سردرد میگرنی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

به گزارش خبرنگار ایمنا، سردرد علل گوناگونی دارد که در بیشتر موارد مشکل جدی محسوب نمی‌شود و به‌تدریج بهبود می‌یابد. سردردهای میگرنی با درد ضرباندار همراه است که به شکل غیرعادی در یک طرف سر شدیدتر می‌شود. در این بیماری معمولاً درد آنقدر شدید است که مانع انجام کارهای روزانه می‌شود. دلایل بروز میگرن ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی است.حدود دو سوم افراد مبتلا به میگرن، این نوع سردرد را از خانواده خود به ارث می‌برند. علائم میگرن شامل حالت تهوع، استفراغ، نور هراسی (افزایش حساسیت به نور) و افزایش حساسیت به صدا است. در همین ارتباط با دکتر شهرام مزدکی، متخصص مغز و اعصاب گفت وگویی داشتیم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:

سردرد میگرنی چه مشخصاتی دارد و روش تشخیص آن چگونه است؟

در سردردهایی که با تشخیص پزشک در دسته میگرن قرار می‌گیرند، معمولاً فرد سردرد شدیدی را در یک طرف سر احساس می‌کند. درد دارای ضربان است و این نوع سردردها می‌تواند همراه با حالت تهوع یا استفراغ باشد. میگرن در دسته سردردهای اولیه قرار می‌گیرد. در سردردهای اولیه بررسی‌های پاراکلینیک مانند تصویریرداری و آزمایشات بیمار طبیعی است و پزشک پس از بررسی علائم بالینی فرد، میگرن را تشخیص می‌دهد. به طور معمول این نوع سردرد در بیمارانی که درخانواده آنها سابقه بیماری میگرن وجود دارد بیشتر است. این نوع سردرد می‌تواند در اثر رژیم غذایی نادرست، تغییرات هورمونی، نور، صدا و بو شدت پیدا کند.

علائم هشدار دهنده بروز حمله میگرنی چیست؟

گاهی اوقات برخی از مبتلایان به میگرن، قبل از سردرد به دلیل فعالیت الکتریکی قشر مغز حالتی به نام "اورا" (Aura) را تجربه می‌کنند. این حالت شامل بعضی نشانه‌های هشدار دهنده بوده و نشانه این است که سردرد به زودی آغاز می‌شود. علائم اورا در میگرن اغلب به صورت دیدن نقاط نورانی، جرقه، حالت زیکزاک، لکه بینی، گاهی گزگز شدن و بی حسی پوست بدن و به ندرت به صورت لکنت زبان و اختلالات حرکتی اتفاق می‌افتد.

چه عواملی باعث تحریک حمله میگرنی می‌شود؟

استرس روحی، مصرف بعضی داروها و غذاها، خواب نامنظم، تغییرات آب و هوایی، غذا خوردن بی‌برنامه و نامنظم، نور شدید، صداهای بلند، بوهای محرک، تغییرات هورمونی، کاهش سطح آب بدن و گاهی هم انجام ورزش‌های سنگین از انواع محرک‌های حمله‌های میگرنی محسوب می‌شود. پنیر کهنه (حاوی تیرامین)، غذاهای فرآوری شده، غذاهای آماده، کنسروها (حاوی نیترات و نیتریت)، قهوه پر رنگ، نوشابه (حاوی کافئین)، شکلات (حاوی فنیل اتیل آمین)، نوشیدنی‌های الکلی، بعضی از انواع میوه‌ها و صیفی‌جات، غذاهای شور، بعضی از غذاهای سرخ کردنی، ادویه‌ها، ترشی‌جات و گاهی غذاها و نوشیدنی‌های دارای طبع سرد، مواد غذایی محرک در حمله میگرنی است.

کدام غذاها برای کاهش سردردهای میگرنی مفید است؟

داشتن برنامه غذایی با وعده‌های منظم، از مهمترین عوامل در کاهش سردردهای میگرنی است. به افراد مبتلا به میگرن توصیه می‌شود در طول روز به میزان کافی آب بنوشند. همچنین مصرف میوه‌ها و سبزیجات به غیر از مرکبات، به بیماران میگرنی توصیه می‌شود. دیگر مواد غذایی مفید برای این افراد شامل ماهی، مصرف امگا ۳، روغن ماهی، روغن‌های گیاهی، برنج، مواد غذایی حاوی منیزیم مانند مغزجات، زنجبیل، چای و قهوه کمرنگ است.

ارتباط ورزش با بروز سردردهای میگرنی چیست؟

تحقیقات نشان می‌دهد انجام ورزش‌های سبک منظم به دلیل ترشح اندورفین (مسکن طبیعی)، کاهش استرس و بهبود خواب شبانه، برای کاهش و کنترل سردردهای میگرنی مفید است، اما اگر فرد بیمار بدون آمادگی بدن (گرم کردن بدن قبل از ورزش)، ریکاوری مناسب و با ننوشیدن آب کافی، فعالیت بدنی شدید یا سرعتی و خارج از تحمل را انجام دهد، به دلیل افت قند خون و یا تعریق زیاد ممکن است دچار حمله میگرنی شود. اگر فرد بیمار در هنگام ورزش با حملات میگرن مواجه شود، باید ورزش را متوقف کرده و استراحت کند.

در هنگام بروز حملات میگرنی چه اقداماتی توصیه می‌شود؟

در این زمان باید با خاموش کردن چراغ، نور محیط را به حداقل رساند. همچنین فرد بیمار باید از محیط دارای سر و صدا فاصله بگیرد. چنانچه حمله میگرن در محیط کار دست دهد، فرد باید کار خود را مدتی متوقف کرده و استراحت کند. گذاشتن کمپرس سرد بر پیشانی و گردن نیز برای کاهش سردردهای میگرنی مفید است. البته در برخی افراد که سردرد تنشی آنها غالب تر است، کمپرس گرم توصیه می‌شود. در دقایق ابتدایی سردرد، مصرف مسکن‌های خانگی و کافئین مفید است. نوشیدن آب، استنشاق اسطوخودوس و مصرف زنجبیل نیز به کاهش این نوع سردرد کمک می‌کند. همچنین انجام ماساژ و فشار بعضی نقاط بدن به ویژه شقیقه‌ها، سر و گردن می‌تواند درد را تسکین دهد؛ از این روش در طب سوزنی هم استفاده می‌شود.

بهترین زمان مصرف مسکن برای کاهش سردردهای میگرنی چه موقع است؟

به طور طبیعی هنگامی که بدن افراد دچار درد می‌شود، سریع به مصرف مسکن روی نمی‌آورند، زیرا معتقد هستند که ممکن است با مصرف مسکن، بدن خود را در معرض عادت دارویی قرار دهند. این باور تا حدودی درست است، زیرا بسیاری از دردهای حاد بدنی با صبر و حوصله و درمان‌های غیر دارویی بهبود می‌یابد، اما در مورد سردردهای حاد میگرن این کار توصیه نمی‌شود. بهتر است بیمار بلافاصله با آغاز اولین نشانه‌های درد، دارویی را که پزشک برای اوتجویز کرده است، مصرف کند. اگر بلافاصله بعد از بروز نشانه‌های اولیه سردرد، مسکن مصرف شود، به طور معمول ٣٠ تا ٦٠ دقیقه پس از آن سردرد برطرف می‌شود. همچنین اگر پزشک داروی هایی از نوع اسپری و یا داروی تزریقی تجویز کرده باشد، زمان رهایی از درد کمتر می‌شود. در صورت غفلت در مصرف مسکن در سریع‌ترین زمان، ممکن است سردرد دو تا سه روز ادامه یابد و باعث آزار بیمار شود.

گفتگو از: مرجان حسینی، خبرنگار خبرگزاری ایمنا