به گزارش خبرنگار ایمنا، در ابتدای آشنایی قبل از ازدواج بیان بسیاری از نکات مهم برای شروع یک زندگی مشترک نادیده گرفته می‌شود به همین دلیل با گذشت سال‌ها، اختلافات زیادی بین زوجین به وجود می‌آید، مشاوره قبل از ازدواج مانند واکسنی برای پیشگیری از طلاق و راهی برای عبور از چالش‌های زندگی مشترک است، مطابق با آمارهای مرکز آمار ایران بیش از ۳ هزار طلاق با مدت ازدواج کمتر از یک سال در تابستان ۹۹ ثبت شده است حتی ناتوانی افراد در حل تعارضات و رفع عوامل شکست تا حدی است که برخی افراد در ازدواج مجدد خود نیز با شکست مواجه می‌شوند، چرا که نیاموخته‌اند چگونه با مسائل کنار بیایند؛ از این رو کارشناسان بارها بر مراجعه به مشاوران و روانشناسان در زمان پیش از ازدواج برای شناخت اختلالات و درمان آنها تاکید کرده‌اند.
پیش‌تر هم رئیس سازمان نظام روانشناسی در این زمینه گفته است: از جمله چالش‌های ما لزوم اجباری شدن مشاوره پیش از ازدواج است که مجلس باید به آن توجه ویژه‌ای نشان دهد. مطابق با مشاهدات و تحقیقات ما ازدواج‌هایی که با مشاوره پیش از ازدواج شکل گرفته‌اند، پایدارتر بوده‌اند. در مورد بررسی موضوع مشاوره ازدواج به عنوان یکی از روش‌های مطمئن برای رسیدن به یک زندگی موفق با حمیدرضا محمودی‌نژاد، روان درمانگر و مشاور خانواده گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
اهمیت و ضرورت مشاوره ازدواج چیست؟
یکی از مهم‌ترین تصمیمات مسیر زندگی هر فرد ازدواج است، دستیابی به جنبه‌های چندگانه روابط عاشقانه زوجی با چالش‌های مختلفی همراه است، در بین بسیاری از زوجین احساسات مثبت اولیه در گذر زمان کاهش یافته و زوجینی که از مهارت کمتری در مدیریت زندگی زناشویی برخوردارند در همان سال‌های ابتدایی به مشکل برمی‌خورند به گونه‌ای که اخیراً بنا بر آمار بهزیستی استان اصفهان حدود ۹ درصد طلاق‌ها در اولین سال و حدود ۴۰ درصد در پنج سال اول زندگی زوج‌ها اتفاق افتاده است و این امر را مربوط به نداشتن آموزش‌های قبل از ازدواج و نحوه تصمیم‌گیری برای انتخاب همسر دانستند، بنابراین لازم است قبل از ازدواج افراد از طریق مشاوره مهارت‌های لازم برای زندگی زناشویی را کسب کنند. اختلاف در الگوهای باوری زوجین، اختلاف سلیقه و تفاوت ارزش‌ها، ناتوانی در تحقق خواسته‌ها، اختلالات روانی و شخصیتی از عمده دلایل طلاق زوجین است و به علت نبود آموزش مناسب جوانان برای ازدواج اغلب زوجین مهارت حل تعارضات را نمی‌دانند و با مشکلات عمیقی مواجه می‌شوند.
اهداف کلی مشاوره قبل از ازدواج چیست؟
مشاوره قبل از ازدواج دارای اهدافی اساسی از جمله بررسی آمادگی نامزدها برای ازدواج، ارزیابی هم کفو بودن یا هماهنگی و همسانی نامزدها، ارزیابی مهارت‌های زندگی مشترک آنها است، وقتی دو نفر تصمیم به ازدواج با یکدیگر می‌گیرند، مقدمات ازدواج خود را فراهم می‌کنند، اما با بررسی دقیق‌تر متوجه می‌شویم آنها مقدمات عروسی خود را فراهم می‌کنند و در واقع برای جشن عروسی آماده می‌شوند تا برای ازدواج؛ تمام آمادگی‌های چند ماهه در یک شب به اتمام رسیده و ظاهراً همه چیز پسندیده شده است، اما باید به این هم فکر کرد که اگر این زوج جوان با موضوعاتی مانند تصمیم‌گیری در مسائل زندگی مشترک، برنامه‌ریزی مالی، اوقات فراغت، برقراری ارتباط، اعتقادات مذهبی، فعالیت‌های لذت بخش، صمیمیت و دلبستگی، مسئولیت پذیری، ایجاد تغییر در یکدیگر، قضاوت منصفانه بر مبنای جنبه‌های مثبت و منفی و… مواجه شدند با کدام وسیله در سبد جهیزیه و با کدام قسمت از ماشین و خانه خواهند توانست این مشکلات را حل کنند، هدف اصلی مشاوره پیش از ازدواج کمک به افراد برای انتخاب زوج مناسب است.
بیشترین مشکلات بین زوج‌های جوان چیست؟
بر اساس نتایج پژوهش‌ها حدود ۸۳ درصد مشکلات بین فردی در خانواده‌ها و بین زوج‌های جوان به دلیل نبود یا ضعف مهارت‌های ارتباطی است، اهمیت دریافت مشاوره‌های پیش از ازدواج در پیشگیری از چنین مسائلی روشن می‌شود، به طوری که مهارت ارتباطی ضعیف، نداشتن مهارت کنترل اضطراب و تنش‌های ناشی از ناکامی و شکست در بین این زوج‌ها با خدمات مشاوره تقویت خواهد شد تا تعارضات طبیعی در بستر صمیمیت به طلاق منجر نشود. مشاوران و روان شناسان چه در قالب گروه‌های روان درمانی یا به عبارتی گروه درمانی و چه در قالب کارگاه‌های مشاوره فردی، زناشویی و مهارت‌های فرزندپروری افراد را مجهز و در چالش‌های مسیر زندگی واکسینه می‌کنند.
خودشناسی افراد چگونه به کاهش اختلافات زوجین کمک می‌کند؟
قبل از هر ازدواجی افراد باید خودشناسی لازم را کسب کنند، به این معنا که مهارت آموزی جزو لاینفک زندگی هر فردی در این زمانه است، افراد در خودشناسی هویت خود را می‌شناسند و در این مسیر مهارت‌های لازم برای ورود به مرحله ازدواج در زندگی را می‌آموزند، اینکه به راستی کیست و از چه پیشینه و بافتی بیرون آمده است و اینکه چه می‌خواهد و رسالت فردی و اجتماعی او چیست؟ در این مسیر روانشناسان و به خصوص طرحواره درمانگران برای زوجین استدلال می‌کنند که هر کسی بر اساس رویکرد و راهبردهای خاص متأثر از دوران کودکی و نوجوانی خود دست به انتخاب می‌زند و رابطه ایجاد می‌شود و فرد ممکن است از وجود آسیب‌های انتخاب و تصمیمات مهم زندگی خود ناآگاه باشد، بر این اساس بیشتر اختلافات و کشمکش‌های زوجین در شروع و ادامه زندگی ناشی از ابعاد منفی شخصیت هر کدام از طرفین است، در واقع تأثیرگذاری عمیق اختلالات شخصیت و بافت دوران کودکی و نوجوانی و نحوه تربیت یافتگی افراد در زوج درمانی و مشاوره‌های پیش از ازدواج مقوله‌ای آشکار و پذیرفته شده است.
نقش مشاوره در انتخاب بهتر برای ازدواج چیست؟
مشاور در مشاوره‌های پیش از ازدواج به فرد بینش و بصیرت شناخت از خود را می‌دهد و از طریق مداخله‌های قدرتمندی او را به سمت خردمندی و انتخاب هوشمندانه سوق می‌دهد، غالباً این سطح از مشاوره به صورت فردی و یا گروهی انجام می‌شود و تأثیر بسزایی در انتخاب صحیح و متناسب با معیارهای افراد دارد تا در ادامه زندگی که قطعاً بدون چالش و اختلاف نخواهد بود، با نگاهی ژرف بتوانند از چالش‌ها عبور کنند و بدانند که با آگاهی یکدیگر را برای شروع و ادامه یک دوره مهم و حتی ابدی انتخاب کرده‌اند، پس حائز اهمیت است که افراد قبل از ازدواج خود و طرف مقابل را بهتر بشناسند تا انتخاب درست‌تری داشته باشند.
آیا مشاوره ازدواج در پاسخ منفی یا مثبت طرفین نقش دارد؟
روانشناسان پیش از ازدواج به صورت تفکیکی و جلسات موازی و مشترک بر بررسی ابعاد عاطفی و شناختی افراد متمرکز می‌شوند و به جست‌وجوی ریشه‌های مشکلات روانشناختی آنها در دوران کودکی و نوجوانی اهمیت ویژه‌ای قائل می‌شوند و با آزمون‌های روانشناختی و انجام مصاحبه‌های دقیق و تخصصی به آنها پیش آگهی‌های لازم را می‌دهند، انجام مشاوره پیش از ازدواج به این طریق علاوه بر سنجش سلامت روانی هر دو خواهان، موجب شفافیت تفاوت‌ها و شباهت‌های زوجین می‌شود. در این سبک از مشاوره به هیچ عنوان مشاور دستور به ایجاد رابطه یا قطع رابطه نمی‌دهد و هدف پایانی، آن نیست که با یکی از مراجعین ائتلاف کرده و پاسخ مثبت یا منفی از مشاور شنیده شود چرا که نقش روانشناس در این جایگاه تنها تسهیل‌گری و کمک به فهم بیشتر طرفین از یکدیگر و بینش عمیق‌تر نسبت به رابطه است.
چرا بررسی هیجان‌ها و باورهای افراد در امر ازدواج مهم است؟
طرحواره درمانی به تحلیل و بررسی تله‌های هیجانی و باورهای ناکارآمد و ناسازگار افراد در ناخودآگاه زوجین می‌پردازند، روان درمانگران این حیطه معتقدند تله‌های هیجانی یا طرحواره‌ها، الگوهای ذهنی و هیجانی عمیق و پرتکراری هستند که از زمان کودکی و نوجوانی در ذهن ما شکل گرفته‌اند و به واسطه آنها خود، دنیا و دیگران را تحلیل و درک می‌کنیم، به عنوان مثال فردی که دارای کمال گرایی منفی و معیارهای سختگیرانه است متوجه می‌شود که همسر و فرزندان خویش را در آینده با متر و ملاک پدر و مادر و صداهای والدینی خود اندازه خواهد گرفت و یا کسی که دارای محرومیت هیجانی و نداشتن همدلی، محبت و حمایت از سوی خانواده و عزیزان خود بوده است، در ادامه مسیر زندگی ممکن است از صمیمیت گریزان باشد و علت را نداند، بنابراین قطع نشدن پنجره‌های ارتباطی با متخصصان پیشنهاد می‌شود، چرا که بسیاری از رفتارهای ما ناشی از سبک فرزندپروری و استرس‌های شدید دوران کودکی‌مان خواهد بود.
مشاوره ازدواج علاوه بر خودشناسی و انتخاب درست چه کمک دیگری به زوجین می‌کند؟
در مشاوره‌های پیش از ازدواج ممکن است علاوه بر مشاوره‌های فردی خودشناسی و مدیریت انتخاب و فهم طرف مقابل، زوج‌ها در زمینه تصمیم‌گیری، کاهش تنش‌ها و حل مسائل زندگی مشترک به مراکز مشاوره خانواده برای انجام مشاوره فردی مراجعه کنند، گاه ممکن است تصمیم نادرستی هم گرفته شده باشد، اما روان درمانی و اقدامات روانپزشکی برای تعدادی از زوجین که مشکلات خاصی دارند، سبب التیام رنج‌های طرفین و مدیریت چالش‌های پیش رو شود.
آیا مشاوره قبل ازدواج در کاهش آمار طلاق مؤثر است؟
طبق پژوهش‌های بسیار آمادگی قبل از ازدواج و مشاوره‌های پیش از ازدواج مبتنی بر غنی‌سازی زوجین کاربرد اساسی در کاهش نرخ طلاق، آرامش و امنیت افراد دارد. بسیار از این طرف و آن طرف می‌شنویم همه چیز خوب پیش می‌رفت تا اینکه فرد روی دیگری از خود نشان داد و یا تا قبل از عقد و ازدواج به گونه‌ای دیگر بود، باید عرض کنم در کشور ما سهل‌اندیشی و سهل‌انگاری در مورد شناخت خود و فهم دیگری متأسفانه وجود دارد و افراد مسئولیت تحقیق نکردن و نرفتن پیش مشاوران پیش از ازدواج را بر عهده نمی‌گیرند.
چه بسیار ساعت‌هایی که برای روز و زمان دقیق مراسم عقد و عروسی و تسهیلات عروسی وقت و مبالغ زیادی صرف می‌شود، اما برای خودشناسی و انتخاب با بینش و آگاهانه در مورد مسیر زندگی خود حاضر نیستیم هزینه کنیم و وقت بگذاریم. در مشاوره‌های قبل ازدواج ارزیابی‌ها به صورت کاملاً دقیق و به صورت فردی صورت می‌گیرد به طوری که پس از جلسات افراد شناخت و آگاهی و فهم حداقلی از خود، خانواده و شخصیت طرف مقابل به دست می‌آوردند.
مشاوران پیش از ازدواج در مورد ازدواج یا عدم توفیق ازدواج به افراد مشاوره نمی‌دهند و تنها به پیشنهادها و عوامل بنیادین و ریشه‌ای افراد اشاره می‌کنند و پیامدهای احتمالی را با روشنگری ذکر می‌کنند و این مراجعان هستند که مسئول تصمیم‌گیری نهایی خود خواهند بود و در ادامه مجهز به مهارت‌های متنوعی همچون خودتنظیمی، صمیمیت ورزی و کنترل خشم و تکانه‌ها و … می‌شوند و به طور حتم اگر جوانان یا بزرگسالان و خانواده‌ها در هنگام ازدواج مراجعه به مشاور را در اولویت اصلی امور خود قرار دهند و در فضای امن اتاق مشاوره مسائل خود را مطرح کنند با کمک مشاوران مجرب و کارآزموده قطعاً آمارهای طلاق کاهش می‌یابد.
زوج‌ها پیش از ازدواج چند جلسه باید در جلسات مشاوره شرکت کنند؟
اکثر آمارهای کشوری و دانشگاهی کاهش درصد خطر جدایی و طلاق را با داشتن مشاوره‌های پیش از ازدواج پیش‌بینی می‌کنند و حداقل تعداد جلسات مشاوره پیش از ازدواج از ۵ تا ۱۵ جلسه بسته به نوع مسائل و ویژگی‌های شخصیتی طرفین مراجع کننده متغیر است، با شرایط اقتصادی کنونی جامعه و نقش نهادهای مسئول و قانون‌گذار در بسترسازی، این میزان آمادگی و مهارت‌آموزی در زوجین یک ضرورت معنادار به حساب می‌آید تا زوج‌ها بتوانند یک زندگی موفق در تمام زمینه‌ها داشته باشند و تاب‌آوری زوج‌ها را در رویارویی با چالش‌ها و مشکلات زندگی مشترک بالا می‌برد تا آنها به محض برخورد با کوچک‌ترین مشکل از وظایف خود در زندگی مشترک شانه خالی نکنند و با طلاق به فکر راهی برای حل مسائل نباشند.
تا چه حد اجباری شدن مشاوره قبل ازدواج و تحت پوشش بیمه درآمدن آن ضرورت دارد؟
در سال‌های اخیر بحث‌های فراوانی در مورد اجباری شدن گواهی مشاوره پیش از ازدواج و نیز اختصاص خدمات بیمه سلامت روان برای کاهش هزینه‌ها انجام شده است، اما متأسفانه در حد حرف باقیمانده است، باید گفت تقویت مراکز مشاوره و روان درمانی در مسائل مهمی چون پیش از ازدواج از همه لحاظ می‌تواند در ارتقای سلامت روان و بهزیستی جامعه مؤثر عمل کند، حتی اگر بخواهیم به حداقلی‌ها قانع باشیم، حتی با شرکت زوج‌ها در حد ۲ تا ۵ جلسه می‌توان از بسیاری مسائل پیشگیری کرد و زوجین را به سمت خودشناسی و روبرو شدن با واقعیت و مهارت آموزی سوق داد، همچنین بهتر است نام این گام مهم را ضروری‌ترین مرحله برای ازدواج گذاشت تا نقش آن بیش از پیش حتی در کلام نیز منعقد شود و جوانان را به انجام مشاوره پیش از ازدواج راغب‌تر کند.
نقش سازمان بهزیستی و نظام روانشناسی در پررنگ کردن نقش مشاوره پیش از ازدواج چیست؟
مراکز مشاوره و سازمان نظام روانشناسی و بهزیستی هم در این حیطه باید به تربیت نیروهای متخصص و ماهر و آموزش دیده که طبق اصول حرفه‌ای و اخلاقی عمل می‌کنند، گام‌های مقتضی و مؤثری بردارند، چرا که از مهم‌ترین حیطه‌هایی که به اعتماد مراجعین و استفاده از خدمات مشاوره از سوی آنها اهمیت ویژه‌ای می‌دهد، مسئله مشاوره پیش از ازدواج است که با زندگی و پرورش یک نسل همراه است و دید جوانان را نسبت به یکی از مهم‌ترین مسائل اجتماعی به نام ازدواج و تشکیل خانواده بازتر خواهد کرد.
بسیاری از جوانان ما هیچ شناختی از خود و مسائل پیرامون خود ندارند و اگر در قالب حتی خودشناسی و گروه درمانی همه جوانان موظف شوند کارگاه‌هایی چندساعته بگذرانند، اثرات فردی و اجتماعی آن در بازه‌های زمانی درازمدت دیده می‌شود و از بسیاری چالش‌ها و معضلات ازدواج کاسته خواهد شد و آمار ازدواج‌های موفق بالاتر می‌رود.
نظر شما