به گزارش خبرنگار ایمنا، قزوین شهری با پیشینه تاریخی است که به دلیل داشتن باغات سنتی پسته، گردو، بادام، انگور، انجیر، گیلاس و… به «مینودر» یا همان شهر بهشت معروف است. در گذشته مساحت باغات سنتی چند برابر امروز بوده که با آبیاری سنتی توسط پنج رودخانه فصلی انجام می‌شد و بخشی دیگر با استفاده از قنات سیراب می‌شد، غذاهای سنتی و سوغات قزوین از قبیل قیمه نثار، دلماج، باقلوا برگرفته از فرهنگ باغستان است.
متأسفانه امروز برای حفظ و نگهداری ۲۶۰۰ هکتار از باغات سنتی چالش‌های جدی وجود دارد و باغستانی که کمربند سبز و ریه‌های تنفسی شهر است به شماره افتاده، هجوم ریزگردها، آلودگی هوا و ساخت و سازهای سودجویانه بدون پیوست زیست محیطی همگی دست به دست هم دادند تا زنگ خطر را برای شهر مینودری به صدا درآورد باغاتی که می‌تواند بزرگترین قطب گردشگری و اقتصاد سبز را برای قزوین به ارمغان بیاورد، امروز درگیر مشکلات زیادی است.
اختصاص باغ ۱۸ هکتاری برای گردشگران داخلی و خارجی
«کریم کاظم پور» سرپرست باغستان‌های سنتی قزوین در این باره به ایمنا می‌گوید: باغستان دارای صدها و هزاران مالک خصوصی است و سازمان باغستان سنتی یک نهاد بین بخشی بوده و برای حفظ باغستان همه نهادهای خدمات رسان و ناظر باید با هم افزایی مالکان راهکارهای خوبی ارائه دهند.
وی با بیان اینکه سازمان باغستان‌ها در شهرداری قزوین برای حفظ باغات سنتی در حوزه‌های مختلف مانند راه، امنیت، گردشگری، فرهنگی و اقتصادی فعال هستند، تصریح می‌کند: یکی از معضلات اصلی دسترسی به باغات سنتی نبود راه و جاده مناسب و ایمن است که در این زمینه با توجه به خاکی بودن جاده‌ها عملیات بازسازی و بهسازی آن در دستور کار قرار دارد تا در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد.
سرپرست باغستان‌های سنتی قزوین با اشاره به تأمین آب برای کشاورزان می‌افزاید: با کمک آب منطقه‌ای بیش از هشت میلیون متر مکعب آب از سد طالقان توسط کانال به کشاورزان می‌رسد، اما در سال‌های کم آبی با استفاده از تانکرهایی که خریداری شده آب به کشاورزان می‌رسد تا بتوانند باغات را حفظ کنند که دو سوم هزینه را شهرداری و مابقی را کشاورزان تقبل کرده اند.
وی با اشاره به وضعیت رودخانه‌ها در آبیاری باغستان سنتی اظهار می‌کند: باغات سنتی قزوین از پنج رودخانه تغذیه می‌شوند که البته به دلیل بارندگی‌های زیاد نیاز به لایروبی دارند تا در فصل بارش با مشکلات جاری شدن سیل و تهدید ساختارهای شهری رو به رو نشویم که سازمان پسماند و سازمان باغستان همکاری خوبی در این زمینه دارند.
سرپرست باغستان‌های سنتی قزوین با بیان اینکه ساخت سردهنه های فلزی برای آبرسانی راحت و تفکیک آسان مسیر آبرسانی از اقدامات بسیار مهمی بوده که با هزینه سازمان باغستان سنتی انجام می‌دهند، می‌افزاید: ترمیم چاه خانه‌ها با نگاه دقیق و کارشناسی صورت گرفته است.
وی با بیان اینکه توزیع نهال، هرس علف‌های هرز، مبارزه با آتش و گشت‌های شبانه از اقدامات بسیار مهم سازمان باغستان‌ها است، خاطرنشان می‌کند: مالکان باغ‌ها باید برای استراحت خود و ابزار و وسایل خود مکانی داشته باشند از نظر شهرداری نیز هیچ منعی وجود ندارد، اما در عین حال باید توجه کنند هر ساخت و ساز غیر قانونی و تغییر کاربری ممنوع است.
کاظم پور با بیان اینکه تشکیل واحد حفاظت برای حراست از باغستان از دیگر اقدامات انجام شده است، اظهار می‌کند: تفاهم نامه‌ای با نیروی انتظامی منعقد شده تا در خصوص سارقان میوه، قطع اشجار، ورود معتادان متجاهر که باغستان را محل امنی برای خود می‌دانند و حادثه ساز می‌شوند اقدام شود.
وی ادامه می‌دهد: تبدیل یک باغ ۱۸ هکتاری به عنوان مکانی برای گردشگران داخلی و خارجی و شهروندان، پیگیری برای مستقل شدن بودجه باغستان‌ها از سال آینده از مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته است.
۴۰۰ هکتار باغات سنتی در معرض خشک شدن
«سیده منیره قوامی» رئیس کمیسیون بهداشت و محیط زیست پارلمان محلی قزوین با اشاره به گردهمایی باغداران در بند ارنجک پیرامون آبیاری باغ‌های سنتی، می‌گوید: طبق اظهارات باغداران، احداث کمربندی شرق در روند آبیاری باغ‌ها اختلال ایجاد کرده و شهرداری باید سریعاً با نظر کارشناسان مربوطه این مشکل را رفع کند.
وی می‌افزاید: با توجه به اینکه نهرهای پایین دست این پروژه دارای آب کافی است، اما نهرهای بالادست خشک بوده و در صورتی که این روند اصلاح نشود ٤٠٠ هکتار از باغات سنتی در معرض خطر خشک شدن قرار خواهند گرفت.
قوامی تاکید می‌کند: احداث جاده در وسط رودخانه و ایجاد یک کانال به عرض دو متر برای عبور آب رودخانه مشکل ساز خواهد شد چرا که عرض طبیعی رودخانه ٤٠ متر بوده و به دو متر کاهش داده شده است.
برای حفظ باغستان باید از جیب هزینه کنیم
«علی فرخزاد» معاون عمرانی استاندار قزوین و دبیر شورای باغستان با بیان اینکه باغستان را با هزینه‌کردن از جیب دیگران نمی‌توان حفظ کرد، می‌گوید: برای حفاظت باغستان مالکان باید از جیب خود خرج کنند، انتظار داشتن از سایر نهادها دلیل بر بی توجهی نیست.
وی اضافه می‌کند: متأسفانه برخی مدعیان حفظ باغستان سنتی قزوین علی‌رغم ادعاهای فراوان معتقدند که نباید شخصاً برای احیای باغستان هزینه کنند و باغستان را باید از جیب دولت، شهرداری و… حفظ و نگهداری شود.
دبیر شورای باغستان می‌افزاید: قرار شده در جلسه‌های شورای باغستان حداقل سه باغدار شرکت کنند؛ چرا که اگر قرار است در باغستان کاری انجام شود، فقط باید توسط خود باغدارها صورت بگیرد.
وی ضمن انتقاد جدی از عملکرد چهار دستگاه میراث فرهنگی، جهاد کشاورزی، آب منطقه‌ای و محیط زیست در زمینه حفظ و نگهداری از این میراث طبیعی و تاریخی تصریح می‌کند: به جز شهرداری که با ایجاد سازمان باغستان حمایت‌های محدودی از باغستان داشته، دستگاه‌های دیگر هیچ اقدامی انجام ندادند و مشارکت آنها در حفظ باغات سنتی فقط در حد حرف بوده است.
علاقه‌ای به حفظ باغات نداریم
آب فروش‌ها از باغداران سنتی با ابراز گلایه از مسئولان می‌گوید: فرزندان ما علاقه چندانی به حفظ و نگهداری باغات ندارند، معتقدند ارزش افزوده باغستان با تغییر کاربری بسیار با صرفه تر از کشاورزی است.
وی می‌افزاید: روش‌های غلط آبیاری با کمبود منابع، نداشتن راه، بیمه حوادث و آتش سوزی باغات، نداشتن بهره‌وری کافی در هزینه و فایده برای مالکان دلسردی ایجاد کرده است و تنها نهادی که بیشترین همکاری و خدمات را به کشاورزان ارائه می‌دهد سازمان باغستان‌های شهرداری است.
نظر شما