به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از دلایلی که برای افزایش قیمت مسکن در کلانشهرها عنوان می‌شود، کمبود زمین است که پیشنهادات و راهکارهایی نیز برای رفع آن از سوی دولت و کارشناسان ارائه شده است؛ برخی از کارشناسان معتقدند، با افزایش حریم شهر می‌توان این کمبود زمین را جبران کرد به طوری که نیازی به افزایش تراکم ساختمان‌های شهری نباشد.
در همین رابطه، شهرام معینی, عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان، با بیان اینکه موضوع کلیدی در افزایش قیمت زمین کمبود عرضه آن است، گفت: در مورد زمین مسئله اصلی در کلانشهرها این است که اندازه آنها تثبیت شده و مساحت شهر اصفهان، تهران یا دیگر کلانشهرها در سال‌های گذشته ثابت بوده و فقط مناطق محدودی به شهرها اضافه شده است.
وی افزود: ۴۰ سال پیش از این، اغلب خانه‌ها ویلایی بوده است اما در سال‌های اخیر با رشد جمعیت تخریب شده و جای آنها چند طبقه ساخته شده است و شاهد رشد برج سازی بوده‌ایم. بنابراین زمین با کمیابی ویژه‌ای در این کلانشهرها رو به رو است؛ در سایر کشورها اندازه کلانشهرها پس از تثبیت جمعیت ثابت شد، به عنوان نمونه جمعیت لندن در صد سال اخیر ثابت بوده و حتی در مواردی کاهش نیز یافته است اما در ایران در حالی که تعداد خانوارها در حال افزایش است گسترش مساحت شهر را محدود کرده‌ایم.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه کمیابی زمین قیمت آن را افزایش می‌دهد، ادامه داد: باید درباره افزایش مساحت شهرها سیاست منعطف‌تری داشته باشیم تا با اضافه شدن زمین به شهرها عرضه آن به قدری افزایش یابد که تبعات عرضه کم زمین برطرف شود.
به گفته معینی به طور کلی در کلانشهرهای ایران قیمت مسکن بالا است زیرا دایره شهر در آنها محدود شده است. در چند دهه پیش اغلب خانه‌ها در همین شهر اصفهان در نهایت دو طبقه بود اما با افزایش جمعیت بر اندازه شهر افزوده نشده است بنابراین افرادی که صاحب زمین بوده‌اند با مزیت رو به رو شدند و ساخت و سازها به سمت آپارتمان سازی رفته و قیمت زمین و مسکن افزایش یافت، تا زمانی که گسترش شهر با این محدودیت‌ها رو به رو است وضعیت مسکن همین گونه خواهد بود. البته گاهی اوقات نیز موانع فیزیکی است.
موانع توسعه کلانشهرها
محمد بنائیان، معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان، در رابطه با راهکارهای دولتی برای جبران کمبود زمین در کلانشهرها به خبرنگار ایمنا گفت: توسعه و زیست پذیری شهرها و توسعه پایدار مباحث روز دنیا است که برای پیاده سازی آن در سطح شهرها باید ظرفیت زیست پذیری هر شهر در نظر گرفته شود به طوری که آسیبی به محیط زیست نرسیده و فاکتورهای اقتصادی، اجتماعی و صنعتی نیز در نظر گرفته شود.
وی افزود: تمرکز صنعت و اقتصاد در کلانشهرها موجب افزایش مهاجرت به کلانشهرها شده است و اگر بخواهیم متناسب با این افزایش جمعیت، کاربری‌ها را افزایش دهیم باید ظرفیت‌های زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی شهر در نظر گرفته شود، علاوه بر این تا کنون به اندازه‌ای که جمعیت در قالب طرح‌های جامع و توسعه عمران پیش بینی می‌شده است افزایش اراضی پیش بینی شده است.
معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان گفت: اکنون در کلانشهرهایی همچون اصفهان با پدیده سرریز جمعیت رو به رو هستیم که چند شهر جدید برای پذیرایی از این سر زیر جمعیت پیش‌بینی شده است و همچنان نیز برای تأمین مسکن در حال برنامه‌ریزی هستیم.
بنائیان افزود: در شهر اصفهان به دلیل کمبود اراضی ملی امکان ساخت مسکن ملی وجود ندارد اما بر اساس برنامه‌ریزی‌ها مسکن‌های طرح ملی مسکن اصفهان در شهر بهارستان که فاصله کمی نیز با شهر دارد ساخته خواهد شد. وجود شهرهای جدید در کنار کلانشهر اصفهان موجب کاهش حاشیه نشینی در شهر اصفهان شده و توانسته‌ایم پاسخگوی رفع نیاز جمعیت مازاد شهر باشیم.
وی با تاکید بر اینکه برای گسترش محدوده شهر باید مباحث زیست محیطی را نیز در نظر بگیریم، ادامه داد: یکی از مسائلی که این روزها کلانشهرها با آن درگیر هستند، آلودگی هوا و محیط زیست است، افزایش محدوده به معنای افزایش تراکم و تغییر کاربری‌ها اگر متناسب با ظرفیت‌ها نباشد در آینده بر مشکلات شهرمان اضافه خواهد کرد.
معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان گفت:. یکی از مهم‌ترین مسائلی که در کلانشهر اصفهان با آن رو به رو هستیم کمبود آب است بنابراین توسعه کلانشهر باید متناسب با موضوعات توسعه پایدار شهری بوده و ظرفیت پذیری شهر باید در نظر گرفته شود، نباید به هر قیمتی پاسخگوی رفع نیاز مسکن باشیم و نیاز حقیقی باید احصا شود.
بنائیان افزود: اصفهان یکی از کلانشهرهایی است که حریم آن کمتر از سایر کلانشهرها است. اگر بخواهیم محدوده شهر را در سطح افزایش دهیم باید اراضی کشاورزی به محدوده الحاق شود تا بتوان زمین برای مسکن تأمین کرد که تبعات زیست محیطی بسیاری خواهد داشت.
وی ادامه داد: افزایش تراکم و تغییر کاربری در سطح شهر بر پایداری شهر اثرات منفی می‌گذارد. یکی از پاسخ‌هایی که برای حل مشکل مسکن داده شد ایجاد شهرهای جدید است که مهم‌ترین آن بهارستان است، نقش شهرهای جدید باید مشخص شود و به عنوان نمونه شهر بهارستان به دلیل فاصله کمی که با شهر اصفهان دارد بیشتر افراد محل اشتغال آنها در اصفهان است. بنابراین لازم است که حمل و نقل عمومی از طریق مترو به این شهر تسهیل شود تا با سفرهای روزانه کاری موجب ازدیاد خودروهای شخصی و آلودگی هوای بیشتر در کلانشهر اصفهان نباشد.
معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان گفت: در کشور ما قانونی برای کنترل مهاجرت از شهری به شهر دیگر وجود ندارد، در این صورت اگر ظرفیت جمعیت پذیری افزایش یابد، مهاجرت بی رویه به کلانشهرها که مسائل اقتصادی اولین انگیزه آن است شدت بیشتری می‌یابد، بنابراین برای افزایش جمعیت پذیری باید نیاز واقعی شهر سنجیده شده و برنامه‌ریزی برای جمعیت ساکن شهر اصفهان انجام شود.
بنائیان افزود: می‌توان بخشی از جمعیت را در شهرهای جدید سکونت داد زیرا اگر موضوع حمل و نقل حل شود سرریز جمعیت در شهرهای جدیدی که امکانات و زیر ساخت مناسب برای آن نیز فراهم شده است ساکن می‌شوند.
وی تاکید کرد: مخالف توسعه شهر نیستیم اما برای هر گونه توسعه به عنوان نمونه افزایش تراکم باید مطالعات کامل بر فاکتورهای توسعه پایدار انجام شود. یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که شهروندان را تهدید می‌کند آلودگی هوا است این ظرفیت برای شهر وجود ندارد که بتوان جمعیت جدیدی را به آن الحاق کرد بنابراین توسعه باید در قالب یک برنامه و طرح جامع باشد.
معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان گفت: برنامه جامع اصفهان که همه برنامه‌ریزی های شهری بر اساس آن انجام می‌شود در سال ۶۸ تدوین شده است. اما طرح جامع اصفهان پس از ۳۰ سال مجدداً بازنگری شده و در حال تدوین آن هستیم.
وی تصریح کرد: در طرح جامع جدید اصفهان که با رویکرد جدید در حال تدوین است، توسعه پایدار در نظر گرفته شده است زیرا هر گونه توسعه باید در قالب مطالعه و برنامه‌ریزی باشد. توسعه شهر نیز با مطالعه انجام خواهد شد.
گزارش از: فرشته بابایی، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما