به گزارش خبرنگار ایمنا، بحث بر سر «اصالت در خلاقیت» برای شکستن مرزهای موسیقی ایرانی سابقه‌ای طولانی دارد. البته که دلیل این اختلاف نظرها ابهاماتی است که در شرح ردیف موسیقی ایران و تئوریزه کردن آن مطرح می‌شود. در واقع موسیقی ایران همواره به دلیل فقدان نظریه پردازان و موسیقی شناسان حرفه‌ای و همچنین اتفاق نظر کلی هنرمندان و بعضاً تعصبات بی‌جای عده‌ای، ساختار مشهودی ندارد تا بنا بر آن موسیقی‌دانان به اشتراکاتی برسند یا حداقل در کلیات آن توافق داشته باشند. شاید به همین دلیل است که بحث درباره اینکه موسیقی دستگاهی در ذات خود بستری برای خلاقیت و نوآوری فراهم آورده یا نه و این بستر تا چه اندازه است بسیار به نگرش هنرمند بستگی دارد.
داریوش پیرنیاکان نوازنده تار و سه تار و پژوهشگر موسیقی ایرانی معتقد است که ردیف نوازی و رعایت استانداردهای زیبایی شناختی موسیقی دستگاهی در نوازندگی الزاماتی است که هر هنرمند خلاقی باید آن را رعایت کند.
با اندکی تعمق می‌توان پی برد که این سخن هرگز به دور از منطق نیست چرا که در غیر این صورت ما شاهد پیدایش موسیقی بی اصالت و بی ریشه هستیم که به بهانه نوآوری تیشه بر ریشه ردیف و به نوعی کلیات موسیقی دستگاهی زده است. این چیزی است که متأسفانه اخیراً در میان نوازندگان جوان بسیار متداول شده و بی جهت نیست که در این دوره شاهد ظهور و حضور هنرمندان اصیل و در عین حال خلاقی چون جلیل شهناز و فرهنگ شریف نیستیم.
یکی از علل مهم نبود آهنگسازان و نوازندگان خلاق در موسیقی ایرانی نگرش‌هایی به ظاهر نو ولی بی اصالت به ردیف است که آموزش موسیقی در ایجاد این نگرش سهم بسزایی دارد. امثال داریوش پیرنیاکان معلمانی هستند که با انتقال نگاه واقع‌بینانه خود و آموزش‌هایی قاعده مند به هنرجویان می‌توانند برای شکوفایی و پویایی دوباره موسیقی ایرانی گامی بلند بردارند.
داریوش پیرنیاکان که در نوازندگی از سبک علی اکبر خان شهنازی بهره گرفته است درک کنونی خود از ردیف را وامدار آموزش‌های هنرمندان با تجربه و اصیلی چون یوسف فروتن، سعید هرمزی، محمود کریمی و داریوش صفوت است.
داریوش پیرنیاکان به تاریخ ۲۳ فروردین سال ۱۳۳۴ در بخش گرگر از توابع آذربایجان شرقی چشم به جهان گشود و از ۱۲ سالگی موسیقی و نوازندگی تار را نزد محمدعلی خان عذاری که از شاگردان درویش خان بود فراگرفت.
پیرنیاکان علاوه بر نوازندگی و پژوهش به آهنگسازی هم پرداخته است. از نمونه آثار او می‌توان به قطعاتی مثل پیش درآمد شور، تصنیف سلسله موی دوست در آلبوم یاد ایام یا پیش درآمد و چهارمضراب سه گاه در آلبوم رسوای دل اشاره کرد.
این هنرمند توجه و وسواس ویژه‌ای در ساخت پیش درآمد دارد. در واقع پیش درآمد را بخشی می‌داند که برای جذب شنونده و آمادگی شنیداری او و سنجش ذوق آهنگساز بسیار حائز اهمیت است. او به ساختار سنتی فرم در آهنگسازی موسیقی ایرانی پایبند است یعنی شروع با پیش درآمد و سپس ادامه آن با چهارمضراب، آواز، تصنیف و در پایان هم اجرای رنگ نظمی زیبایی شناختی در موسیقی ایران است که غالباً به آن توجه دارد.
با وجود این که پیرنیاکان اهمیت بسیاری برای اصالت و فرم سنتی و استاندارد موسیقی قائل است این موضوع مانع خلاقیت وی در تکنوازی، بداهه پردازی، جواب آواز و آهنگسازی نمی‌شود بلکه برعکس نقطه قوتی برای آثارش است تا وی به صدادهی و رنگ آمیزی صوتی مختص خود نزدیک کند.
آثار داریوش پیرنیاکان
عمده همکاری‌های پیرنیاکان با خوانندگان به محمد رضا شجریان بازمی گردد. آلبوم‌های یاد ایام، پیام نسیم، سرو چمان، رسوای دل، آسمان عشق، جان عشاق و آرام جان حاصل همکاری وی با محمد رضا شجریان از سال ۱۳۵۸ به بعد است علاوه بر این در آلبوم‌های دستان، بهاریه، طریق عشق، دل مجنون و ساز قصه‌گو به خوانندگی محمد رضا شجریان حضور داشته است.
از همکاری‌های دیگر این هنرمند موسیقی با خوانندگان مختلف می‌توان به آلبوم آسمان و مست هوشیار به خوانندگی حمیدرضا نوربخش، سخن تازه به خوانندگی شهرام ناظری، صبح مشتاقان به خوانندگی علی جهاندار و شور دشت به خوانندگی صدیق تعریف اشاره کرد.
پیرنیاکان در آلبوم‌های تکنوازی سه گاه و ماهور و تکنوازی چهارگاه و افشاری به هنرنمایی پرداخته و قطعاتی را به تنهایی با تار نواخته است.
از داریوش پیرنیاکان کتاب‌هایی با عنوان جلوه یار، نازکای اندوه -شامل قطعات وی- و ردیف دوره عالی استاد علی اکبر شهنازی و ردیف میرزاحسینقلی چاپ شده است. جدای از دو کتاب آخر برای آشنایی بیشتر با پژوهش‌ها و نگرش او به ردیف به صورت جامع می‌توان به مقالات و سخنرانی‌های مختلفش در داخل و خارج کشور مراجعه کرد.
یادداشت از: ابوالفضل رستگاری، خبرنگار فرهنگ و هنر خبرگزاری ایمنا
نظر شما