به گزارش خبرنگار ایمنا، ۲۱ سال رنج بی‌آبی، تالاب گاوخونی را به بیابان و شوره‌زاری سوت و کور تبدیل کرده است و حتی این روزها آثار حیات در آن کمتر دیده می‌شود؛ حتی این روزها از حضور پرندگانی که تالاب گاوخونی مامن آنها بود خبری نیست، تا چشم کار می‌کند بیابان و نمکزار است و سراب و جای تازیانه خودروها!
به نظر می‌رسد شدت بحران خشکی تالاب ۴۷ هزار هکتاری گاوخونی فراتر از آن است که در آمار و ارقام اعلام می‌شود، زیرا تنها بخشی از دلتا و شمال آن آب وجود دارد که آن هم به واسطه جریان پساب فاضلاب و زهاب‌های کشاورزی است و شاید در ایران تالابی به مظلومیت گاوخونی وجود نداشته باشد که پس از دو دهه خشکیدگی عزمی برای نجاتش نیست و ناقوس مرگش به صدا درآمده است. از صدور و تمدید مجوز بهره برداری از معادن گرفته تا حفر چاه عمیق ۱۵۰ متری در محدوده بند شاخ کنار برای ایجاد منطقه تفریحی- گردشگری از جمله مواردی است که در سکوت خبری تیر خلاص را بر حیات گاوخونی می‌زند.
هشدار کارشناسان نسبت به تبعات خشکی گاوخونی
رضا خلیلی ورزنه، مدیرعامل انجمن دوستداران میراث طبیعی و محیط زیست ورزنه به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: "هرچه تالاب به مرگ نزدیک‌تر می‌شود عطش انسان‌ها برای نابودی آن بیشتر می‌شود؛ به تازگی فردی برای سرمایه‌گذاری در بخش جرقویه اعلام کرده با ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه برای ۱۸۰ نفر در منطقه اشتغال ایجاد خواهد کرد و برای استخراج اکسید منیزیم آب تالاب را باید برداشت کند، در حالی که این موضوع عقلانی نیست و سازمان حفاظت محیط زیست هم مخالف است. "
وی ادامه داد: " گاوخونی زیستگاه است و هنوز نمرده است در شمال تالاب هنوز دلتا، نیزار و پرنده بومی وجود دارد. گاوخونی تالابی بین‌المللی و ثبت شده در کنوانسیون رامسر است از این رو کسی بدون مجوز حق دست‌اندازی بر آن را ندارد مگر اینکه با لابی کار خود را پیش ببرد. "
عده‌ای در حالی کمر به نابودی گاوخونی بسته‌اند که کارشناسان بارها نسبت به تبعات خشکی گاوخونی و انتشار ریزگردهای سمی در شعاع هزار کیلومتری و درگیر شدن ۱۰ استان کشور هشدار داده‌اند.
تالاب گاوخونی اوضاع خوبی ندارد
یکی از اهالی ورزنه که نخواست نامش فاش شود در این باره به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: وقتی هوا گرم می‌شود و رطوبت سطح تالاب از بین می‌رود با وزش باد گرد و خاک منطقه را فرا می‌گیرد، حتی سال ۹۶ گرد و غباری که از تالاب شاهد بودیم تا روستای براآن ادامه داشت، بی‌آبی و گرد و غبار کشاورزی ما را نابود کرده است نمی‌دانم تخریب گاوخونی برای برخی چه سود و درآمدی دارد که همه چیز را نابود می‌کنند.
وی می‌افزاید: آبی در تالاب نیست و با بیابان فرقی ندارد و مشخص نیست مسئولان بر چه مبنایی تخمین زده و اعلام می‌کنند که گاوخونی چهار-پنج درصد آب دارد. "
خلیلی ورزنه نیز در ادامه رنجنامه گاوخونی را اینگونه روایت می‌کند: " تالاب امسال اوضاع خوبی ندارد به ویژه امسال که آب برای کشاورزی رهاسازی نشده حتی زهاب‌ها نیز کمتر می‌شود از سوی دیگر بارندگی‌ها بسیار کم بوده که این مسائل بر کاهش رطوبت تالاب تأثیر می‌گذارد.
مدیرعامل انجمن دوستداران میراث طبیعی و محیط زیست ورزنه خاطرنشان می‌کند: حقابه ۱۷۶ میلیون مترمکعبی تالاب باید طبق قانون تأمین شود اما مشکل این است که قانون اجرا نمی‌شود، اگر آبی وجود دارد و بقیه سهم می‌برند حق تالاب گاوخونی نیز باید تأمین شود. "
حقابه زیست محیطی تالاب باید تأمین شود
حسین اکبری، سرپرست معاونت پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با بیان اینکه بر محدودیت منابع آبی استان واقف هستیم و در ادوار گذشته نیز با محدودیت منابع آبی مواجه بودیم، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با توجه به اولویت شرب و محدودیت منابع آبی، متأسفانه در این سال‌ها تأمین حقابه‌های زیست محیطی خط خورده است اما در جلسات مختلف همواره تاکید داریم که با علم بر محدودیت‌های آبی، متناسب با منابع موجود باید حقابه‌های زیست محیطی تالاب گاوخونی و زاینده‌رود تأمین شود که البته حفاظت از محیط زیست و زیست بوم‌ها و تالاب‌ها نیازمند مشارکت عمومی است.
وی با بیان اینکه حقابه زیست محیطی تالاب امسال از سد رودشتین به سمت گاوخونی رهاسازی نشده است، می‌افزاید: سال جاری تاکنون حدود ۹۶ درصد سطح تالاب گاوخونی خشک است و آبی ندارد؛ بخشی از لایه‌های زیرین تالاب به خصوص نیمه شمالی آن هنوز اندکی رطوبت دارد که موجب به تعویق افتادن خطر خیزش گرد و غبار شده است.
اکبری اضافه می‌کند: در ۱۰ ماه گذشته به صورت میانگین حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ لیتر بر ثانیه زهاب کشاورزی و پساب فاضلاب وارد تالاب شده است؛ البته ما آن را به عنوان حقابه تالاب در نظر نمی‌گیریم زیرا این پساب‌ها آلایندگی دارند با وجود این وجود موجب حفظ حالت تالابی برخی قسمت‌های گاوخونی می‌شود تا از خیزش گرد و غبار جلوگیری شود.
فرصت احیای گاوخونی وجود دارد
سرپرست معاونت پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست استان می‌گوید: بر اساس مطالعات دانشگاه صنعتی، حقابه سالانه تالاب گاوخونی ۱۷۶ میلیون مترمکعب و حقابه رودخانه زاینده رود برای حفظ کارکردهای اکولوژیک و جریان حداقلی آب در رودخانه ۱۳۷ میلیون مترمکعب است و در مجموع سالانه حقابه رودخانه زاینده رود ۳۱۳ میلیون مترمکعب است. در جدول منابع و مصارف آب، حقابه تالاب گاوخونی باید جدا از کاغذ و قلم، در عمل محقق می‌شد که متأسفانه این اتفاق رخ نداده است.
اکبری می‌گوید: اگرچه شرایط گاوخونی بحرانی است اما فرصت بسیاری برای احیای آن وجود دارد و می‌توان با هم افزایی، همکاری و تأمین حقابه‌ها گام‌های خوبی در این راستا برداشت و بی شک تأمین حقابه‌های گاوخونی و استمرار جریان زاینده رود یک مطالبه جدی عمومی است که باید این حقابه‌ها تأمین شود.
نظر شما