به گزارش ایمنا، چند دهه است که آلودگی هوا و نوسان دائمی شاخص‌های آلاینده به جزئی جدانشدنی در شهرهای بزرگ تبدیل شده و حل این معضل در گرو مؤلفه‌های بسیاری مانند سوخت استاندارد و خودروی باکیفیت است. بیشترین سهم و به عبارتی ۸۰ درصد آلایندگی هوا را این دو مؤلفه بر عهده دارند، اما شبهات در خصوص کیفیت بنزین همچنان ادامه دارد و با وجود تأکید متولیان وزارت نفت بر باکیفیت بودن بنزین مصرفی، برخی انتقادها از سوی برخی نهادهای درگیر، همچون شرکت بررسی کیفیت هوا یا خودروسازان نسبت به این مسئله وجود دارد. این گزارش را که پیش‌تر در «پانزدهمین شماره مجله الکترونیک شهرگاه» منتشر شده است، در ادامه می‌خوانید:
طبق ماده ۱۸ قانون هوای پاک، وزارت نفت مکلف است سوخت تولیدی کشور از جمله بنزین و گازوئیل را مطابق با استاندارد ملی مصوب، عرضه و سازمان محیط‌زیست باید از تولید سوخت غیراستاندارد جلوگیری کند. بر این اساس، وزارت نفت، سازمان استاندارد و سازمان محیط‌زیست موظف هستند گزارش عملکردی را هر ۶ماه یکبار منتشر کنند. در این راستا آئین‌نامه فنی در زمینه «کنترل و کاهش آلودگی‌ها» شهریور ۹۷ در هیأت وزیران به تصویب رسید و استانداردهای مورد نظر این قانون تعیین شد.
سازمان ملی استاندارد هر سال جزئیاتی از کیفیت بنزین تولیدی کشور ارائه می‌کند، اگرچه این سازمان همواره کیفیت بنزین توزیع شده در داخل را تأیید کرده اما همچنان انتقادها در زمینه پایین بودن کیفیت و استاندارد بودن سوخت به قوت خود باقی است. سازمان ملی استاندارد به عنوان دستگاه متولی کنترل و نظارت بر استاندارد سوخت، به دفعات بنزین توزیعی در کشور را مطابق استاندارد دانسته و "نیره پیروزبخت" رئیس سازمان ملی استاندارد با رد فرضیه نسبت دادن آلودگی هوا به بنزین اعلام کرده که حد مجاز گوگرد در سوخت با استاندارد ملی «یورو ۴» نسبت به استاندارد قدیمی، ۶ برابر بهبود یافته است. به گفته پیروزبخت، آزمایش‌های استاندارد در همه شهرهای کشور و در فصول گرم و سرد سال انجام می‌شود و برحسب آزمایش‌ها، تاکنون کیفیت بنزین تولیدی هیچ مشکلی نداشته است.
بنزین تولیدی کشور از نظر شاخص‌های گوگرد، بنزن و آروماتیک‌ها می‌تواند بر روی آلودگی هوا تأثیرگذار باشد اما بنا به گفته پیروزبخت، این شاخص‌ها هیچ مشکلی ندارند. چند ماهی است که بهبود استاندارد بنزین معادل «یورو ۵» در دستور کار قرار گرفته که باید دید بر تغییر شاخص آلایندگی هوا چقدر محسوس خواهد بود. هر چند رئیس سازمان ملی استاندارد معتقد است که این اقدام در کاهش شاخص آلاینده‌های هوا چندان محسوس نبوده و به طور مثال، شاخص گوگرد از ۵۰ به ۲۰ یا ۳۰ پی‌پی‌ام کاهش خواهد یافت، اما به صفر نخواهد رسید.
بر اساس این گزارش، کیفیت سوخت نیاز به پایش مداوم دارد اما درباره این پایش دیدگاه‌های متفاوتی مطرح می‌شود به‌طوری‌که برخی از مسئولان، بنزین را بی‌کیفیت و گوگرد موجود در آن را بالا می‌دانند اما برخی دیگر، این موضوع را خلاف واقع دانسته و اصرار دارند بنزین موجود از هر نظر پاک است. مسعود تجریشی معاون سازمان محیط‌زیست نیز درباره سوخت استاندارد می‌گوید: در سال جاری اتفاق خوبی درباره کیفیت سوخت رخ داد، در زمان‌هایی درباره گوگرد مشکلات زیادی وجود داشت. این در حالی است که چنین مشکلی حل شده و بین وزارتخانه‌های نفت و راه و شهرسازی با سازمان محیط‌زیست توافق‌هایی انجام شده است. در واقع قرار است در ۴۰۰ پمپ بنزین سوخت استاندارد وجود داشته باشد.
معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست معتقد است که کیفیت سوخت هم در استان‌ها و هم در تهران پایش می‌شود. سازمان ملی استاندارد به عنوان متولی کیفیت سوخت، پایش سوخت مصرفی را برعهده دارد و سالانه گزارش‌هایی را ارائه می‌دهد. پایش سازمان محیط‌زیست به شکل ماهانه است. همچنین اندازه‌گیری شاخص‌ها از پمپ بنزین‌هایی است که در داخل و بیرون شهرها قرار دارند و نتیجه پایش‌ها به صورت مستمر در سایت محیط‌زیست درج و به‌روزرسانی می‌شود.
او با تأیید صحبت‌های رئیس سازمان ملی استاندارد مبنی بر کیفیت سوخت مصرفی بنزین در کشور تأکید می‌کند: با احتساب تولید بنزین در فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، ۴۰ میلیون لیتر بنزین «یورو ۴» تولید می‌شود که به گفته وزارت نفت و شرکت‌های تابعه آن، محل توزیع بنزین یورو ۴ تولیدی، در کلانشهرها و حومه آن است. در حال حاضر مشکلی از نظر کیفیت در سوخت بنزین وجود ندارد و چندین سال سوخت مصرفی با کیفیت عرضه شده است. بنابراین زمانی که ۹۹ درصد سوخت بنزین مورد تست قرار می‌گیرد، یعنی مشکلی وجود ندارد و با استاندارد است. اگر در برخی پارامترها هم مشکلی وجود دارد، در رابطه با سوخت گازوئیل یا نفت گاز است.
تجریشی می‌گوید: اکنون ۵۰ درصد گازوئیل تولیدی در کشور استاندارد است اما ۵۰ درصد باقی‌مانده استاندارد نیست و مقدار گوگرد در نفت گاز بالا است. ۵ سالی است که طبق توافق با وزارت نفت، در کلانشهرها سوخت گازوئیل استاندارد پخش می‌شود. همچنین حدود سال است که با وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و نفت توافق کرده‌ایم که عمده پمپ‌بنزین‌هایی که در مسیرهای اصلی قرار دارند و به تهران و کلانشهرها می‌رسند، دارای سوخت استاندارد باشند؛ البته از ابتدا با ۱۵۰ جایگاه شروع شد و تا آخر امسال به حدود ۴۰۰ پمپ بنزین می‌رسد.
معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌افزاید: اپلیکیشنی طراحی شده که طبق آن کامیون‌داران و اتوبوس‌داران متوجه می‌شوند در کدام یک از جایگاه‌های سوخت مسیر ترددشان، سوخت استاندارد وجود دارد؛ این اقدام یکی از اتفاقات خوب در حوزه سوخت محسوب می‌شود. علت آنکه اکنون مشکلات کمتری در رابطه با نفت‌گاز در کلانشهرها داریم، به برنامه‌ریزی و طراحی این اپلیکیشن برمی‌گردد.
او درباره سنجش نفت‌گاز نیز می‌گوید: طبق اندازه‌گیری‌های انجام شده، شاخص ۸۵ درصد سوخت نفت‌گاز کمتر از ۲۰۰ پی‌پی‌ام است، درحالی‌که استاندارد ۵۰ پی‌پی‌ام است البته معمولاً وجود کاتالیست‌هایی با ۲۵۰ پی‌پی‌ام هم پاسخگو است و مشکلی برای فیلتر دوده‌ها ایجاد نمی‌کند.
معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست معتقد است: به طور معمول در پمپ‌بنزین‌هایی هم شاهد سوخت بی‌کیفیت هستیم که در مسیرهای دوردست باشد. جایگاه‌داران علت آن را کمبود تانکر یا بارگیری گازوئیل غیراستاندارد، قبل از ورود به جایگاه می‌دانند. بنابراین اکنون مشکلی به لحاظ سوخت نداریم و شاخص ۸۵ درصد برای کیفیت سوخت مناسب است.
تجریشی با بیان اینکه سوخت به لحاظ کیفی نگران‌کننده نخواهد بود بلکه برخی مؤلفه‌ها در زمینه آلایندگی باید جدی گرفته شوند، تاکید می‌کند: در حال حاضر مهم‌ترین مسئله، سهم خودروهای شخصی به لحاظ مصرف بیش از حد بنزین است البته حجم قابل توجهی از ذرات معلق وجود دارد، اما از آنجا که سوخت یا موتور خودروها قدیمی هستند، راندمان پایینی دارند و می‌توانند گازهای بیشتری، تولید و در نهایت آلایندگی ایجاد کنند. نباید سهم موتورخانه‌ها را فراموش کرد چون این سهم افزایش پیدا کرده است. طبق قانون هوای پاک، باید موتورخانه‌ها کنترل شوند، درحالی‌که اکنون در کل کشور فقط ۲ هزار موتورخانه به شکل استاندارد فعالیت می‌کنند که برای آنها گواهی صادر شده است. متأسفانه در این زمینه هم علی‌رغم آنکه قانون مشخص کرده، غفلت شده البته عمده کنترل‌ها بر عهده استانداری‌ها است. در این راستا بعید به‌نظر می‌رسد که اتفاق خاصی بیفتد، چون بسیاری از فعالیت‌های اجرایی تحت‌الشعاع قرار گرفته و تعاملات و توافقات به عمل آمده، فراموش شده است.
او یکی دیگر از مسائلی که از کیفیت سوخت مهم‌تر است را توسعه حمل‌ونقل عمومی می‌داند و می‌گوید: متأسفانه در چند سال اخیر عمر تعداد زیادی از اتوبوس‌ها به بیش از ۲۰ سال رسیده و شاهد هستیم که تعداد کمی اتوبوس جایگزین شده است. از یکسو، اتوبوس‌هایی که قدیمی هستند باید فیلتر دوده نصب می‌کردند که اقدامی در این زمینه انجام نشده است. از سوی دیگر، کامیون‌های بسیار قدیمی در کشور وجود دارند که طبق قانون نمی‌توانند در خارج از شهرها و جاده‌ها تردد داشته باشند در نتیجه در داخل شهرها تردد می‌کنند که این مسئله آلودگی هوا را تشدید می‌کند. بنابراین فاکتور کیفیت سوخت صرفاً یک مؤلفه است البته در کنار آن مؤلفه‌های مهم‌تری وجود دارد که باید به آن توجه کرد.
به گفته معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست، به نظر می‌رسد علاوه بر لزوم ارتقای استاندارد گازوئیل‌های توزیعی در کشور، کیفیت پایین خودروهای سنگین، موتورسیکلت‌ها و اتوبوس‌های فرسوده منجر به احتراق سوخت می‌شود. در چنین شرایطی، به افزایش ذرات معلق در شهر دامن زده می‌شود و متولیان امر باید برای حل این معضل چاره‌ای اتخاذ کنند.
نظر شما