به گزارش خبرنگار ایمنا، توافق هسته‌ای بین ایران و ۴+۱ طی روزهای گذشته به نقاط حساسی رسیده و مصوبه مجلس شورای اسلامی مبنی بر خروج از پروتکل الحاقی و اخراج بازرسان آژانس بین‌المللی از ایران نیز آن را پیچیده‌تر کرده است. بر اساس این مصوبه مجلس، ایران باید امروز در صورت عدم لغو تحریم‌های آمریکا، از پروتکل الحاقی خارج شود.
در همین راستا رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه یکشنبه، برای دومین‌بار در شش ماه گذشته، همزمان با تصمیم تهران برای متوقف کردن اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی به تهران آمد. ایران در جریان سفر دو روزه گروسی، نشان داد که قانون اقدام راهبردی مجلس، تصمیم جدی مسئولان نظام است.
البته این سفر دستاوردی هم داشت که در بیانیه پایانی و مشترک آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی ایران به آن اشاره شده است؛ طبق این بیانیه، نظارت‌های فرا پادمانی به مدت سه ماه توسط دوربین‌ها ضبط می‌شود و چنانچه تا آن زمان، تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی لغو نشود، ایران برای همیشه اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی در چارچوب برجام را کنار گذاشته و امامی فیلم‌های ضبط شده نیز از بین خواهند رفت.
رافائل گروسی پس از ترک ایران در صفحه توئیتر خود نوشت که «رایزنی‌های فشرده به نتایج خوبی منجر شد. توافق فنی موقتی حاصل شد، اما آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به راستی‌آزمایی ضروری و نظارت در ایران ادامه می‌دهد.»
بیانیه سازمان انرژی اتمی علیرغم استقبال جوامع بین‌المللی، با واکنش و مخالفت جدی نمایندگان مجلس شورای اسلامی مواجه شد؛ نمایندگان خواستار لغو این بیانیه مشترک شده و گفتند که این توافق نباید اجرا شود؛ آن هم در زمانی که رهبر معظم انقلاب بارها نمایندگان مجلس را به رعایت ادب و خدمت به مردم فرا خواندند.
نمایندگان در جلسه غیر علنی مجلس، بیانیه مشترک سازمان انرژی اتمی و آژانس را بررسی کردند به انتقاد از دولت و دستگاه دیپلماسی پرداختند، سپس با انتشار بیانیه‌ای که ۲۲۰ عضو مجلس آن را امضا کرده بودند، این حرکت را تخلف خوانده و آن را به قوه قضائیه ارجاع دادند. اما در میان تمامی این خبرها، تیغ خبرهای امیدوار کننده برای ازسرگیری مذاکرات میان اعضای برجام، از همه بُرنده‌تر است. روز پنجشنبه، مذاکرات وزیران امور خارجه سه کشور اروپایی با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده برگزار شد که در این جلسه هر سه کشور اروپایی بر از ازسرگیری گفت‌وگوها میان آنها و ایران تاکید کردند.
وزارت امور خارجه آمریکا نیز اعلام کرد که «برای بحث و بررسی اقدامات لازم برای بازگشت به اجرای توافق هسته‌ای آمادگی دارد.»
به گفته آنتونی بلینکن، «ایرانی‌ها می‌خواهند و انتظار دارند تا آمریکا گام‌هایی را در آستانه برگزاری هر گونه دیداری بردارد.» رئیس جمهور آمریکا و وزیر امور خارجه این کشور بارها اعلام کرده اند که برای گفت‌وگو پیرامون تمامی این موارد آمادگی دارند، اما این موارد باید با مشارکت ایران و دیگر اعضا تعیین و بررسی شود.
در حال حاضر تنها این مهم مشخص است که آمریکا علاقه‌ای به وخیم‌تر کردن اوضاع ندارد و معتقد است که «مدتی را می‌توان بدون برجام و با آرامش گذراند.» اما از حاصل شدن توافق‌های سریع، سخنی به میان نمی‌آید؛ حال باید منتظر ماند و مشاهده کرد که تا زمان اتمام مهلت ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چه اتفاقاتی میان ایران و شش کشور دیگر برجام رخ خواهد داد.
خروج از پروتکل الحاقی به ابزاری برای فشار بر ایران تبدیل می‌شود؟
قاسم محبعلی، دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه دراین‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: رافائل گروسی پس از اعلام مصوبه مجلس شورای اسلامی ایران، قصد داشت با حضور در تهران به بازرسی و بررسی روند پروژه هسته‌ای ایران بپردازد و همچنین تصمیم جمهوری اسلامی مبنی بر خروج از پروتکل الحاقی را در گزارش خود به شورای حکام اعلام کند؛ البته با توجه تصمیمات روز گذشته مجلس شورای اسلامی به نظر می‌رسد اظهارات گروسی و بیانیه‌ای سازمان انرژی اتمی معلق شود.
به گفته وی، مصوبه مجلس شورای اسلامی با تعهدات ایران در برجام تناقض دارد و بر همین اساس، دولت سعی داشت با بیانیه سازمان انرژی اتمی، مصوبه مجلس را مسکوت نگه دارد؛ البته گروسی اعلام کرد بازدیدهای سرزده علیرغم این بیانیه اجرا می‌شود.
به عقیده این دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه، خروج از پروتکل الحاقی و افزایش غنی‌سازی نه‌تنها تأثیری بر تصمیم اروپا و آمریکا نمی‌گذارد، بلکه باعث می‌شود کشورهایی مانند عربستان سعودی و اسرائیل و دیگر دشمنان برجام، ابزار و مستمسک خوبی برای فشار بر ایران به دست بیاورند.
محبعلی با اشاره به طرح راهبردی مجلس برای مقابله با تحریم‌ها می‌گوید: اگر این طرح به هدف اجرا مصوب شده باشد، واضح است که آثار خوبی بر اقتصاد ایران ندارد و به معنای خروج رسمی تهران از برجام است.
وی خاطرنشان می‌کند: با وجود فشارهای زیاد اقتصادی و تحریم‌هایی که آمریکا و حتی دیگر طرف‌های برجام بر ایران وارد کردند، تهران هوشیاری به خرج داده و تاکنون برجام را حفظ کرده است.
بیانیه سازمان انرژی اتمی هوشمندانه بود
علی امیدی، کارشناس روابط بین‌الملل هم ایمنا می‌گوید: به نظر می‌رسد که مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گزارش مثبتی از بازدید سایت‌های هسته ایران به شورای حکام ارائه کند. سفر اخیر گروسی به ایران در جهت باز نگه داشتن روزنه دیپلماسی انجام شد؛ زیرا گزارش مثبت آژانس از صلح‌آمیز بودن تأسیسات هسته‌ای ایران می‌تواند برای نظام بین‌الملل قابل پذیرش باشد.
به گفته وی، بیانیه شب گذشته سازمان انرژی اتمی یکی از هوشمندانه‌ترین اقدامات دستگاه سیاست خارجی ایران تلقی می‌شود؛ زیرا این بیانیه با در نظر گرفتن محدودیت‌های دولت بایدن و کشورهای اروپایی و رعایت تمامی قوانین بین‌المللی تنظیم شده بود و در راستای حفظ پنجره دیپلماسی و اجرای مصوبه مجلس شورای اسلامی است.
به عقیده این کارشناس روابط بین‌الملل، بیانیه اخیر سازمان انرژی اتمی به نوعی یک اقدام برد-برد برای دولت، مجلس و کشورهای عضو برجام تلقی می‌شود؛ زیرا بر اساس آن، سه ماه به کشورهای عضو برجام فرصت داده شد که تحریم‌های علیه ایران را لغو کرده و حسن نیت خود را نشان دهند.
امیدی می‌گوید که واکنش روز گذشته مجلس شورای اسلامی نسبت به سفر گروسی به ایران و بیانیه سازمان انرژی اتمی هوشمندانه نبود و جنبه‌های سیاسی داشت؛ زیرا هیچ گونه تخلفی هنوز از سمت دولت صورت نگرفته است که مجلس قصد برخورد با دستگاه سیاست خارجی و سازمان انرژی اتمی دارد.
وی خاطرنشان می‌کند: اجرای مصوبه مجلس شورای اسلامی مبنی بر خروج از پروتکل الحاقی و اخراج بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پرونده هسته‌ای کشورمان را به شورای امنیت سازمان ملل باز می‌گرداند و قطعاً با ایجاد اجماع بین کشورهای اروپایی و آمریکا، فشارهای بین‌المللی علیه تهران افزایش می‌یابد.
نظر شما