافت شده شکل بگیرد.
وی ادامه می‌دهد: تغییر در ساختمان‌های قدیمی برای کاربردهای جدید یکی دیگر از راه‌های کاهش استفاده از منابع جدید است اگرچه هزینه‌ها و مشکلاتی به همراه دارد با این حال مزایای حاصل از استفاده مجدد از این ساختمان‌های بزرگ در کنار یکدیگر و درون یک محیط شهری می‌تواند بر این مشکلات و هزینه‌ها غلبه کند.
رضایی تاکید می‌کند: نوسازی ساختمان‌های موجود در شهرهای بزرگ و کوچک می‌تواند باعث حفاظت از منابع مورد استفاده جهت بازسازی ساختمان و در نتیجه جلوگیری از تخریب داشته‌های جامعه شود.
وی با بیان این که طراحی ساختمان باید به گونه‌ای باشد که استفاده از توانایی‌های محیط و منابع انرژی محلی امکان‌پذیر شود، اظهار می‌کند: اگر ما به امکانات محیطی که در آن هستیم آگاه باشیم می‌توانیم از صدمه زدن به آنها جلوگیری کنیم؛ همچنین درک محیط باعث مشخص شدن مراحل طراحی از جمله جهت قرارگیری نسبت به خورشید و چگونگی قرارگیری ساختمان در سایت پلان و حفظ محیط پیرامون و دسترسی سیستم نقلیه و پیاده می‌شود.
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه یزد معتقد است: بناها در بعضی مناطق، باید به نحوی طراحی شود که در ارتباط زیاد با محیط خارج نباشد و برعکس در مناطق دیگر برای استفاده از جریان هوا، باید در ارتباط بیشتر با محیط خارج باشد.
وی اظهار می‌کند: ساختمان چه در داخل محیط شهری باشد و چه در یک محیط طبیعی‌تر، ارتباط دادن آن با طبیعت به محیط طراحی شده روح و جان تازه می‌بخشد و بازگشت به زندگی طبیعی را در خود دارد.
رضایی با بیان این که به منظور استفاده از نیروهای طبیعی در تنظیم و کنترل محیط داخل یک بنا، شناخت (درک) و بررسی عوامل جوی و تأثیرات آن عامل مهمی در طراحی (پایدار) معماری به شمار می‌رود، تصریح می‌کند: طراحی پایدار سعی در درک تأثیرات محیط از طریق ارزیابی و تحلیل سایت دارد، البته ارزیابی انرژی مصرفی، سمیت مصالح و تکنیک‌های ساختمان سازی، تأثیرات منفی محیطی را می‌توان از طریق استفاده مصالح ساختمان سازی پایدا و مصالح ساختمانی قابل بازیافت کاهش داد.
وی تاکید می‌کند: برای یک معمار حرفه‌ای توجه به این نکته ضرورت دارد که ایمنی و سلامت مصالح و فرایندهای شکل دهنده ساختمان به همان میزان که برای کارگران و استفاده کنندگان آن مهم است برای کل جامعه بشری نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است.
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه یزد ادامه می‌دهد: طراحان پایدار، اهمیت توجه به نظرات گوناگون را می‌دانند از این رو در مراحل اولیه طراحی با مهندسان مشاور و متخصصان همفکری و همکاری کرده و از نظرات ساکنان محلی و همسایگان محلی نیز بهره می‌برند.
وی می‌گوید: طراحان پایدار باید فرهنگ و دین مردمی که برای آنها طراحی می‌کنند را مورد توجه قرار دهند، بنابراین معماری پایدار ترکیبی چند ارزشی شامل زیباشناسی، محیط اجتماع و به عبارتی طراحی و ساختمان سازی هماهنگ با محیط در بر دارد و به عبارتی دیگر یک معمار باید زیرکانه چند فاکتور مقاومت و پایداری و طول عمر بنا و مصالح مناسب را در نظر بگیرد و کلاً تمام اصول معماری پایدار باید در یک پروسه کامل که منجر به ساخته شدن محیط زیست سالم می‌شود، تجسم یابد.
رضایی با بیان این که تمامی اصول سبز، نیازمند مشارکت در روندی کل گرا برای ساخت محیط مصنوع است، خاطرنشان می‌کند: یک معماری پایدار یا سبز باید فراتر از یک ساختمان منفرد را شامل شود و باید شامل یک شکل پایدار از محیط شهری باشد.
وی اظهار می‌کند: شهر، موجودی فراتر از مجموعه ساختمان‌ها است و در حقیقت می‌توان یک شهر را مجموعه‌ای از سیستم‌های در حال تعامل دید که دارای روح و کالبد است، در نتیجه اگر ساختمان‌ها را مجزا در نظر نگیریم می‌توانیم همزمان با طراحی ساختمانی سبز و پایدار، شهری پایدار داشته باشیم و چهره‌ای سبز از شهر، برای آینده ترسیم کنیم.
لزوم ایجاد تعامل بین معماری و انرژی‌های پایدار
«محمد فتائی» کارشناس معماری در خصوص ظهور انرژی‌های نو یا تجدیدپذیر در معماری پایدار، می‌گوید: مشکل محدودیت منابع انرژی در دسترس، کم و بیش برای تمام کشورها، اعم از صنعتی و توسعه یافته یا در حال توسعه مشترک است.
وی با بیان این که در کشورهای مختلف بسته به میزان فعالیت‌های صنعتی، بین ۳۰ تا ۳۵ درصد از کل انرژی مصرفی در ارتباط با مصارف ساختمانی است، اظهار می‌کند: از این میزان حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد صرف گرمایش و سرمایش ساختمان در فصول مختلف سال می‌شود و این بدان معناست که از کل انرژی مصرفی در کشور بین ۱۵ تا ۲۰ درصد به مصرف سرمایش و گرمایش فضای مسکونی داخلی ساختمان‌ها می‌رسد.
این کارشناس معماری ادامه می‌دهد: با انجام یک بررسی دقیق می‌توان مقدار انرژی مصرف شده توسط هر یک از مصرف کنندگان در بخش‌های مختلف مسکونی را مشخص کرد که این بخش‌ها شامل مدارس، ادارات، رستوران‌ها، فروشگاه‌ها، مراکز ورزشی، هتل‌ها، مجتمع‌های مسکونی، کارخانجات مراکز بهداشتی، مراکز تجاری، کتابخانه‌ها و به هر اقدامی که در جهت ارتقای کیفیت ساختمان از دیدگاه تبادل حرارتی صورت پذیرد، به صرفه‌جویی قابل ملاحظه‌ای در مصرف کل انرژی ختم می‌شود.
وی تاکید می‌کند: چنانچه اقدامات بهینه‌سازی در ساختمان‌ها صورت نگیرد و طبق روال کنونی به مصرف انرژی ادامه دهیم تا ۱۰ سال آینده بالغ بر ۷۰ میلیارد دلار مصرف سوخت خواهیم داشت؛ البته یکی از راه‌های برآورده شدن نیازهای آسایشی و حتی فرهنگی و مذهبی انسان استفاده از الگوی معماری پایدار است و با ایجاد تعامل بین معماری و انرژی‌های پایدار می‌توانیم به این هدف نزدیک‌تر شویم.
فتائی با بیان این که با کاربرد انرژی‌های نو در ساختمان و هماهنگ‌سازی معماری با اقلیم می‌توان در مصرف انرژی صرفه‌جویی کرده و از آلودگی محیط زیستی جلوگیری کرد به طوری که انسان‌ها نیز از آسایش فیزیولوژیکی و روانی در فضای معمای برخوردار باشند و اگر در کنار این موارد، معماری هماهنگ با فرهنگ و محیط زیست باشد و از الگوهای ارزشمند معماری سنتی ایرانی پیروی شود، معماری پایداری به وجود می‌آید که همواره زیبایی و کارایی خود را حفظ خواهد کرد.
وی ادامه می‌دهد: دیگر فواید استفاده از طراحی پایدار در بناها را می‌توان افزایش دوام و عمر مفید ساختمان، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و مصالح و بهینه سازی آن، حفاظت از منابع طبیعی و ساختمانی، افزایش آسایش و رضایت مصرف کننده از بنا، تخریب نشدن محیط زیست و مداخله در محیط زیست (طبیعت) با استفاده از انرژی‌های نو در بخش‌های مختلف و خلق محیط‌ها و فضاهایی برشمرد که امنیت، سلامت و آسایش فیزیکی، صحت روانی و بهره‌وری ساکنان خود را تداوم می‌بخشد.
نظر شما