به گزارش خبرنگار ایمنا، ارتقای گردشگری روستایی یکی از موضوعات مهم این روزهای متخصصان گردشگری است که با توجه به شعار سال سازمان جهانی گردشگری یعنی «گردشگری و توسعه روستایی» تبدیل به موضوعی مهم شده است. در هفته گذشته ولی تیموری، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از تدوین طرح شناسایی، ارزیابی و رتبه‌بندی روستاهای هدف گردشگری خبر داد. طرحی که با هدف بازنگری شاخص‌های انتخاب روستاهای هدف به عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری کشور تدوین شده است.
این طرح که به همکاری و همیاری جوامع محلی، دهیاران و مسئولان محلی نیاز دارد، در تلاش است تا به اهدافی همچون پیاده‌سازی مدلی فراگیر و پویا بر پایه معیارها و شاخص‌های علمی به‌منظور شناسایی، ارزیابی و رتبه‌بندی روستاهای هدف گردشگری کشور برسد و راه توسعه روستایی بر پایه صنعت گردشگری را هموار کند.
طبق اعلام ولی تیموری در تدوین طرح مذکور تلاش شده است تا هرم توسعه گردشگری در روستاهای هدف در پنج قالب روستای دوستدار گردشگر، روستای مقصد گردشگری، روستای گردشگرپذیر، روستای متعهد به توسعه گردشگری و روستای مستعد توسعه گردشگری بررسی شود تا از نظر میزان شناخته شده بودن به عنوان مقصد گردشگری روستایی یا شهری، تجربه گردشگران از سفر به روستا و ادراک گردشگران از ظرفیت‌های موجود و سایر شاخصه‌های استخراج شده از جمله مولفه‌های مهمان‌نوازی، فضا، چشم‌انداز، امنیت و دسترس‌پذیری ارزیابی و مقایسه شوند.
در همین رابطه مهدی راست‌قلم، پژوهشگر و مدرس حوزه گردشگری روستایی و از تدوینگران این طرح گفت‌گویی با خبرنگار ایمنا داشته که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
تدوین طرح شناسایی، ارزیابی و رتبه‌بندی روستاهای هدف گردشگری چه کمکی به توسعه گردشگری روستایی می‌کند؟
یکی از بهترین، پرظرفیت‌ترین و جذاب‌ترین گونه‌های گردشگری که می‌تواند در ایران شکل بگیرد و به قوام و جایگاه مطلوب خود برسد «گردشگری روستایی» است. در واقع یکی از بهترین ابزارهای فراخوانی محتوای توسعه و پیشرفت به مناطق روستایی، گردشگری است.
گردشگری به علت ماهیت جذاب و مکملی که دارد می‌تواند جریان تقاضا را به سوی مقصد شکل دهد و با استفاده از این فرصت یک خلق ارزش افزوده‌ای را فراهم کند. در واقع ظرفیت‌های کشور در کاربست و توسعه گردشگری روستایی نیازمند یک مدل و راهبری دقیق و ریل‌گذاری است تا بتوانیم به اهداف از پیش تعیین شده برسیم. علی‌رغم همه حسن نیت‌ها و تلاش‌هایی که در معرفی روستای هدف گردشگری در سنوات قبل در کشور شکل گرفت، اما شاید طرح جدید با به‌کارگیری شاخص‌ها، معیارها و شیوه‌های علمی و دقیق بتواند یک گام بهتر و جلوتری را نسبت به انتخاب قبلی در بر داشته باشد؛ اگر چه در این طرح به هیچ عنوان روستاهای هدف گردشگری سنوات قبل رد نخواهد شد، اما به تعداد روستاهایی که این ظرفیت و پتانسیل در آنها باشد به تفکیک استان‌ها اضافه خواهد شد و برنامه‌های خوبی برای آنها در آینده وجود خواهد داشت.
شاخص‌ها و رتبه‌بندی‌ها با چه معیاری انتخاب شده است؟
شاخص‌ها و رتبه‌بندی در این طرح کاملاً بر اساس شاخص‌ها و مولفه‌های علمی، ادبیات موضوع و جمع آوری نظرات خبرگان بوده و با دو رویکرد عمده تقاضا محور و عرضه محور شکل گرفته است که به تفکیک در رویکرد تقاضا محور به سمت تجربه گردشگران و میزان معروفیت روستا بازمی‌گردد. آیتم دوم در قسمت عرضه محور به دارایی‌ها و نهایتاً وضعیت و نگرش جامعه محلی در توسعه گردشگری شکل می‌گیرد.
در واقع در بخش یا سرفصل تجربه گردشگران مولفه‌های طبیعی، تاریخی، فرهنگی و مولفه‌های فضا و چشم‌انداز، خدمات و امکانات، امنیت و دسترسی و مهمان نوازی و سایر مولفه‌ها مشخص است. در میزان محبوبیت یا شهره بودن روستا ما به ارزش مداری، روستاگرایی، وفاداری، اصالت و سایر پارامترها می‌پردازیم. در بخش دارایی‌های روستا به ویژگی‌های یکتا و منابع و جاذبه‌هایی که امکان دارد ثبت شده باشند یا نشده باشند، وجود طرح‌ها و برنامه‌هایی که در راستای توسعه گردشگری از قبل توسط ارگان‌ها و سازمان‌های پیشین اجرا شده است همچنین ظرفیت برد اجتماعی و سایر موارد اشاره می‌کنیم. در وضعیت و نگرش جامعه به ادراک پیامدهای مثبت و منفی، مفهوم توانمند سازی در ابعاد خود اشاره می‌کنیم و درنهایت به ظرفیت جذب سرمایه و راهکارهای اخذ تسهیلات موثر برای توسعه گردشگری روستایی خواهیم پرداخت.
چه ارتباطی بین این طرح و شعار سال سازمان جهانی گردشگری وجود دارد؟
این طرح از مدت‌ها قبل مدنظر قرار گرفته بود و با تم جاری در دنیای گردشگری و شعار سال سازمان جهانی گردشگری یعنی «گردشگری و توسعه روستایی» هم‌راستا و هماهنگ است. بازار گردشگری روستایی یکی از بازارهای بالقوه و کشش پذیر است و این طرح تحقق یک هم افزایی و هم‌راستایی ملی و بین‌المللی را نوید می‌دهد ضمن این که طرح در آینده بر اساس ارسال گزارش‌هایی به سازمان جهانی گردشگری می‌تواند به عنوان یک گام مثبت برای ارتقای مطلوب وضعیت گردشگری روستایی در کشور اثرگذار باشد.
نقطه تمایز این طرح با طرح‌های پیشین توسعه گردشگری روستایی چیست؟
یکی از نقاط عطف و متمایز کننده این طرح که بر پایه پیاده سازی و نتیجه بخش بودن آن در نظر گرفته شده است توانمند سازی بخش‌ها و اعضای مختلفی است که در توسعه گردشگری روستایی دخیل هستند. بر این اساس توانمندسازی مدیران روستا، گردشگران، نهادهای متولی و جامعه روستایی به عنوان جامعه میزبان در دستور کار است که بر پایه شاخص‌ها و آیتم‌ها و برگزاری کارگاه‌های مفصل انجام می‌شود. بدین ترتیب علاوه بر اینکه روستا به عنوان روستای هدف گردشگری در یک طیف چند طبقه‌ای مشخص می‌شود، افرادی که توانمندسازی بر اساس توانایی‌های آنها شکل می‌گیرد نیز باید از مهارت‌ها و ابزارهایی برخوردار باشند که بتوانند به ارتقا و بهبود وضعیت و کیفیت اهدافی که در توسعه گردشگری روستا نهادینه است دست پیدا کنند.
به عنوان مثال گردشگران ما باید آگاه بشوند که در روستا باید دنبال چه باشند. شاید در سنوات گذشته شکل گردشگری روستایی دقیقاً تامین کننده آنچه در متون علمی و آکادمیک مشخص است نبوده‌اند. لذا باید همه افرادی که در جریان گردشگری روستایی هستند توانمند شوند و مهارت‌های لازم را به دست آورند تا محورهای عرضه و تقاضا در یک تعامل دوسویه با تبادل اهداف ارتقای اجتماعی-فرهنگی هم در جامعه میهمان و هم در جامعه میزبان شکل بگیرد.
نظر شما