به گزارش خبرنگار ایمنا، مطبوعات و رسانه‌های آزاد و شفاف در هر جامعه‌ای، از ارکان توسعه و دموکراسی محسوب می‌شود، لذا خبرگزاری ایمنا، مرور بر بخشی از عناوین مطبوعات کشور را به صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه آرمان ملی، در صفحه نخست خود با تیتر « شمشیر FATF بر سر این دولت!!» به بررسی سرنوشت مهمترین معاهده مالی پرداخت و نوشت: بیش از یک دهه است که پیوستن ایران به «گروه ویژه اقدام مالی» و تصویب لوایح چهارگانه آن موسوم به FATF و «پالرمو» در ایران مطرح شده و در این مدت با بررسی‌های ظاهراً کارشناسی‌ای که در مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام شده، همچنان پیوستن به این معاهدات در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و هیچ مسئول و مقام و نهادی هم درباره سرنوشت آن اظهارنظر روشنی ندارد.
در حالی که بیش از ۱۶۰ کشور جهان این معاهده را پذیرفته‌اند و بر اساس آن مبادلات مالی داخلی و بین‌المللی خود را انجام می‌دهند ایران آن را اقدامی از سوی آمریکا برای نظارت بیشتر بر روند مالی ایران و اعمال تحریم‌های جدید می‌داند! ولی بسیاری از کارشناسان اقتصادی و بانکی معتقدند چه اینطور باشد چه نه، باید به این معاهدات پیوست چرا که قبول‌نکردن این معاهده بین‌المللی باعث تحریم سیستم بانکی ایران و در نهایت به سخت‌تر شدن مبادلات مالی و ارزی شده است و از آن طرف قرار گرفتن ایران در لیست سیاه این معاهده سبب شده تا ایران به‌عنوان کشوری نا امن و بدون‌شفافیت مالی شناخته شود که این موضوع به بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران خارجی و بلاتکلیفی سرمایه‌گذاران و تجار ایرانی در معامله با خارجی‌ها شده است! از سال ۱۳۸۸ که ایران به دلیل ملحق نشدن به FATF در لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی قرار گرفت، همواره بحث بر سر پیوستن یا عدم الحاق ایران به این گروه مطرح بوده است البته در فضای پسابرجام، ایران از لیست سیاه به‌طور موقت خارج شد ولی در پی تصویب نشدن لوایح مرتبط با آن بار دیگر در این فهرست قرار گرفت.
در چارچوب گروه ویژه اقدام مالی، کشورها در چهار فهرست سبز (کشورهای بی مشکل)، خاکستری (همکار ولی دارای مشکل)، قرمز (غیر همکار) و سیاه (غیر همکار و در معرض اقدام‌های تقابلی) جای می‌گیرند. کشوری که در لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی قرار گیرد از مناسبات بانکی و اقتصادی با جهان محروم خواهد ماند. اصلاح قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم، اصلاح قانون مبارزه با پولشویی، الحاق ایران به کنوانسیون جرایم سازمان یافته فراملی (پالرمو) و الحاق به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT) لوایح چهارگانه FATF هستند که از چهار لایحه اشاره شده تا کنون لوایح «اصلاح قانون مبارزه با تروریسم» و «اصلاح قانون مبارزه با پولشویی» به تصویب رسیده‌اند، اما لوایح الحاق ایران به پالرمو و CFT که در دی‌ماه سال ۱۳۹۸ و در پی تصویب مجلس و رد شورای نگهبان به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال شد همچنان بلاتکلیف باقی مانده‌اند! جالب اینجاست که مجمع هر چند وقت یک بار برای برداشتن فشار افکار عمومی به‌ویژه فعالان که به موجب این بلاتکلیفی دچار آسیب و زیان شده‌اند، اعلام می‌کند قرار است لوایح باقی مانده را بررسی کند ولی نتیجه همانی است که امروز می‌بینیم.
روزنامه ابتکار، در صفحه نخست خود با تیتر «برنده و بازنده مناظره اول» به بررسی اولین مناظره انتخاباتی ریاست جمهوری پرداخت و نوشت: نخستین مناظره زنده تلویزیونی انتخابات ۱۴۰۰ عصر شنبه برگزار شد؛ البته اگر بتوان بر آن نام مناظره گذاشت. ۷ نامزد تأیید شده توسط شورای نگهبان، از همان ابتدای سخنانشان سعی در حمله به دیگری یا حمله به دولت داشتند.
بیشتر حرف‌ها کلی بود. یا اگر هم اظهارنظری می‌کردند به یکدیگر حمله می‌کردند وگرنه سعی می‌کردند به دولت و شخص روحانی رئیس‌جمهوری بتازند؛ کسی که در آنجا حضور نداشت تا از خود دفاع کند که اگر حضور داشت مانند سال ۹۶ نمی‌توانستند بزنند و در بروند، چون روحانی آنها را رها نمی‌کرد و مانند مناظرات ۹۶ گوشه رینگ گیر می‌افتادند.
شاید به همین جهت باشد که پس از پایان مناظره سخنگوی دولت و رئیس دفتر رئیس‌جمهوری خواستار ارائه زمان به نماینده دولت در برنامه زنده شدند تا در برابر اتهاماتی که به دولت زده شد، از عملکرد آن دفاع کند. اما این مناظره آنچنان که باید مناظره نبود. بازار داغ اتهام‌زنی بود به دولت. اما ۷ نامزد ریاست‌جمهوری در این مناظره چه گفتند و چگونه رفتار کردند.
سعید جلیلی آرام بود؛ کمتر از سایر نامزدها وارد دعوا و حاشیه شد. سعی داشت بدون وارد شدن به حاشیه‌ها برنامه‌های خودش ارائه کند در مواقعی هم وارد دعوا با همتی می‌شد اما در مجموع می‌توان گفت که جلیلی تمرکز خود را به ارائه برنامه و معرفی دیدگاه‌های خود گذاشته بود و اگر هم کسی با او می‌خواست وارد دعوا و مشاجره شود در دام او نمی‌افتاد و حرف خودش را می‌زد. او با استناد به آنچه دولت سایه می‌خواند سعی داشت که بگوید در این ۸ سال تمام اقدامات دولت را پیگیری کرده و با تمرکز بر نقاط ضعف و قوت آن، برای این انتخابات برنامه ریخته است. او بیش از این که به دولت حمله کند سعی داشت تا کار خود را پیش ببرد.
ابراهیم رئیسی نسبت به سال ۹۶ قدرت بیانش بهتر شده است اما باز هم موقع صحبت تپق‌هایش برقرار است. رئیسی در مناظره عصر شنبه سعی می‌کرد آرام صحبت کند و با طمانینه؛ اما در مواقعی از کوره در می‌رفت و صدایش بلند می‌شد. سعی می‌کرد مستدل صحبت کند. تمرکزش را بیشتر روی بیان عملکردش در قوه قضائیه گذاشته بود و سعی داشت تا رزومه خود را با اقداماتش معرفی کند او همچنین برابر انتقادات سعی می‌کرد مظلوم‌نمایی کند و خود را آماج تهمت‌ها و اتهامات جلوه دهد.
رئیسی همچنین در بین سخنانش گریزی هم به روحانی و انتخابات ۹۶ می‌زد و هم مانند ۴ اصولگرای دیگر اقدام به حمله به دولت کرد تا در این موضوع با سایر نامزدهای هم‌جناحی خود مشترک باشد. رئیسی در استفاده از زبان بدن ناکام بود؛ هنگامی که صدایش را بلند می‌کرد با زمانی که تن صدایش پایین بود و با فواصل زیاد صحبت می‌کرد، هیچ تغییری در چهره‌اش دیده نمی‌شد جز در هم کشیده شدن صورت.
روزنامه شرق، در صفحه نخست خود با تیتر «مناظره برای منازعه؟» به بررسی اولین مناظره انتخاباتی ریاست جمهوری پرداخت و نوشت: واکنش دولت به مناظره اول: امکان پاسخگویی می‌خواهیم مناظره برای منازعه؟ در حالی‌که نخستین مناظره نامزدهای انتخابات ۱۴۰۰ به‌لحاظ فرم برگزاری و بگومگوی‌های مرسوم و حملات نامزدها به هم نه‌تنها چیزی از مناظره‌های انتخابات گذشته کم نداشت حتی بیشتر هم بود، اما از نگاه مخاطبانی که آن را دنبال کردند نه چنگی به دل زد و نه جذاب و تهییج کننده به نظر آمد.
به نظر می‌رسد فضای صلب انتخابات، غیبت چهره‌های شاخص در نتیجه رد صلاحیت‌ها و تکراری شدن نوع و مدل حملات نامزدها به هم، اثرش را بر نخستین مناظره با موضوع اقتصاد گذاشت و نتیجه از نگاه تحلیلگران انتظارها را برآورده نکرد به‌ویژه تفاوت فاحش ریتم بخش نخست و دوم مناظره که مشخص بود به دلایلی نامزدها از حمله به هم دست کشیدند و سعی کردند درباره برنامه‌های خودشان صحبت کنند.
با این‌حال در نخستین مناظره دو چهره قطب شدند که بیشترین حملات به سمت آنها رخ داد؛ همتی و رئیسی. همتی بیشتر از این بابت که نامزدهای جبهه انقلاب او را بدل به نماینده دولت کردند و معتقد بودند به‌عنوان نماینده وضع موجود باید توضیح دهد و مسئولیت بپذیرد اگر چه از پیش می‌شد حدس زد که فضای مناظره به همین سمت پیش برود.
مشخص بود که ابراهیم رئیسی و سه چهره نزدیک به او یعنی زاکانی، جلیلی و قاضی‌زاده که به سه یار پوششی او بدل شده‌اند، قرار است به دولت حمله کنند که اینچنین هم شد و باز مشخص بود که قرار بوده وظیفه حملات نه بر دوش رئیسی که سه نامزد پوششی او قرار بگیرد و از رئیسی چهره مثبت و مظلوم‌تری در مناظره به نمایش درآید؛ اما با حملات همتی به او، رئیسی هم وارد میدان شد و از حالت تدافعی خارج شد. در میان این سه نفر البته قاضی‌زاده کمتر از دیگران وارد بگومگوی قطبی شد و ترجیح داد در مناظره اول کمتر برای خودش حاشیه بخرد.
به نظر می‌رسد بهترین تاکتیک هم از آن همتی بود که گفت به سؤال‌های نامزدهای پوششی پاسخ نمی‌دهد، مگر این که آنها تعهد و امضا بدهند که تا آخر انتخابات باقی خواهند ماند و به نفع رئیسی کنار نمی‌کشند همین سخن همتی باعث شد نامزدهای جبهه اصولگرایان بارها تأکید کنند که پوششی نیستند و مستقل از یکدیگرند. همتی خطاب به زاکانی گفت: «از پوششی بودن دربیایید! یعنی چه که این همه متهم می‌کنید؟ شما دو کلاس اقتصاد خوانده‌اید؟ اقتصاد نمی‌دانید! پزشکی هسته‌ای‌تان هم که مشخص است چطور مدرک گرفتید. دهن من را باز نکنید. من می‌خواهم محترمانه صحبت کنم».
روزنامه اعتماد، در صفحه نخست خود با تیتر «در انتظار پاسخ به عتاب و خطاب رهبری» به بررسی جبران خطا و جفا به برخی کاندیداهای ریاست‌جمهوری پرداخت و نوشت: عالی‌ترین مقام جمهوری اسلامی که از پشت بلندگو و در اظهاراتی که به صورت زنده برای تمام ایرانیان داخل و خارج مرزهای جغرافیایی ایران پخش می‌شد، نسبت به آنچه از سوی ناظران هتک حیثیت و حرمت برخی چهره‌های سرشناس جمهوری اسلامی خوانده شد، انتقاد کرده و از ظلم و جفا به آنان گفت و خواستار جبران آن شدند. بیانات رهبری روشن بود ولی تفسیرها از آن متفاوت.
گروهی مخاطب بایدها را شورای نگهبان دانستند و گروه دیگر هم صدا با یکی از اعضای همکار با دفتر حفظ و نشر آثار ایشان، مخاطب اظهارات رهبری را نهادهایی جز شورای نگهبان و البته فضای مجازی می‌خواندند. کاندیداها اما به استقبال بیانات ایشان رفتند و از لزوم احترام شورای نگهبان به خواست و نظر مردم ایران گفتند و از لزوم حفظ جمهوریت نظام جمهوری اسلامی کنار حفظ شأن و جایگاه رهبری سخن به میان آوردند. هر چه بود فضای سیاسی- رسانه‌ای ایرانی چند ساعتی را پرجوش و خروش پشت سر گذاشت و البته همراه با نوعی اضطراب ناشی از انتظار! هنوز اما خورشید ۱۴ خرداد ۱۴۰۰ غروب نکرده بود که شورای نگهبان در بیانیه‌ای بر تصمیم پیشین خود اصرار کرد تا هیچ یک از کاندیداها به گردونه رقابت بازنگردند.
شرایطی که نه تنها به شفافیت فضا یاری نرساند بلکه پرسش‌های تازه‌ای را پیش کشید از جمله پرسش وزیر ارشاد دولت حسن روحانی که ابتدا تاکید کرد که «رهبر معظم انقلاب در مورد جبران خطا و جفا به برخی کاندیداها از سوی دستگاه‌های مسؤول، خطاب و عتاب علنی داشتند» و آنگاه نوشت: «آیا منظور ایشان با اطلاعیه شورای نگهبان حاصل شد؟ در غیر این صورت چه نهاد یا افرادی مسؤول پیگیری مطالبه علنی از دستگاه‌های مسؤول هستند؟» همچنین سیدحسن خمینی ضمن تقدیر از سخنان رهبری، تاکید ایشان بر «نقش مردم در جمهوری اسلامی» در سالگرد ارتحال امام را ناشی از آن خواند که «بسیاری می‌خواستند در این آب گل‌آلود مسائل سیاسی، انتقام خودشان را از جمهوریت بگیرند و فراموش کرده بودند که میراث بزرگ امام «جمهوری اسلامی» است».
اما علی لاریجانی که از سرشناس‌ترین چهره‌هایی بود که صلاحیتش توسط شورای نگهبان احراز نشد و اخباری مبنی بر بررسی دوباره صلاحیت او در شورای نگهبان منتشر شده بود، پس از انتشار بیانیه شورای نگهبان در مرقومه‌ای خطاب به رهبری به استقبال مواضع عالی‌ترین مقام جمهوری اسلامی رفت و نوشت: «تذکر و مطالبه جنابعالی نیز در رفع ظلم و جفایی که در بررسی صلاحیت کاندیداهای ریاست‌جمهوری رخ داد؛ بزرگی و بزرگواری و روحیه حق‌طلبی آن حضرت را بیش از پیش عیان کرد.»
روزنامه کیهان در صفحه نخست خود با تیتر «کارآمدی به حرف نیست، باید به گذشته و عملکرد نامزدها نگاه کرد» نوشت: رهبر معظم انقلاب با اشاره به تأکید همیشگی امام خمینی(ره) درباره ضرورت شرکت آحاد مردم در انتخابات، انتخاب فردی شایسته را راه‌حل نابسامانی‌ها و مشکلات خواندند و با بیان نکاتی مهم درباره لزوم پایبندی رئیس‌جمهور آینده به ایجاد عدالت اجتماعی، مبارزه صریح و بدون ملاحظه با فساد و تقویت تولید داخلی افزودند: آحاد مردم خود را به شرکت در انتخابات و تشویق دیگران به این کار ملزم بدانند.
رهبر معظم انقلاب با اشاره به جاری شدن دوباره یاد و خاطره امام در ایام رحلت آن بزرگوار افزودند: ملت و کشور همیشه به نگاهبانی از یاد و رهنمودهای «آن شخصیت عظیم، آن رهبر بی جایگزین و آن خردمند حکیم و برخوردار از اراده پولادین، دل عطوف و ایمان عمیق» نیازمند است.
رهبر معظم انقلاب با اشاره به اول انقلاب و حجم بی‌سابقه پیش‌بینی‌های مکرر زیاده‌خواهان جهانی مبنی بر نابودی دوماهه، شش‌ماهه و یا حداکثر یک‌ساله جمهوری اسلامی افزودند: صلابت و قاطعیت امام و پیروزی‌های درخشان ملت در جنگ و مسائل دیگر، این همهمه را کمرنگ کرد اما بعد از رحلت امام خمینی(ره)، دشمنان و بدخواهان بار دیگر به تکرار آرزوی خود مبنی بر زوال جمهوری اسلامی پرداختند.
حضرت آیت‌الله العظمی‌خامنه‌ای، اعلام رسمی یک حزب فرسوده و پرمدعا در سال ۶۹، نامه چند سال بعد گروهی از نمایندگان مجلس مبنی بر رو به پایان بودن مهلت جمهوری اسلامی و اعلام علنی برخی مقامات آمریکایی مبنی بر نرسیدن جمهوری اسلامی به چهل‌سالگی را از نمونه‌های پیشگویی‌های غلط برای زوال جمهوری اسلامی بر شمردند و گفتند: این افراد و گروه‌ها در پیشگویی‌های خود، علاوه بر بیان آرزوهایشان، به شکست و نابودی انقلاب‌های جهان نیز استناد می‌کردند.
رهبر معظم انقلاب افزودند: حتی در داخل کشور نیز دو نهضت مشروطیت و نهضت ملی چند سال بعد از شکل‌گیری با روی کار آمدن دیکتاتوری کاملاًً سیاه رضاخان و استبداد کودتایی، پیچیده و عمیق محمدرضا شکست خوردند؛ بنابراین پیش‌بینی‌ها درباره نابودی جمهوری اسلامی به این مسائل تاریخی نیز متکی بود.
حضرت آیت‌الله العظمی‌خامنه‌ای با اشاره به شکست کامل پیشگویی‌های دشمنان و اقتدار و پیشرفت و توسعه مستمر جمهوری اسلامی افزودند: راز پرشکوه و افتخارآمیز ماندگاری نظامِ امام خمینی، همراهی دو کلمه جمهوری و اسلامی است.
ایشان، ابداع نظریه جمهوری اسلامی را کار بزرگ امام خمینی خواندند و افزودند: امام بزرگوار این نظریه را در عرصه نظریات سیاسی بین‌المللی وارد کرد و با قدرت مردم و معرفت بسیار عمیق خود آن را عینیت بخشید و محقق کرد.
رهبر معظم انقلاب، شناخت و تسلط جامع امام خمینی(ره) بر معارف اسلامی را پشتوانه ایجاد و تحقق نظریه جمهوری اسلامی برشمردند و گفتند: امام لزوم حاکمیت اسلام و اعتقاد به مردم را از دل اسلام ناب به دست آورده بود و به آنها عمیقاً ایمان داشت.
ایشان با اشاره به مخالفان سرسخت دو وجه اسلامی و مردمی بودن جمهوری اسلامی افزودند: بخشی از مخالفان حاکمیت اسلام، «سکولارهای غیرمذهبی» بوده و معتقدند دین شأنیت تشکیل نظام سیاسی و مدیریت کشور را ندارد و محصور به مسائل فردی و عبادات است، البته عده‌ای از سکولارها هم معتقد بودند دین اصولاً مضر و افیون جامعه است.
رهبر معظم انقلاب افزودند: دسته دیگری از مخالفان حاکمیت اسلام، به دین اعتقاد دارند اما می‌گویند اسلام نباید به سیاست آلوده شود، این افراد در واقع «سکولارهای مذهبی» هستند و به دخالت و حاکمیت دین در شئون زندگی سیاسی، اجتماعی، اعتقادی ندارند.
حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، مخالفان مردمی بودن جمهوری اسلامی را نیز دو دسته دانستند و گفتند: جمعی از این مخالفان، «لیبرال‌های سکولار» هستند که می‌گویند دموکراسی و مردم‌سالاری را باید لیبرال‌ها و تکنوکرات‌ها ایجاد کنند و این مسئله ربطی به دین ندارد.
ایشان خاطرنشان کردند: دسته دوم مخالفان مردم‌سالاری دینی، به دین اعتقاد دارند اما می‌گویند مردم در حاکمیت دینی هیچ‌کاره‌اند و دین باید بدون اتکا و نقش‌آفرینی مردم حکومت تشکیل دهد که شکل افراطی این نظر، در سال‌های اخیر در شکل‌گیری گروه داعش ظاهر شد.
نظر شما