به گزارش خبرنگار ایمنا، تورم به معنای افزایش سطح عمومی قیمت‌ها است؛ بنابر تعریف، تورم قیمت یک یا چند کالا مد نظر نیست، یعنی اگر به دلایل خاص تقاضا برای یک کالا افزایش پیدا کند و عرضه آن کالا ثابت بماند منجر به گرانی آن کالا خواهد شد و در این شرایط کالای مذکور در شرایط تورم قرار نمی‌گیرد و افزایش قیمت آن به دلیل افزایش تقاضا و ثبات عرضه اتفاق افتاده است.
اگر به دلایل مختلف افزایش قیمت در چند کالا اتفاق بیفتد و در مقابل قیمت تعدادی از کالاهای دیگر کاهش پیدا کند به طوری که سطح عمومی قیمت‌ها تغییر نکند، تورم به وجود نمی‌آید. این گونه اتفاقات در همه اقتصادها به دلایلی چون شوک‌های سیاسی، شوک‌های قیمتی، حوادث ناگهانی چون زلزله یا سیل اتفاق می‌افتد که امری کاملاً طبیعی است و طی این اتفاقات قیمت کالاها بالا و پایین می‌شود.
تورم در یک بازه زمانی معمولاً یک ساله اندازه گیری می‌شود؛ اگر مدت زمان وارد شدن شوک‌های سیاسی و… که قیمت برخی از کالاها افزایش پیدا کرده است کمتر از بازه زمانی اندازه گیری تورم (یک سال) باشد در محاسبه تورم نمود زیادی پیدا نخواهد کرد.
همواره دولت‌ها با شعارهای عجیب اقتصادی سر کار آمده‌اند و به دلیل درخواست‌های زیاد مردم و همچنین برای حفظ محبوبیت خود در میان مردم مجبور به اجرای سیاست و به زمان عامیانه خرج کردن پول (به عنوان مثال یارانه) شده‌اند؛ حال دولتی که جدی‌ترین منبع درآمد خود را از محل فروش نفت تأمین می‌کند برای تحقق شعارهای اقتصادی مجبور به استقراض پول از بانک مرکزی خواهد شد. این استقراض منجر به کسری بودجه دولت خواهد شد و برای جبران کسری بودجه مجدداً به سراغ بانک مرکزی خواهد رفت و تلاش می‌کند از محل چاپ پول که مستقیماً پایه پولی را افزایش می‌دهد، این کسری بودجه را تأمین می‌کند که منجر به تشدید تورم در کشور خواهد شد.
در مقابل تورم که جنبه منفی برای اقتصاد و مردم تلقی و منجر به بی ثباتی و ناکارآمدی در اقتصاد می‌شود، تورم منفی وجود دارد. تورم منفی معنایی مخالف تورم دارد؛ یعنی کاهش سطح عمومی قیمت‌ها. تورم منفی و صفر برای عموم جامعه اتفاقی بسیار خوب تلقی می‌شود در صورتی که از دید اقتصاددانان تورم منفی و حتی صفر امری بسیار خطرناک برای اقتصاد یک کشور محسوب می‌شود و مسئولان اقتصادی کشورهای توسعه یافته از بروز همچنین اتفاقی در کشورهای خود جلوگیری می‌کنند. به نوعی تورم مانند یک ویروس است که باید مقدار ضعیف شده یا کشته شده آن در اقتصاد یک کشور باشد در غیر این صورت تورم منفی و یا صفر (کاهشی) به اقتصاد یک کشور ضربه می‌زند.
حال سوال آن است که تورم صفر یا منفی چگونه به اقتصاد آسیب وارد می‌کند؟ اگر در یک اقتصاد تورم کاهشی اتفاق بیفتد، عموم جامعه به بهانه ارزان‌تر شدن کالاها خرید خود را به تعویق می‌اندازند که این امر به تولیدکنندگان آسیب جدی می‌رساند. این کاهش قیمت موجب کاهش درآمد بنگاه‌های تولید می‌شود و در نهایت به بخش عرضه اقتصاد آسیب وارد می‌کند.
حال در شرایط تورمی دریافت وام به نفع وام گیرندگان و به زیان وام دهندگان است چون ارزش این پول به واسطه تورم روز به روز کاهش می‌یابد. در شرایط تورم منفی و تورم کاهشی این چرخه برعکس می‌شود یعنی وام گیرندگان متضرر و وام دهندگان منتفع می‌شوند.
اگر در شرایط تورم منفی و صفر (تورم کاهشی) وام گیرندگان، بنگاه‌های اقتصادی باشند از محل گرفتن وام بسیار متضرر می‌شوند و بخش عرضه کارایی خود را از دست می‌دهد. همانطور که گفته شد در تورم کاهشی قیمت‌ها کاهش می‌یابد و این کاهش قیمت کالاها (کاهش درآمد بنگاه‌ها) بدهی بنگاه‌های تولید به نظام بانکی را بیشتر می‌کند و این امر می‌تواند بخش عرضه اقتصاد یک کشور را به زوال بکشاند.
به دلایل فوق اغلب اقتصاددانان تورم منفی و صفر را به زیان اقتصاد یک کشور می‌دانند و بر این عقیده هستند که تورم خفیف حداکثر تا ۵ درصد را برای یک اقتصاد مناسب می‌دانند. همچنین برای تداوم تولید و رشد اقتصادی بهتر است که نرخ تورم در همین محدوده اندک تثبیت شود تا فعالان اقتصادی نسبت به بتوانند بهتر تصمیم گیری کنند.
بر اساس آخرین اعلام مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه به نقطه در اسفند ماه نزدیک به ۵۰ درصد بوده است. "مدتی پیش رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد که برنامه‌ای برای رساندن نرخ تورم به ۲۲ درصد را دارد که این امر از جانب اکثر اقتصاددانان با مخالفت رو به رو شده است؛ زیرا معتقدند وضعیت کسری بودجه، نرخ رشد نقدینگی و درآمدهای دولت به گونه‌ای نیست که بتوان به مهار تورم در نرخ ۲۲ درصد امیدوار بود. چه برسد به صفر شدن آن. " حال باید دید که شخصی که این شعار را مطرح کرده است چه برنامه‌ای برای اجرای آن دارد؟
با نزدیک شدن به انتخابات، کاندیدهای ریاست جمهوری شعارهای اقتصادی خود را مطرح می‌کنند؛ هر دوره این اتفاق افتاده و در پایان دوره آن رئیس جمهور اتفاقی در جهت عکس آن شعار اتفاق افتاده است. در ایام انتخابات بهتر است که کاندیدها قبل از شعار دادن به چگونگی اجرا و عملی کردن شعار خود فکر کنند و آن را از نظر علمی بسنجند و برای مردم شرح دهند و مردم را قانع و راضی به رأی دادن به خود کنند. همچنین مردم باید یک شعار اقتصادی را از همه جوانب بررسی کنند و فریب وعده کاهش قیمت‌ها و تورم صفر را نخورند.
یادداشت از: علی محبی، سرویس اقتصاد خبرگزاری ایمنا
نظر شما