به گزارش خبرنگار ایمنا، چندی پیش هیئت دولت مصوبه امحای شناورهای سنتی چوبی را تصویب کرد که پس از رسانه‌ای شدن آن موجی از اعتراض ساکنان استان‌های جنوبی را همراه داشت؛ آنها به ازبین رفتن میراث کهن ایران زمین با این مصوبه هیئت دولت اعتراض داشتند.
براساس آنچه در رسانه مطرح شده، مصوبه‌ای که طرح آن در کمیسیون اقتصاد، به پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی و با غیبت علی اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی به سرانجام رسیده است؛ در متن تصمیم کمیسیون اقتصاد، شناورهای سنتی تجاری، شناورهایی با شکل و طرح لنج با فرم‌های معمول بوم، ناکو، سمبوک، جالبوت (شناور چوبی بادبانی) با جنس بدنه چوبی و فایبرگلاس که کاربری آنها در گواهینامه ثبت «باری» درج شده، اعلام شده است.
همچنین قرار بوده برنامه جایگزینی شناورهای دریایی سنتی را طی پنج سال با شناورهای فلزی و با حذف و تغییر کاربری آنها انجام شود. از دلایلی که در اذهان عمومی برای توجیه این مصوبه مطرح می‌شود جلوگیری از آلودگی‌های زیست‌محیطی و قاچاق کالا عنوان شده است.
سازمان بنادر زمینه جلوگیری از قاچاق را فراهم کند
با این حال لنج‌داران، سوزاندن لنج‌ها برای مقابله با قاچاق را پاک کردن صورت مسئله می‌دانند و هم خواهان ساماندهی لنج‌ها هستند هم نمی‌خواهند این میراث ارزشمند ازبین برود؛ بندر صیادی کلاهی با دارا بودن ۹۰ فروند لنج صیادی، حدود ۶۰ فروند لنج باربری و بیش از ۴۰۰ فروند قایق صیادی یکی از مهمترین بنادر کشور است که از قبل فعالیت آنها بیش از ۲۵۰۰ نفر مستقیم مشغول کار بوده‌اند و از این طریق امرار معاش می‌کنند.
محمد یکی از لنج‌داران کلاهی میناب می‌گوید: لنج قدیمی در صورت جایگزینی با شناور جدید باید معدوم شود و در غیر این صورت به ضرر لنج داران تمام می‌شود، البته موافق سوزاندن شناورها نیستیم اما باید شناورهای بی هویت ساماندهی شوند.
این لنج دار مینابی اضافه می‌کند: سازمان بنادر و دریانوردی می‌تواند با دادن پروانه بهره برداری گردشگری به این دسته از شناورها، کمک خوبی در جذب گردشگر کند و رونق بومگردی دریایی را احیا کند که این امر از پدیده قاچاق جلوگیری می‌کند.
یعقوب یکی دیگر از لنج‌داران کرگان میناب، دو سال است که صید و صیادی را در پیش گرفته و می‌گوید: می‌گویند این کار از قاچاق جلوگیری می‌کند؛ لنج‌های این منطقه کارکرد تجاری دارد، هر شش ماه یکبار به کشورهای همسایه سفر دارد و انواع و اقسام مواد غذایی و پوشاک را به منطقه می‌آورد؛ با توجه به مبادی گمرکی که وجود دارد و نظارتی که می‌شود معمولاً تعداد زیادی بار قاچاق حمل شده یا از طرق دیگری وارد می‌کنند اما تمامی لنج داران زیر نظر گمرک فعالیت خود را انجام می‌دهند.
یعقوب ادامه می‌دهد: لنج و لنج داران، اسکله مخصوص به خود را می‌خواهند که در مناطق ما نیست؛ حفظ لنج‌های ارزشمند در بنادر یقیناً لازم است اما وقتی این موضوع می‌تواند در جذب گردشگر مؤثر باشد که اسکله‌ای بنا شده و از لنج به عنوان وسیله گردشگری استفاده شود، آنچه مردم کرگان و لنج داران رنج می‌برند، نبود اسکله مناسب است.
امحای تمام شناورهای چوبی منطقی نیست
جامعه شورایی نیز با این اقدام مخالف است؛ علی بازماندگان، رئیس شورای اسلامی شهر قشم در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: لنج‌ها و قایق‌ها در تمام دنیا در زمینه گردشگری مورد استفاده است که این ظرفیت را با فراهم کردن برخی امکانات می‌توان گسترش داد و در جذب گردشگر مؤثر خواهد بود.
وی در رابطه با این که قایق و لنج وسیله‌ای برای قاچاق شده است، می‌افزاید: از هر ابزاری امکان استفاده غیرقانونی وجود دارد که نباید مسئله نظارت و کنترل را منتفی دانست بلکه باید با متخلفان برخورد می‌شود.
بازماندگان ادامه می‌دهد: شناورهای چوبی ظرفیت‌های متفاوتی دارند که از یک ظرفیت کم شروع شده و تا ظرفیت چند صد تنی قابلیت دارند؛ این شناورهای چوبی هر کدام کاربرد خاص خود را داشته و با توجه به کاربرد و ظرفیت خاص شناور عمل می‌کنند و هر کدام تا عمق خاصی می‌توانند ورود کنند. بدین سبب امحای تمام شناورهای چوبی منطقی نیست.
با سوزاندن و از بین بردن شناورها مخالفم
مرتضی غلامزاده رئیس شورای شهر هرمز نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: اهمیت لنج‌ها و قایق‌ها برای شهر هرمز بر کسی پوشیده نبوده و وجود لنج و قایق جزئی جدانشدنی از زندگی مردم جزیره هرمز و مناطق جنوبی کشور است.
وی با اشاره به این که اینگونه شناورها از قدیم‌الایام موجب کسب روزی حلال مردم جزیره بوده و خواهد بود، می‌افزاید: شغل اکثر مردم جزیره و جنوب ایران صید و صیادی است که طی چند سال اخیر به علت صادر نشدن مجوز صید و صیادی مشکلاتی برای جوانان و اهالی این جزیره که شغل اکثریت آنها صیادی و از این طریق ارتزاق می‌کردند به وجود آورد.
رئیس شورای شهر هرمز ادامه می‌دهد: حدود ۱۰ سال است که لنج‌های تجاری که در امر تجارت فعال بودند به علت تعطیلی بازارچه مرزی غیر فعال یا فروخته شده‌اند، وجود کشتی‌های چینی و مجوز صید دادن به آنها ضربه جبران ناپذیری به صید و صیادی این خطه وارد کرده است.
غلامزاده اظهار می‌کند: استفاده از قایق‌های موتوری و حتی لنج‌ها می‌تواند ظرفیت خوبی جهت بهره گیری آنها در حیطه گردشگری باشد که به دلیل صادر نشدن مجوز برای این شناورها جهت استفاده در راستای گردشگری، چندان استفاده نمی‌شود، در صورتی که استفاده از این گونه شناورها جهت تفریحات دریایی می‌تواند در راستای گردشگری سالم و پایدار نقش پررنگی ایفا کند.
رئیس شورای شهر هرمز با اشاره به مسئله قاچاق لنج‌ها و شناورهای باری که اخیراً مورد بحث و گفتگو قرار گرفته است، ادامه می‌دهد: شغل اصلی مردم این خطه جنوب از سالیان قدیم صیادی و تجارت بوده است و این که این شناورها عامل بروز پدیده قاچاق است، به هیچ عنوان قابل قبول نیست چرا که واقعاً مردم جنوب مردمانی پاک و نجیب هستند که در پی کسب روزی حلال بوده‌اند ولی گاهاً سیاست دولت‌ها در راستای عدم ارائه مجوزهای قانونی صید و صیادی و برای این جوانان سبب بروز مشکلاتی شده است بنابراین باید ریشه پدیده قاچاق را در جای دیگر پیدا کنند.
وی با اشاره به این که با سوزاندن و از بین بردن لاشه این شناورها که میراث گذشتگان جزیره هستند صحیح نیست، اضافه می‌کند: با این امر کاملاً مخالفم و نمی‌دانم ما چه اندیشه‌ای داریم که حتماً چیزهایی را که داریم باید آتش بزنیم یا تخریب کنیم همانطور که مردم کشور ما همیشه در دفاع از آب و خاک این مملکت زبانزد بوده‌اند اما شاهد تخریب قلعه‌ها و کتب و دیگر آثار تاریخی بوده‌ایم که حال باید بیاییم هزینه‌های هنگفتی را جهت برپا بودن همان مکان‌ها متحمل شویم.
غلامزاده در پایان قایق‌ها و لنج‌ها را جزئی از فرهنگ این منطقه دانست و خاطرنشان می‌کند: می‌توان در راستای شناساندن فرهنگ و چگونه زندگی کردن و کسب روزی این مردم زحمتکش نیز از گردشگران داخلی و خارجی استفاده کرد تا مشکلات اجتماعی در جزیره کاهش پیدا کند که اقدام مسئولان را می‌خواهد.
امحای لنج‌های چوبی، ضربه‌ای مهلک بر فرهنگ و دانش بومی کشور
عباس نوروزی، معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به حواشی پیش آمده، اظهار می‌کند: آثار ارزشمند و دانش بومی هر منطقه که به دست گذشتگان به بهره برداری رسیده است در این برهه از زمان باید به عنوان میراثی ماندگار که سابقه تاریخ کشور را مشخص می‌کند به نسل‌های آینده معرفی شود.
وی می‌گوید: در گذشته‌های دور، سفرهای دریایی به خلیج فارس، اقیانوس هند و سایر کشورهای آفریقایی برای انجام داد و ستدهای تجاری از طریق لنج‌های چوبی و بادی انجام می‌شد و لنج‌های چوبی یک اثر جاودان و ماندگار برای تاریخچه دریانوردی در کشورمان محسوب می‌شود.
نوروزی ادامه می‌دهد: مهمترین اقدام وزارت میراث فرهنگی این بود که دانش لنج‌های چوبی را ثبت جهانی کند. اثری را که به عنوان اثر جهانی در یونسکو به ثبت می‌رسد باید مراقبت و نگه داری شود نباید از بین برود. ثبت جهانی یک اثر، یک فرصت ارزشمندی است که تنها به کشور ما تعلق ندارد بلکه متعلق به همه کشورهاست.
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان می‌افزاید: شواهد حاکی است که دولت تصمیم به امحای لنج‌های چوبی دارد تا از این طریق لنج‌های فایبرگلاس را جایگزین لنج‌های چوبی و بادی کند؛ جنس فایبرگلاس به دلیل آن که از ماده شیمیایی تشکیل شده است به لحاظ زیست محیطی به دریاها آسیب جدی وارد می‌کند.
وی می‌گوید: در نمونه کشتی‌های فایبرگلاس، اگر آتش سوزی اتفاق بیفتد قطعاً منجر به نابودی زیست دریایی می‌شود اما امحای لنج‌های چوبی، ضربه‌ای مهلک به فرهنگ و دانش بومی کشور وارد می‌کند. بزرگترین مرکز تولید و ساخت لنج‌های سنتی در بندر کنگ، گوران قشم، چابهار و سایر مناطق جنوبی کشور است.
نوروزی ادامه می‌دهد: در مرکز تولید و ساخت لنج‌های سنتی بسیاری از افراد به صورت مستقیم و غیر مستقیم مشغول فعالیت هستند و با تصمیم دولت در خصوص امحا لنج‌های چوبی به این اشتغالزایی افراد خدشه وارد می‌کند.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان اضافه می‌کند: اگر تولید و ساخت لنج‌های سنتی را محدود کنیم خیلی بهتر است و نباید لنج‌های سنتی قدیمی را که نماد فرهنگ غنی و توسعه گردشگری در کشور است با تصمیمات عجولانه از بین برود و آن را به معرض فراموشی بسپاریم.
نوروزی گفت: در اغلب کشورهای آسیایی از لنج‌های چوبی و سنتی برای درآمدزایی در صنعت گردشگری بهره می‌برند و با این اوضاع و احوال نابسامان اقتصادی و بیکاری جوانان، با تمام ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها باید زمینه‌های مساعد را برای توسعه صنعت گردشگری فراهم کنیم.
معاون میراث فرهنگی استان تصریح می‌کند: با تلاش و پیگیری‌های فراوان از استان، وزیر میراث فرهنگی در صدد است تا صنعت لنج سازی چوبی از بین نرود.
مصوبه اجرا نشده است
با این حال، منصور آرامی نماینده مردم بندرعباس، قشم، خمیر و حاجی آباد در مجلس شورای اسلامی، در گفت و گو با خبرنگار ایمنا، در خصوص تصمیم مجلس درباره مصوبه دولت می‌گوید: چیزی به نام امحای شناورهای چوبی مطرح نبوده و یک دستورالعمل در هیئت دولت در آذرماه در خصوص ساماندهی شناورهای سنتی که عموماً شناورهای سنتی چوبی بوده و در حقیقت غیرایمن هستند، تصویب شده است.
وی افزود: این دستورالعمل در حقیقت دستگاه‌ها را موظف کرده که در یک برنامه زمانبندی شناورهای غیرایمن سنتی چوبی را ساماندهی کنند و این ساماندهی نیز اعم از دستورالعمل استانداردسازیشان و درنهایت تبدیل به شناورهای فلزی است.
نماینده مردم بندرعباس در مجلس ادامه می‌دهد: دستورالعمل هنوز اجرا نشده است فقط فعلاً در دولت مصوب شده است؛ این دستورالعمل ساز و کار دارد باید تسهیلات داده شود باید سازمان بنادر و دستگاه‌های سازنده شناورها همه کمک کنند ضمن اینکه بالاخره حمایت از شناورهای سنتی استاندارد نیز در دستورکار قرار گیرد.
وی تصریح می‌کند: مورد دیگر در خصوص شناورهای وارداتی است، ما اکنون شناورهای فایبرگلاس وارداتی داریم که اینها ثبت نشده که آن نیز به دلیل قانون دیگری است؛ قانون حمایت حداکثری از توان تولید داخل که درست است، ما وقتی برای ساخت شناور و صنایع دریایی توان داخلی داریم، چرا باید شناور وارد کنیم و به آنها مجوز بدهیم در این بین، یک تعدادی هستند که مجوز ندارند.
گزارش از سمانه کمالی باغستانی، خبرنگار ایمنا
نظر شما