به گزارش خبرنگار ایمنا، در یک شهر زیست‌پذیر علاوه بر عملکرد مدیران، بسترهای مناسب برای مشارکت شهروندان نیز فراهم است و مردم در کنار مدیران و برنامه‌ریزان در دستیابی به شاخصه‌های شهر پایدار سهیم هستند. شهرهای کشورهای توسعه یافته اگر چه هنوز در برخی پارامترهای شهر زیست‌پذیر به حد مطلوب نرسیده‌اند اما تا حد زیادی توانسته‌اند محیطی مناسب را برای شهروندان و گردشگران فراهم کنند و به نوعی زیست‌پذیری را برای شهرهای خود رقم بزنند در حالی که شهرهای کشورهای در حال توسعه از جمله شهرهای کشور ما هنوز با شاخصه‌های شهر زیست‌پذیر فاصله دارند.
کلانشهر اصفهان از جمله شهرهای مطرح کشور است که مدیریت شهری آن تاکنون برنامه‌های زیادی برای بهبود وضعیت زیست شهری ارائه داده است. این شهر به واسطه موقعیت جغرافیایی و شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تاکنون با چالش‌ها و فراز و نشیب‌های بسیاری در این حوزه مواجه بوده و به عقیده کارشناسان تا رسیدن به وضعیت مطلوب هنوز فاصله زیادی است. در این زمینه با" فرزاد مومنی"، کارشناس شهرسازی گفت‌وگویی داشته‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
شاخصه‌های زیست‌پذیری چیست؟
شاخصه‌های زیست‌پذیری شهری باید در ابتدا مشخص و سپس اقدامات انجام شده در حوزه‌های مختلف مورد بررسی قرار بگیرد. اقتصاد شهری، زیرساخت‌ها و خدمات شهری، اجتماع شهری، مدیریت شهری، تاریخ شهری و محیط شهری از جمله پارامترهای زیست‌پذیری شهر است. هرکدام از این مولفه‌ها شامل زیرمجموعه‌هایی نیز می‌شود به عنوان مثال در بحث اقتصاد شهری، مشارکت مالی شهروندان، رونق سرمایه‌گذاری، ایجاد انواع فرصت‌های شغلی و قیمت زمین و مسکن از جمله پارامترهای تعیین کننده است.
عملکرد مدیریت شهر در حوزه اقتصاد شهری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در بخش اقتصاد شهری، شورای شهر سعی کرد در حوزه زمین و مسکن با تنظیم مقررات و مصوبات، تعادلی ایجاد کند. زمانی که پروژه‌ای در بخشی از شهر اجرا می‌شود معمولاً قیمت زمین‌های منطقه افزایش پیدا می‌کند و با تنظیم مقرراتی برای دریافت عوارض نوسازی می‌توان زیرساخت‌های شهری در سایر نقاط شهر را بهبود بخشید. مدیریت شهری سعی داشته است که چنین ساختاری ایجاد شود البته اقدامات در این حوزه باید گسترده‌تر باشد و بهبود وضعیت زمین و مسکن گاهاً از محدوده اختیارات شورای شهر خارج است و نیاز است زیر مجموعه‌های مدیریتی دیگری در این خصوص ایجاد شود.
در این سال‌ها تلاش شده تا در حوزه اقتصاد شهر و زمین شهری، عدالت برقرار شود اما زمانی که پروژه‌ای تحت عنوان احداث خیابان مطرح می‌شود، شهرداری به عنوان یک بنگاه اقتصادی اراضی که قبل از احداث پروژه آزاد کرده برای تأمین هزینه پروژه اراضی حاشیه خیابان را با کاربری تجاری به فروش می‌رساند که در کوتاه مدت به عنوان راهی برای کسب درآمد و تأمین هزینه پروژه، کارآمد باشد اما در دراز مدت موجب ایجاد گره ترافیکی برای شهر و منطقه خواهد شد و رونق اقتصادی نیز محقق نمی‌شود.
تا چه اندازه به اجتماع شهری و شاخصه‌های آن توجه شده است؟
در حوزه اجتماع شهری، سه شاخص حس تعلق به مکان، برقراری تعامل و ارتباطات با شهروندان و دموکراسی محلی در زیست‌پذیری شهری مورد توجه است. توجه به دموکراسی محلی در برنامه‌های شورای شهر کمرنگ بوده و تنها از شهروندان خواسته شده تا نظرات و پیشنهادات خود را در خصوص مسائل شهر ارائه دهند در حالی که نیاز است برنامه‌ریزی ساختاری برای تحقق دموکراسی محلی انجام شود. در بحث اعتماد به تصمیمات مدیریت شهری نیز، متأسفانه زیرساخت‌های ایجاد اعتماد به دلیل شرایطی که در کشور ایجاد شده، از بین رفته است و نیاز است با دخیل کردن شهروندان و مشارکت دادن آنان در حوزه تصمیم‌گیری، نه صرفاً تدوین مصوبه، اعتماد از دست رفته را بازگرداند.
در بخش تاریخ شهری، نشانه‌ها و نمادها، مباحث و مسائل تاریخی در محلات شهری و حفظ آثار تاریخی مورد توجه است که خوشبختانه در این زمینه اقدامات گسترده‌ای از سوی مدیریت شهری شده است و سازمان نوسازی و سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان به دقت در این زمینه کار کردند.
وضعیت محیط شهری اصفهان در حال حاضر چگونه است؟
در حوزه محیط شهری می‌توان گفت مشکل اصلی همه شهرهای ما و نه تنها اصفهان، آلودگی آب، هوا و خاک و نبود فضاهای عمومی در سطح محلات شهر است که متأسفانه عملاً در این حوزه اقدامی نشده و تنها شعارهایی داده شده است. در حال حاضر آلودگی آب شهر اصفهان به شدت بالا رفته و شیرابه‌های حاصل از جمع آوری زباله و پسماندهای صنعتی نیز در حال نفوذ در آب‌های زیرزمینی و تخریب اکوسیستم‌ها است. حل این معضل میان دستگاه‌ها و نهادها مختلف پاس‌کاری می‌شود؛ شورای شهر عنوان می‌کند که حل این مشکل وظیفه این نهاد نیست، استانداری عنوان می‌کند که وظیفه ما کلان‌تر از پرداختن به این مسائل است و به همین ترتیب فرمانداری و سازمان محیط زیست برای خود دلایلی دارند تا از پرداختن به این معضل سرباز بزنند و در نهایت این شهروندان هستند که از معضلات زیست محیطی شهر آسیب و زیان می‌بینند.
اهداف تعیین شده در برنامه‌های آتی مدیریت شهری اصفهان تا چه اندازه دست یافتنی است؟
این موضوع را می‌توان در قالب تدوین سند چشم‌انداز اصفهان ۱۴۱۰ بررسی کرد. برنامه‌ای که به زودی در قالب یک دفترچه منتشر می‌شود. در این برنامه از اصفهان تحت عنوان (پایتخت فرهنگ و هنر ایران اسلامی در افق ۱۴۱۰، شهری سرزنده و با نشاط با محیطی سالم و پاک با اقتصادی پر رونق و خلاق و مردمانی اخلاق مدار......)، یاد می‌شود. اگر این جملات به عنوان یک بیانیه و چشم‌انداز در نظر گرفته شود به معنی در نظر داشتن اهدافی است که باید برای آن سیاست‌ها، قوانین و برنامه‌هایی تدوین شود.
این جملات بارها در تدوین برنامه‌ها مورد استفاده قرار گرفته است و این برنامه نیز تاکید دارد که سرزندگی و بانشاطی برای ۱۰ سال آینده باید مورد توجه قرار بگیرد. ابعاد زیست‌پذیری سرزندگی و با نشاطی در ارتباط با محیط زیست شهری است در حالی که آلودگی‌ها در محیط شهری ما هر روز بیشتر و منابع آبی ما کمتر می‌شود بر این اساس اهداف این برنامه‌ها در حد شعار باقی می‌ماند.
در این سند چشم‌انداز، گردشگری شهری نیز مورد توجه قرار گرفته که منوط به رونق اقتصادی شهر است و در صورت تحقق وضعیت گردشگری در آینده نزدیک تغییر پیدا می‌کند و تبدیل به یک صنعت می‌شود. صنعت گردشگری می‌تواند به کاهش آلودگی هوا و ایجاد هوایی پاک و سالم کمک کند. در این سند، صحبت از مردمانی اخلاق مدار شده است. اخلاق مداری منوط به فرهنگ‌سازی و آموزش‌های گسترده در فضاهای سطح شهر اصفهان و بستر فضای مجازی است.
به طور کلی از نظر من نیاز است در قالب سند چشم‌انداز اصفهان ۱۴۱۰، پیوستی تحت عنوان مدرنیته کردن، گذر از سنت به مدرنیته ارائه و پیشنهادات و راهکارهای اجرایی در نظر گرفته شود تا با اعمال پیشنهادات و راهکارهای سنتی، توسعه پایدار شهری تحت‌الشعاع قرار نگیرد و زیست‌پذیری شهری با ارائه پیشنهادات و سیاست‌های اجرایی محقق شود. نیاز است مصوبات در هر دوره مدیریت شهری ۵۰ سال آینده را در نظر گرفته و تدوین شود و تنها منوط به چهار سال هر مدیر شهری نشود.
نظر شما