به گزارش خبرنگار ایمنا، با سرکار آمدن دولت اصلاحات در انتخابات ریاست جمهوری دوم خرداد ۱۳۷۶، یکی از مهم‌ترین برگ‌های تاریخ سیاست ورزی در جمهوری ایران ورق خورد و به نقطه آغازی بر فعالیت جریان اصلاحات در کشور تبدیل شد.
امروز پس از گذشت ۲۴ سال از تشکیل جریان اصلاحات در کشور، این جریان با معضلات و ابهامات فراوانی درباره روند کارایی و تأثیرگذاری در جامعه امروز روبرو است.
امروز برخی از بزرگان این جریان سیاسی معتقدند که باید اصلاح طلبان به بطن مردم بیایند و به جامعه بازگردند در صورتی که عده‌ای از بدنه اصلاح طلب معتقد است برای اصلاح امور باید در قدرت ماند.
برای بررسی دقیق‌تر جایگاه اصلاح طلبان در منظومه سیاسی ایران، مشکلات پیش رو و چالش‌های آنها برای انتخابات ۱۴۰۰ با مهدی بهروزی، عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات اصفهان به گفت وگو پرداختیم:
اصلاح طلبان در ظاهر استراتژی مشخصی برای شرکت در انتخابات و همچنین معرفی کاندیدای واحد ندارند دلیل آن چیست؟
طی سال‌های گذشته فضا برای معرفی کاندیدا از طرف جریان اصلاح طلبان دشوار بوده و همچنین بدنه اجتماعی آنها نیز به دلیل انتقاداتی که به دولت اعتدالی وارد است، آسیب دیده و این موضوع حساسیت احزاب اصلاح طلب برای اجماع روی کاندیدای اصلاح طلب را افزایش داده است.
جبهه اصلاحات ایران شاخص‌های خود برای انتخابات ریاست جمهوری را مشخص کرده، اما رسیدن به اجماع روی یک کاندیدا دشوار است؛ زیرا کاندیدای شاخص که اجماع نسبی اصلاح طلبان را به همراه داشت، توسط مقام معظم رهبری از حضور در انتخابات ریاست جمهوری منع شد. در حال حاضر علیرغم این که جریان اصولگرا تاکنون ۹ کاندیدا را معرفی کرده، اما اصلاح طلبان هنوز برای حمایت از کاندیدای واحد در انتخابات به اجماع نرسیده‌اند.
اصلاح طلبان چگونه می‌توانند از مشکلات فعلی خود رها شوند و باز پشتوانه اجتماعی خود را پیدا کنند؟ آیا راه را برای رسیدن به قدرت هموار می‌بینید؟
جریان اصلاح طلب به دنبال رسیدن به قدرت نیست؛ زیرا این افراد می‌توانند بدون حضور در قدرت هم تأثیرگذار باشند، اما اگر قدرت اجرایی یا تقنینی داشته باشند، قابلیت تأثیرگذاری بیشتری خواهند داشت.
برای بررسی عملکرد اصلاح طلبان در لیست امید و انتخاب دولت یازدهم و دوازدهم باید شرایط مقطعی این جریان سیاسی را نیز مد نظر قرار داد. حمایت اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری از یک کاندیدای اصولگرا که مشی اعتدالی پیشه کرده بود در شرایطی شکل گرفت که تبعات وقایع سال ۸۸ گریبان اصلاح طلبان را گرفته بود و در نهایت تصمیم گرفتند از چهره‌ای معتدل در انتخابات ریاست جمهوری حمایت کنند.
روحانی با پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سهمی از قدرت را به اصلاح طلبان داد، اما اندیشه اصلاح طلبی در برنامه‌های دولت به صورت دقیق تأثیرگذار نبود و در این بین مردم نیز دولت یازدهم و دوازدهم را برآمده از مشی اصلاح طلبی تلقی می‌کنند.
رویکرد اصلاح طلبان، حمایت و انتقاد از دولت روحانی بود، اما متأسفانه در برخی مواقع اصلاح‌طلبان امتیاز بیجا به دولت دادند و بر اساس آن در مباحث مدیریت اقتصادی و کنترل افزایش قیمت‌ها کمتر ورود کردند. مجموع این مسائل باعث شد بخش قابل توجهی از بدنه اجتماعی اصلاح طلبان نسبت به عملکرد این جریان سیاسی در ۸ سال گذشته، انتقاداتی را مطرح کنند.
هر زمانی که مردم تصمیم به مشارکت حداکثری در انتخابات داشته باشند برنامه‌های اصلاح طلبی را می‌پسندند، اما این جریان باید در تاکتیک‌های انتخاباتی خود تجدید نظر کند زیرا با توجه شرایط، مردم نسبت به تاکتیک‌های اصلاح طلبان کمتر اقبال نشان خواهند داد.
هدف اصلاح طلبان، اصلاح امور در جهت حفظ و بقای جمهوری اسلامی است. این هدف همچنان پایدار است، اما تاکتیک‌های اصلاح طلبان برای رسیدن به این هدف نیازمند به‌روزرسانی است تا اهداف عمل‌گرایانه آنها برای مردم تبیین شود و شرایط اقتصادی بهبود یابد. مردم همچنان اقبال قابل توجهی به اصلاح طلبان دارند.
در سال ۹۸ برخی از اصلاح طلبان معتقد بودند که حضور قطعی در قدرت در شرایط فعلی به صلاح نیست و حتی ممکن است ضرر هم داشته باشد؛ امروز برخی معتقدند که بدون حضور در قدرت اصلاحات ممکن نیست، نظر شما درباره این دو دیدگاه چیست؟
صرفاً حضور در قدرت نمی‌تواند باعث اصلاح امور شود؛ زیرا اندیشه و اهداف اصلاح طلبان مشخص است. حفظ کیان کشور و نظام برآمده از اراده مردم از جمله اندیشه‌های اصلاح طلبی است.
اصلاح طلبان برای تحقق آرمان‌های خود از دو طریق می‌توانند عمل کنند؛ با قرار گرفتن در کنار مردم، با قدرت چانه زنی، مشکلات را برطرف کرد. این روش از سال‌های قبل از مشروطیت آغاز شد. راه دوم حضور در قدرت است؛ هر زمانی که این اتفاق رخ داده، اندیشه‌های اصلاح طلبی محقق شده است. تفکر اصلاح طلبی برای حفظ تأثیرگذاری خود نیاز به قدرت دارد. اصلاح طلبان سعی دارند از هر دو طریق عمل کند و در کنار مردم، تأثیرگذار باشند.
بحثی که این روزها در جریان اصلاحات به کرات جریان دارد، بحث محوریت افراد در این جناح سیاسی است؛ بعضی از افراد معتقدند این محوریت باید در حد مشاوره باشد و برخی نیز به کلی آن را رد می‌کنند؛ شما جز کدام دسته هستید؟
اگر منظور شما آقای خاتمی است، این شخصیت به اصلاح طلبان جان می‌دهد و در مقاطع مختلف حضورش توانسته موتور محرکه جریان اصلاح طلبی باشد. البته در جریان اصلاحات اشخاص برجسته دیگری هم وجود دارد و اندیشه‌های اصلاح طلبی تنها از طرف وی تعیین نمی‌شود.
ایشان نقش تأثیرگذاری در جریان اصلاح طلبی کشور ایفا می‌کند و طی سال‌ها به دنبال حفظ و بقای نظام جمهوری اسلامی و تمامیت ارضی کشور با دیدگاه اصلاح طلبی بوده است. در حال حاضر برخی اصلاح‌طلبان تندروتر و کندرو تر از ایشان عبور می‌کنند که این موضوع نیز ناشی از تکثر افکار اصلاح طلبی در طیف‌ها و جریانات مختلف است.
در صورتی که کاندیداهای اصلاح طلبان در انتخابات شورای شهر و ریاست جمهوری رد صلاحیت شوند، نقشه راه این جریان سیاسی برای شرکت در انتخابات چیست؟
اصلاح طلبان معتقدند که یگانه مسیر رسیدن به مردم سالاری دینی، صندوق رأی است و پس از زمان پیروزی انقلاب اسلامی، چه زمانی که شامل طیف چپ‌ها می‌شدند و چه امروز که اصلاح طلب نامیده می‌شوند، در تمامی انتخابات‌های کشور شرکت کرده و توانسته‌اند نقش به سزایی در آنها ایفا کنند.
متأسفانه در انتخابات مجلس یازدهم تنها یک نفر از کاندیداهای اصلاح طلب در استان اصفهان توانسته بود از فیلترهای نظارتی شورای نگهبان عبور کند و به همین دلیل امکان ارائه لیست برای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات وجود نداشت.
اصلاح طلبان قصد دارند حضور حداکثری در انتخابات شورای اسلامی شهر داشته باشند و بر همین اساس نیز احزاب اصلاح طلب نیروهای متخصص خود در حوزه‌های مدیریت شهری را برای حضور در انتخابات ترغیب کرده‌اند.
در حال حاضر با توجه به نتایج بررسی صلاحیت‌های کاندیداها توسط هیئت‌های اجرایی، شورای هماهنگی جبهه اصلاحات تصمیم دارد به صورت حداکثری در انتخابات شوراهای شهر و روستا شرکت و لیست ارائه کند، اما اگر هیئت نظارت بخواهد تعداد دیگری از کاندیداهای اصلاح طلب را رد صلاحیت کند، قطعاً میزان حضور حداکثری در انتخابات با توجه به شرایط تغییر می‌کند.
شورای هماهنگی جبهه اصلاحات اصفهان چه فعالیت‌های در زمینه بستن لیست برای انتخابات شوراهای شهر و روستا انجام داده و اگر اعضای لیست واحد آنها رد شوند، چه استراتژی را در نظر گرفته است؟
کمیته سیاسی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات اصفهان از یک سال پیش شاخصه‌های کاندیداهای اصلاح طلب شورای شهر را مشخص کرده و بر اساس این پارامترها و شاخصه‌ها، نیروهای متخصص را برای ثبت نام در انتخابات ترغیب کرد. پیش بینی وضعیت تأیید صلاحیت کاندیداها توسط اعضای کمیته سیاسی انجام شده و بر همین اساس برنامه‌های متفاوتی طراحی شده است.
این روزها صحبت حمایت از افرادی مانند علی لاریجانی در جریان اصلاحات است؛ این اتفاق رخ می‌دهد؟
تا امروز هیچ پالس مثبتی مبنی بر حضور علی لاریجانی در عرصه انتخابات ریاست جمهوری دریافت نشده و حضور وی در این کارزار تنها در حد گمانه زنی است.
اصلاح طلبان در انتخابات سال ۹۲ از کاندیداهای خود درخواست کردند که به نفع آقای روحانی کناره‌گیری کنند. پس از آن، علیرغم اینکه برخی نزدیکان رئیس جمهور نقش مؤثر اصلاح طلبان در پیروزی روحانی را نادیده گرفتند، اما این جریان در انتخابات ۹۶ باز هم از روحانی حمایت کرد.
اصلاح طلبان علیرغم حمایت کامل از روحانی، همیشه انتقادات خود را به دولت و برنامه‌های زیر مجموعه‌ای آن مطرح کردند؛ بنابراین مشی اصلاح طلبان در طی ۸ سال گذشته نسبت به دولت حمایتی_انتقادی بوده و تا آخرین روز نیز این رویکرد را حفظ می‌کنند.
تحلیل شخصی افراد نباید به کل جریان اصلاحات تعمیم داده شود. جبهه اصلاحات ایران سازوکارهای مشخصی برای رسیدن به کاندیدای اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری در نظر گرفته و تصمیم دارد در انتخابات ۱۴۰۰ تنها از یک کاندیدای اصلاح طلب حمایت کند، اما معتقدم ممکن است در لحظات آخر و بر اساس مصالح کشور، از خود گذشتگی کرده و سیاست‌هایی را اتخاذ کنند که با رویکرد امروز این جریان متفاوت است.
خود شما یکی از افرادی هستید که می‌توان آن را مصداق جوان‌گرایی دانست؛ این مهم در بدنه مدیریت شهری و کشور تا اندازه محقق شد؟
ذات اصلاح طلبی این است که بر اساس تجارب و نقاط ضعف و قوت موضوعات را بسنجد و روش‌های اصلاحی برای آن پیشنهاد شود؛ به همین دلیل است که افراد باتجربه نقش مؤثری در جریان اصلاح طلبی ایفا می‌کنند. همانگونه که امروز برخی از اصلاح طلبان منتقد رفتار و تندروی‌های گذشته خود هستند. اتمسفر و تفکر اصلاح طلبی این است که باید افراد با تجربه سکان اقدامات اصلی را بر عهده بگیرند.
طی سال‌های گذشته فرصت‌های فراوانی در حوزه مدیریت‌های کلان کشور و یا در حوزه مدیریت شهری به جوانان داده شده و نیاز است که در تاکتیک‌های اصلاح طلبی بیش از امروز به موضوع جوان‌گرایی توجه شود.
عملکرد اصلاح طلبان در چهار سال گذشته چه در زمینه مدیریت شهری و چه در زمینه مدیریت مشورتی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
عملکرد اصلاح طلبان در قالب لیست امید مجلس دهم، علیرغم تمامی انتقادات، قابل قبول بود؛ زیرا برخی از قوانینی که توسط اعضای این لیست دنبال و تصویب شد، قوانین مهم و در زمینه حمایت از مطالبات مردم بود.
حوزه‌های اصلی مدیریت کلان کشور مانند وزارت صنعت و کشور طی سال‌های گذشته به اصلاح طلبان نرسید و تنها مدیران اصلاح طلب در بدنه این دستگاه‌ها حضور داشتند و شاید اگر این مدیران در حوزه‌های اصلی مدیریتی کلان کشور قرار می‌گرفتند، امروز توفیقات بیشتری را شاهد بودیم.
عملکرد اصلاح طلبان در مدیریت شهری نیز با توجه به میراث مدیران گذشته در حوزه‌های برنامه ریزی، عمرانی و فنی، عملکرد بسیار خوبی داشته و طی چهار سال گذشته شاهد بودیم که بودجه‌هایی که شهرداری اصفهان به شورا اختصاص داده بود، محقق شد. این موضوع نوعی موفقیت مدیریت شهری محسوب می‌شود و به نظر می‌رسد شورای شهر و مدیریت شهری فعلی عملکرد قابل دفاعی را از خود بر جای گذاشته‌اند.
نظر شما