به گزارش خبرنگار ایمنا، اقتصاد مقاومتی اقتصادی است که در شرایط غیر عادی همچون شرایط تحریمی که کشور ما سال‌ها است با آن روبه رو است، پویا بوده و خلآیی در تخصیص منابع آن ایجاد نشود، این واژه از سال ۱۳۹۲ با دستور مقام معظم رهبری ابلاغ و در دستور کار قرار گرفت.
در چند سالی که از ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی گذشته تلاش‌هایی برای تحقق آن در سطح کشور نیز صورت گرفته است، که از جمله آن می‌توان به افزایش صادرات غیر نفتی و کاهش نسبی وابستگی بودجه کشور به درآمدهای دلاری اشاره کرد.
اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگی‌ها و تاکید روی مزیت‌های تولید داخل و تلاش برای خوداتکایی است، حمایت از تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی، محدود سازی اقتصاد دولتی و آزادسازی اقتصاد، توجه به نخبگان و بهره‌گیری از فناوری نوین، جلوگیری از سوداگری و فعالیت‌های غیر مولد، مردمی سازی اقتصاد و توانمندسازی آحاد مردم، اولویت تولید بر واردات و حمایت از خرید کالای داخلی، تدوین دقیق نقش دولت و مردم در تحقق اقتصاد مقاومتی، حمایت جدی مسئولان از تولید ملّی و تحقق اقتصاد مقاومتی، حمایت صاحبان سرمایه و نیروی کار، تثبیت قیمت ارز در بازار، اشتغال زائی و ایجاد فرصت‌های شغلی و تقویت نقش مردم و بالا بردن مشارکت مردمی از جمله راهکارهایی است که برای تحقق اقتصاد مقاومتی پیشنهاد شده است.
موفقیت نسبی سیاست‌های مقابله با تحریم‌های اقتصادی
اما در همین رابطه محمد واعظ، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: مثبت بودن نرخ رشد اقتصاد بدون نفت ایران در ۹ ماهه اول سال ۹۹ حاکی از موفقیت نسبی سیاست‌های مقابله با تحریم‌های اقتصادی در راستای راهبرد اقتصاد مقاومتی است اما عمق تحقق اقتصاد مقاومتی باید به کمک شاخص‌های تکمیلی از جمله نرخ رشد شرکت‌های دانش بنیان برآورد کرد که در مجموع به نظر می‌رسد وضعیت اقتصادی ایران از توانایی هضم بخشی از تحریم‌ها بر آمده و بخش دیگری از تحریم‌ها را مشروط به اجرای راهبرد اقتصاد مقاومتی در افق چند ساله می‌تواند هضم و ساختار تولیدی متفاوتی را استقرار ببخشد.
افق ۳ ساله افزایش تولید محصولات استراتژیک در بخش کشاورزی
وی اضافه می‌کند: مهم‌ترین بخش‌هایی که برای تکمیل راهبرد اقتصاد مقاومتی توصیه می‌شود، افزایش تولید در بخش کشاورزی، حداقل به میزان ۱۵ میلیون تن در عرصه تولید ذرت، جو، پنبه، چغندر قند و نیشکر، سویا و سایر دانه‌های روغنی است، به این معنا که اگر اقتصاد ملی ما در بخش کشاورزی قادر به افزایش تولید ۱۵ میلیون تنی در اقلام ذکر شده شود، آسیب پذیری بخش کشاورزی در مقابل تحریم‌ها کاهش قابل توجهی خواهد داشت.
این استاد دانشگاه می‌گوید: این هدف برای یک بخش کشاورزی با قدرت تولید حدود ۱۲۵ میلیون تن در سال جاری امکان پذیر است به عبارت دیگر برای یک بخش کشاورزی بزرگ و عمیق که قادر به تولید ۱۲۵ میلیون تن محصولات کشاورزی است می‌توان در یک افق سه ساله برنامه افزایش تولید ۱۵ میلیون تنی در محصولات ذکر شده را اجرا کرد.
تعمیق و تکمیل زنجیره ارزش صنعت در ۴ سال
واعظ اضافه می‌کند: در بخش صنعت، به تعمیق و تکمیل زنجیره ارزش نیاز داریم به این معنا که از طرفی، شرکت‌های دانش بنیان به همراه واحدهای تحقیق و توسعه باید عمق ساخت داخلی را در بخش صنعت افزایش دهند و از طرف دیگر با حضور این واحدها به همراه استقرار واحدهای تولیدی جدید زنجیره تأمین ارزش در حوزه کالاهای صنعتی راهبردی تازه شود. عمده این کار در یک افق چهار ساله قابل تحقق است.
وی ادامه می‌دهد: در بخش خدمات، اقتصاد ملی ما به تجدید سازمان دهی و تخصیص جدید منابع نیاز دارد به این معنا که برای مثال به جای گستره زیاد خدمات واسطه‌گری به بخش واسطه‌گری چابک، روزآمد و از نظر اقتصادی کارآمد نیازمندیم. مجموعه سیاست‌های پولی، مالی و فرهنگ سازی مناسب می‌تواند در افق چهار ساله عمده سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را عملیاتی کند.
اقتصاد ایران عمیق و متنوع است
این استاد دانشگاه معتقد است: در مجموع اقتصاد ایران حتی با ویژگی‌های موجودش به اعتراف منابع غربی قادر به هضم عمده فشارهای تورمی شد و این نتیجه عمق و تنوع اقتصاد ایران در بستر فرهنگ مقاومتی است به این معنا که اگر فشارهای ناشی از تحریم اقتصادی که در سه سال اخیر به اقتصاد یاران وارد شد، به بسیاری از کشورهای منطقه غرب آسیا مانند قطر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و کویت وارد می‌شد، شرایط شبه قحطی به وجود می‌آمد، اما آنچنان که گفته شد، عمق و تنوع اقتصاد ایران، همراه با وجود فرهنگ مقاومتی باعث هضم عمده فشارهای تحریمی شد. البته هزینه‌هایی همچون کاهش متوسط رفاه به دنبال داشت اما اهداف تحریمی به طور قطع حاصل نشد.
واعظ اضافه می‌کند: اقتصاد ایران به طور مقایسه در مقیاس منطقه از عمق و تنوع برخوردار است و این موضوعی است که کم و بیش پژوهشکده‌های علمی در کشورهای غربی به طور صریح یا ضمنی به آن اشاره می‌کنند، یعنی نباید آثار تحریم را که رسانه‌های گروهی غربی بر مبنای عملیات روانی ارائه می‌کنند همان آثار واقعی تحریم دانست، بخشی از آثار واقعی تحریم را مراکز علمی و پژوهشی کشورهای غربی بیان می‌کنند.
وی تصریح می‌کند: برای اینکه متوجه میزان موفقیت سیاست‌های تحریمی شویم باید به انتشارات و اظهار نظرهای اینگونه منابع پژوهشی توجه کنیم نه به روی صحنه دنیای غرب که اصطلاحاً فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای است.
گزارش از فرشته بابایی، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما