آلودگی هوا چهارمین علت مرگ و میر در جهان

به گزارش ایمنا، مصطفی محقق با اشاره به اینکه علت مرگ سالانه حدود هفت میلیون نفر از مردم دنیا آلودگی هوا است، اظهار کرد: آلودگی هوا یک ریسک عمده محیط زیستی برای سلامت بشمار می‌رود و کشورها با کاهش سطح آن می‌توانند سکته‌های مغزی، بیماری‌های قلبی و سرطان مزمن و حاد ریه و بیماری‌های تنفسی مانند آسم را کاهش دهند.

وی با بیان اینکه بر اساس آخرین تحقیقات بین‌المللی آلودگی هوا در سال ٢٠١٩ موجب مرگ ۶.۶۷ میلیون نفر از مردم دنیا شده است، افزود: آلودگی هوا از عوامل خاموش مرگ و میر و آسیب جدی به سلامت انسان‌ها در سراسر جهان است.

هماهنگ‌کننده ارشد سازمان ملل متحد برای توسعه مدیریت اطلاعات بلایا در آسیا و اقیانوسیه (APDIM) با اشاره به اینکه هند، نپال، نیجر، قطر، نیجریه، مصر، موریتانی، کامرون، بنگلادش و پاکستان ۱۰ کشور اول دنیا هستند که با بیشترین مقدار آلودگی هوا مواجهند، اضافه کرد: ریشه‌ها و عوامل زیربنایی آلودگی هوا دارای تنوع زیادی است اما در مقیاس جهانی عوامل اقتصادی مانند استفاده از سوخت‌های فسیلی و نیز سوزاندن باقیمانده محصولات کشاورزی نقش بزرگی ایفا می‌کنند.

محقق با بیان اینکه هند و پاکستان از کشورهای دارای بالاترین میزان آلودگی هوا در جهان هستند، تصریح کرد: از آبان سال جاری حدود چهار هزار آتش سوزی کشاورزی در منطقه‌ای به طول ٤٠٠ کیلومتر میان دهلی نو در هند و لاهور پاکستان روی داده که این منطقه که شامل پنجاب و استان هاریانا است مشهور به انبان نان هند است. زمین‌های کشاورزی این منطقه برای دو نوبت برداشت محصول در سال مورد استفاده واقع می‌شوند. معمولاً در فصل بهار گندم و در اواخر تابستان و اوایل پاییز برنج برداشت می‌شود. برداشت مکانیزه برنج در پاییز معمولاً زباله و زوائد زیادی به جای می‌گذارد و کشاورزان برای رفع آن معمولاً زمین‌های کشاورزی را پس از برداشت برنج به آتش می‌کشند.

وی اظهار کرد: آتش سوزی‌های به وقوع پیوسته از آبان گذشته تا کنون سطح کیفیت هوا در این مناطق را به شدت تنزل داده و هوا را بسیار ناسالم کرده است به طوری که ۵۰ میلیون نفر ساکن این منطقه در معرض مشکلات جدی سلامت و بیماری‌های گوناگون هستند.

این مقام مسئول در سازمان ملل متحد تصریح کرد: در طول آبان گذشته ١١ هزار و ٧٩٦ آتش سوزی در پنجاب روی داده که در مقایسه با سال قبل دو برابر شده است و با گسترش مناطق مورد استفاده کشاورزی تعداد آتش سوزی و در نتیجه میزان آلودگی هوا افزایش می‌یابد.

هماهنگ‌کننده ارشد سازمان ملل متحد برای توسعه مدیریت اطلاعات بلایا در آسیا و اقیانوسیه (APDIM)، گفت: از نظر صنعتی هم عوامل اقتصادی نقش مهمی در آلودگی هوا ایفا می‌کنند که سوخت‌های فسیلی همچنان منبع ارزان‌تر نسبت به دیگر منابع انرژی محسوب شده و وابستگی کشورهای صنعتی در حال رشد و توسعه به آن مانند چنین و هند اساسی است.

وی افزود: هرچند بحران ویروس کرونا موجب ایجاد تغییرات مثبتی در پاکسازی محیط زیست در کوتاه مدت شده اما پیامدها و آثار منفی آلودگی هوا ممکن است در بلند مدت ظهور یافته و باعث بروز بیماری‌های گوناگون شود که مشاهدات و تجاری ماه‌های اخیر نشان می‌دهد آلودگی هوا با تشدید مشکلات تنفسی و قلبی باعث آسیب پذیری بیشتر افراد در معرض ویروس کرونا شده است.

محقق گفت: شواهد موجود از بسیاری از کشورها نشان می‌دهد که تغییرات مثبت ایجاد شده در آب و هوا در اثر محدودیت‌های اعمال شده برای جلوگیری از شیوع کرونا موقت و کوتاه مدت‌اند. با برداشتن محدودیت‌های کرونایی انتشار مواد خطرناک در هوا مجدداً افزایش یافته و به سرعت آثار تغییرات مثبت حاصله در هوا و محیط زیست را از بین برده است. از آنجا که اصلی‌ترین مشکلات سلامت ناشی از آلودگی هوا به دلیل در معرض قرار گرفتن بلند مدت افراد ایجاد می‌شود، بحران ویروس کرونا تنها وقفه‌ای موقت در آلودگی هوا ایجاد کرده است. از طرف دیگر آثار مثبت ولی موقت شیوع ویروس کرونا در کاهش آلودگی هوا نشان داده که آلودگی هوا تا چه اندازه محیط طبیعی و زیبای زندگی ما را دگرگون ساخته است.

این مقام مسئول در سازمان ملل متحد اظهار کرد: با توجه به تأثیرات متقابل و جمعی مخاطرات و بروز ریسک‌های مضاعف، امروزه مفهوم و اصطلاح جدید ریسک‌های آبشاری یا چندگانه (Cascading risks) مورد توجه جامعه جهانی قرار گرفته است. به طور مثال بارش باران پس از آتش سوزی در مناطق طبیعی موجب سیل و زمین لغزش می‌شود. به همین ترتیب، آلودگی هوا، گرد و غبار، آتش سوزی و ویروس کرونا ابعاد خطر و آثار منفی این مخاطرات را به یکباره چند برابر می‌کند.

وی افزود: بر این اساس راه حل مؤثر برای مقابله با خطرات حوادث و بلایا رویکردهای چند مخاطره‌ای (Multi-hazard Approach) است. یعنی همزمان سازمان‌های مسؤول حفظ سلامت جامعه، محیط زیست، خدمات شهری، تأمین انرژی و امثال آن با یکدیگر روش‌های چند مخاطره‌ای پیشگیری و مقابله با حوادث را تدوین کنند. البته همانگونه که پیشتر اشاره شد از نقش عوامل اقتصادی و اجتماعی نباید غافل بود که نهایتاً به مدل سیاست گذاری کلان کشور برای توسعه و رشد و پیشرفت مبتنی بر اولویت ایمنی و تاب‌آوری شهروندان و کاهش خطر حوادث و بلایا در مقایسه با درآمدزایی کوتاه مدت فعالیت‌های اقتصادی باز می‌گردد.

مطابق گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، در سراسر جهان سالانه حدود هفت میلیون نفر در اثر بیماری‌های منتسب به آلودگی هوای محیط آزاد و محیط داخل جان خود را از دست می‌دهند که از این تعداد حدود ۳.۷ میلیون مرگ منتسب به آلاینده‌های هوای محیط آزاد است. به عبارت دیگر هر روز حدود ١٠ هزار نفر در اثر بیماری‌های منتسب به آلودگی هوای محیط آزاد جان خود را از دست می‌دهند که حدود ۸۸ درصد از این موارد در کشورهای با درآمد کم و متوسط اتفاق افتاده است.

منبع: ایرنا