مطبوعات و رسانه‌های آزاد و شفاف در هر جامعه‌ای، از ارکان توسعه و دموکراسی محسوب می‌شود، لذا خبرگزاری ایمنا، مرور بر بخشی از عناوین مطبوعات کشور را به صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه آرمان ملی، در صفحه نخست خود با تیتر «شورا "نگهبان یک جناح" نباشد…» به بررسی واکنش‌ها به ابلاغیه انتخاباتی شورای نگهبان پرداخت و نوشت: مدت‌هاست که از انتخابات، خبرهای خوبی به گوش نمی‌رسد. بعد از شنیده شدن خبر رد صلاحیت بیش از ۸۰ درصدی اعضای فعلی شورای‌شهر تهران و اینکه بالای ۳۷۰۰ نفر از کاندیداهای شورای‌شهر بدون اینکه استعلام‌شان از مراجع چهارگانه منفی باشد، رد صلاحیت شده‌اند، اکنون مصوبه اخیر شورای نگهبان و البته برخی گفته‌های پس از آن اعضای همین شورا، آینده انتخابات ریاست‌جمهوری را با همان شکل و شمایلی هم که برگزار می‌شد با اما و اگر روبه‌رو کرده است.
نگرانی‌ها زمانی اوج گرفت که شورای نگهبان مصوبه‌ای را به دولت ابلاغ کرد، مبنی بر اینکه به منظور «ساماندهی پروسه ثبت‌نام کاندیداهای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری»، شرایط حداقلی داوطلبان انتخابات ریاست‌جمهوری به وزارت کشور اعلام می‌شود. بر این اساس مقرر شده است مصوبه سال ۱۳۹۶ این شورا در خصوص شفاف‌سازی «تعریف و اعلام معیارها و شرایط لازم برای تشخیص رجل سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاست‌جمهوری» اصلاح شود. ابلاغیه‌ای که اعلام می‌کند سن داوطلبان ۴۰ تا ۷۵ سال باشد و وزرا، استانداران، شهرداران شهرهای بالای دو میلیون نفر و فرماندهان نیروهای مسلح با جایگاه سرلشکری و بالاتر می‌توانند کاندیدا شوند و رجل سیاسی‌اند، در عین حال ارائه گواهی عدم سوء‌پیشینه و نداشتن سابقه محکومیت کیفری هم الزامی است؛ موضوعی که از قرار به محکومانی مثل مصطفی تاجزاده هم اشاره دارد که اعلام کاندیداتوری کرده‌اند.
این تعریف از رجال سیاسی و البته موضوع سابقه محکومان سیاسی، عملاً از دید برخی تعیین تکلیف برای جایگاه ریاست‌جمهوری و مردم است تا جایی که بسیاری از نامزدهای سرشناس که تا پیش از این حتی شانس تأیید صلاحیت شدن هم داشته‌اند بعد از این مصوبه حتی قید ثبت‌نام در وزارت کشور را بزنند. هر چند تعداد زیادی از چهره‌ها این مصوبه را خلاف قانون اعلام کرده و بیان داشته‌اند مصوبه انتخاباتی شورای نگهبان در دایره وظایف این نهاد نیست و شورا نمی‌تواند تعیین‌کننده رجال سیاسی باشد.
در این راستا حتی نجات الله ابراهیمیان، سخنگوی اسبق شورای نگهبان نیز از هر زاویه‌ای، مصوبه اخیر را خلاف قانون اساسی دانسته و در گفت‌وگویی اظهار کرده این راه‌حل مناسب نیست و با قانون اساسی انطباق ندارد. از سویی سیدحسن خمینی هم در ویدئویی که از او منتشر شده، گفته است: «به وضع موجود باید معترض باشیم که هستیم، مملکت ما خیلی بزرگ است. گذشته و تمدن این کشور خیلی عزیز و بزرگ است؛ حد آن یک نفر، دو نفر، سه نفر نیست. به گذشته‌مان باید افتخار کنیم و می‌کنیم و به وضع موجود باید معترض باشیم که هستیم.».
البته شورای نگهبان بر مواضع خود پافشاری کرده و عباسعلی کدخدایی، در گفت‌وگویی بیان داشته شورای نگهبان بر اساس سیاست‌های کلی، انتخابات و اختیاراتی که طبق قانون اساسی داشته عمل کرده و شرایط نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری را تعیین و اعلام کرده است.
روزنامه ابتکار، در صفحه نخست خود با تیتر «از وین چه خبر؟» به بررسی وضعیت مذاکرات در وین پرداخت و نوشت: «نماینده روسیه در وین به ابعاد نشست امروز کمیسیون مشترک برجام برای احیای توافق هسته‌ای پرداخت. میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین پس از نشست امروز کمیسیون مشترک برجام در صفحه توئیتر خود نوشت: در نشست کمیسیون مشترک برجام دور جدیدی از مذاکرات درباره احیای کامل توافق هسته‌ای انجام شد. شرکای برجام با ضرورت متمرکز تر کردن روند مذاکرات موافقت کردند. به نظر می‌رسد هیئت‌ها آماده ماندن در وین تا زمان رسیدن به هدف مورد نظر باشند.»
در جلسه کمیسیون مشترک که با حضور هیئت‌های ایران و گروه ۱+۴ در وین از سر گرفته شده بود، مقرر شد بلافاصله رایزنی‌های کارشناسی و فنی و کار بر روی متون پیش‌نویس آغاز شود. همه طرف‌ها یک بار دیگر بر جدیت خود برای حصول نتیجه در کوتاه‌ترین زمان ممکن تاکید کردند.
روزنامه شرق، در صفحه نخست خود با تیتر «رد صلاحیت تا لحظه آخر انتخابات» به بررسی نظارت استصوابی شورای نگهبان پرداخت و نوشت: شورای نگهبان که با ابلاغ شرایط نامزدهای انتخابات بیش از هر دوره دیگری دایره نامزدی افراد را محدود کرده است، قرار است تا زمان رأی‌گیری هر نامزد را فاقد صلاحیت تشخیص داد، رد صلاحیت کند. شورای نگهبان با استناد به نظارت استصوابی معتقد است هر زمان در انتخابات و حتی پس از اعلام نتایج بخواهد می‌تواند صلاحیت افراد تأیید شده را رد کند.
در انتخابات مجلس بارها شاهد این رفتار بوده‌ایم و مینو خالقی یکی از این افراد بود که بعد از رأی‌گیری و اعلام نتایج صلاحیتش در مجلس دهم رد شد و نتوانست نماینده مردم اصفهان در مجلس باشد. حال به گفته طحان‌نظیف، عضو حقوق‌دان شورای نگهبان، در این دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری قرار است شاهد تکرار چنین مواردی باشیم. این عضو شورای نگهبان گفته است: «اگر در خلال مناظرات مشخص شود که فردی صلاحیت نداشته یا صلاحیت داشته است اما الان اتفاقی پیش آمده که صلاحیت خود را از دست داده است، شورای نگهبان تا لحظات آخر هم می‌تواند صلاحیت را مورد بررسی و تجدید نظر قرار دهد.»
با این توضیح مناظرات انتخاباتی به یک شوی تلویزیونی تبدیل خواهد شد زیرا هرگونه صحبتی ممکن است موجب رد صلاحیت افراد شود، شاید توجیه این سخن مناظرات ۸۴ و ۸۸ باشد و اتهام‌زنی‌های بسیار محمود احمدی‌نژاد به سایر نامزدهای انتخابات، اما او در تمام دوره ریاست‌جمهوری‌اش مورد حمایت شورای نگهبان بود و برای تبعات اتهام‌زنی‌هایش هرگز بازخواست نشد. در انتخابات ۹۲ و ۹۶ هم محمدباقر قالیباف بازنده اصلی مناظرات بود حال با توجه به شرایط جدید ابلاغی که تقریباً در راستای خواست بهارستانی‌ها برای حمایت از نامزد مورد حمایت آنها و اصولگرایان بود، این سخن می‌تواند حمایت همه‌جانبه‌ای از شورای نگهبان از برخی نامزدها باشد که اگر در مناظرات به رقیب خود پاسخی درخور برای دفاع نداشتند، با بهانه‌های مختلف از شورا بخواهند وارد عمل شود.
روزنامه همدلی، در صفحه نخست خود با تیتر «ایران و آمریکا یک گام نزدیک‌تر» به بررسی پیشنهاد واشنگتن برای حذف تحریم‌های نفت، گاز و بانکداری ایران پرداخت و نوشت: اولین جلسه از دور چهارم مذاکرات وین روز گذشته با از سرگیری نشست کمیسیون مشترک برجام، در گراند هتل وین آغاز شد. در این نشست مانند دوره‌های پیشین، ریاست هیئت ایرانی را سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه بر عهده داشت و ریاست جلسه نیز بر عهده انریکه مورا، معاون دبیرکل سرویس خارجی اتحادیه اروپا بود. این در حالی است که پیش از این نشست دیدارهای دوجانبه‌ای میان عراقچی و مورا برگزار شده بود.
عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیئت ایرانی در مذاکرات وین پس از نشست روز جمعه کمیسیون مشترک برجام در گفت‌وگویی عنوان کرد: امروز جلسه اول کمیسیون مشترک از دور جدید مذاکرات در وین برگزار و ما دور جدید را آغاز کردیم و از بعدازظهر امروز نیز کار گروه‌های کاری رفع تحریم‌ها و هسته‌ای جلسه خواهند داشت.
وی که با خبرگزاری صداوسیما گفت‌وگو می‌کرد، افزود: امروز بعد از چند روزی که هیئت‌ها برای مشورت به پایتخت‌هایشان برگشته بودند، با انرژی جدیدی بحث‌ها را شروع کردند. آنچه از جلسه اول می‌شود استنباط کرد، جدیت همه طرف‌ها برای رسیدن به یک راه حل و احیای مجدد برجام است. این را در همه هیئت‌ها می‌شد مشاهده کرد و هر کدام به نوعی در جلسه اول این موضوع را به نوعی بیان کردند.
عراقچی همچنین گفت: اخباری که از سمت آمریکایی‌ها به ما منتقل می‌شود این است که آنها هم برای بازگشت به برجام جدیت دارند. تا الان اعلام آمادگی کرده‌اند که بخش بزرگی از تحریم‌های خودشان را بردارند البته از نظر ما هنوز کامل نیست و به همین دلیل مذاکرات ادامه می‌یابد تا وقتی به همه خواسته‌های خودمان در این زمینه برسیم.
معاون وزیر خارجه بیان کرد: اگر خواسته‌های ما تأمین شود جمهوری اسلامی ایران نیز کاملاً جدی است که به اجرای کامل برجام مجدداً برگردد و این اراده جمهوری اسلامی ایران است که اتخاذ شده و هیچ ارتباطی هم با مسائل دیگر در تهران ندارد، با امر انتخابات که طبیعتاً موضوع مهمی در کشور است هیچ ارتباطی ندارد.
این دیپلمات ارشد ایرانی با ذکر این نکته که مذاکرات ما فارغ از مسائل حاشیه‌ای و جانبی برگزار می‌شود، خاطرنشان کرد: این مذاکرات اهداف ملی دارد و منافع ملی را در نظر دارد و صرفاً در راستای خطوط تعیین شده‌ای که از مواضع قطعی نظام است در آن راستا برای منافع کشور و برداشته شدن تحریم‌ها حرکت می‌کنیم.
وی گفت: این جدیت ما در جلسه منعکس شده است و در مجموع دور جدید را با انرژی مثبت جدیدی شروع کردیم و امیدواریم بتوانیم در کوتاه‌ترین زمان ممکن کار خودمان را جمع بندی کنیم.
عراقچی با بیان اینکه نمی‌شود درباره زمان پیش‌بینی داشت، خاطرنشان کرد: ولی امیدواریم سریع‌تر بتوانیم انجام دهیم. طبیعتاً چالش‌هایی که وجود دارد و موارد مورد اختلاف نظر کوچک نیست و باید بحث و مذاکره درباره آن انجام شود تا بشود راه‌حل‌هایی را پیدا کرد.
روزنامه کیهان در صفحه نخست خود با تیتر «توافق بدون لغو کامل تحریم‌ها توافقی بدتر از برجام است» به بررسی وضعیت مذاکرات وین پرداخت و نوشت: آمریکا و اروپا در پی آن هستند تا از نیاز دولت به نتیجه مذاکرات وین، حداکثر امتیاز را کسب کرده و از اضطرار دولت روحانی در آستانه انتخابات، میوه‌های برجامی خود را بچینند.
با توجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری و نیاز مبرم دولت روحانی به ارائه کارنامه به مردم، شائبه تحرکات انتخاباتی دولت در وین روز به روز پررنگ‌تر می‌شود در همین رابطه روزنامه زنجیره‌ای آرمان در روزهای گذشته تأکید کرده بود که «منتظر پاس گل انتخاباتی دولت از وین هستیم»!
قطعاً اگر مذاکرات در وین به لغو تمامی تحریم‌ها منجر شود، اقدامی پسندیده و قابل تقدیر است. اما مجموعه اظهارات مقامات آمریکایی و اروپایی حکایت از آن دارد که طرف غربی هیچ تصمیمی برای لغو تحریم‌ها ندارد.
آمریکا با شراکت اروپا در پی آن است تا بدون لغو تحریم‌ها و بدون هیچ هزینه‌ای به برجام بازگشته و سپس دائمی کردن محدودیت‌های برجامی ایران و تعمیم برجام به توان موشکی و منطقه‌ای ایران را به‌عنوان مسئله اصلی در برجام جا بزند.
ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه در مصاحبه با گاردین گفت: «با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، برنامه فشرده‌ای داریم». در هفته‌های گذشته نیز سفیر فرانسه در تهران در اظهارنظری مشابه گفته بود: «تلاش می‌کنیم برجام، قبل از انتخابات ایران احیا شود».
این اظهارنظر مقامات غربی حکایت از آن دارد که آمریکا و اروپا در پی آن هستند تا از نیاز دولت به نتیجه مذاکرات وین، حداکثر امتیاز را کسب کرده و از اضطرار دولت روحانی در آستانه انتخابات، میوه‌های برجامی خود را بچینند. یک مقام آمریکایی گفت احتمال بازگشت دوجانبه ایران و آمریکا به برجام طی هفته‌های آینده وجود دارد. این مقام آمریکایی با وجود این توپ را به زمین ایران انداخته و حصول توافق در خصوص برجام را به تصمیم‌گیری در تهران منوط کرده است.
این مقام وزارت خارجه آمریکا که اشاره‌ای به نامش نشده است در تماس تلفنی با خبرنگاران گفت: «آیا احتمال دارد که شاهد بازگشت دوجانبه به پایبندی برجام یا تفاهم دوجانبه در این خصوص طی چند هفته آتی باشیم؟ بله، ممکن است. آیا محتمل است؟ زمان پاسخ این سوال را خواهد کرد چون همان‌طور که گفتیم این مسئله کاملاًً به تصمیم‌های سیاسی که لازم است در ایران گرفته شود بستگی دارد».
وی در بخش دیگری از اظهاراتش تصریح کرد کاملاًً محتمل است قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران میان طرف‌ها در خصوص برجام توافق حاصل شود، اما باید منتظر گذشت زمان بود.
نظر شما