به گزارش خبرنگار ایمنا، قزوین با داشتن دشت حاصل‌خیز و باغستان‌های سنتی از دیرباز مورد توجه شاهان و گردشگران بوده است اما با توسعه شهری مشکلات عدیده‌ای به‌واسطه تخریب باغستان‌ها و انحراف مسیر رودخانه‌ها بهر این شهر تحمیل شده است.
تعرض به حریم رودخانه‌ها و تغییر مسیر آنها از سال‌های پیش تاکنون یکی از چالش‌های قزوین است؛ عبور رودخانه باراجین، وشته، دلی چای، از داخل شهر و نواحی منفصل به دلیل تغییر کاربری‌ها و انحرافات، می‌تواند زمینه‌ساز بروز حوادثی مشابه سیل سال‌های اخیر شیراز، خوزستان و لرستان شود.
از سوی دیگر نیز باغستان‌های قزوین به عنوان کمربند سبز نقش عمده‌ای در جلوگیری از جاری شدن سیل به داخل شهر داشتند که امروز بخش عمده آن تخریب شده است اما با تمام این چالش‌ها، آنچه البته به جایی نمی‌رسد فریاد اعتراض کشاورزان و اعضای شورای شهر است.
با گذاشتن نام نهر و رودخانه خطر تغییر نمی‌کند
علی یکی از کشاورزان قدیمی ناصرآباد است که به ساماندهی رودخانه‌ها اعتراض دارد و می‌گوید: قبلاً برای لایروبی و برداشتن چیزهایی که در مسیر رودخانه بود، خود کشاورزان به نوبت اقدام می‌کردند، اما حالا که کانال و نهر آب بتونی شده و عمق سه تا چهار متر و عرضش دو متر شده، دیگر نمی‌توانیم لایروبی کنیم چون تجهیزات کافی برای این کار نداریم.
او ادامه می‌دهد: من سیلاب دلی چای را قبلاً دیده‌ام و اگر بازهم تکرار شود، فاجعه می‌شود، مسئولان می‌گویند رودخانه ساماندهی شده اما از کارشناسان که می‌پرسیم می‌گویند رودخانه کانالیزه و هدایت شده است، از آن طرف می‌گویند که اینجا رودخانه نیست، نهر است، ما که نباید با گذاشتن نام نهر و رودخانه بی‌خیال خطر شویم، اگر شاخه درختی داخل کانال بیفتد چگونه آن را برداریم؟ قبلاً خود کشاورزان این کار را انجام می‌دادند اما حالا اینجا سه متر ارتفاع دارد و نمی‌توانیم وارد کانال شویم.
او می‌گوید: قسمتی از نهر ارنجک که به آن کانال می‌گوئیم، با طغیان رودخانه پر از شن و ماسه و گل و لای شده است برای همین اگر برای لایروبی آن کاری نشود، آب به داخل شهرک دانش و ناصرآباد سرریز می‌شود و هزینه و خسارت زیادی به مردم می‌زند. تا دیر نشده باید فکری برای اینجا بکنند.
ساماندهی رودخانه‌ها و نهرهای عبوری نیازمند بازنگری است
سیده منیره قوامی رئیس کمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای شهر قزوین به دغدغه کشاورزان منطقه و اجرای پروژه کمربند شرق اشاره کرده و می‌گوید: در فصل بارندگی که احتمال طغیان رودخانه بارجین وجود دارد، خطر سیل را باید جدی گرفت که علی رغم هشدارهای مکرری که در بازدید از این پروژه و در صحن شورا داده شده، پروژه مخصوصاً از بند ارنجک به بعد با اشکالات زیادی در حال انجام است. یکی از اشکالات اساسی در این قسمت از پروژه کاهش عرض رودخانه به دو متر است که بنا بر پیش‌بینی‌ها کشش سیلاب را نخواهد داشت. عمق دو متری این نهر لایروبی آن را با مشکل مواجه می‌کند ضمن اینکه برای باغداران مانند گذشته امکان پاکسازی نهر در صورت مسدود شدن وجود ندارد.
او می‌افزاید: کف و دیواره بتنی این نهر با افزایش سرعت آب ضمن اینکه زمان برداشت آب را کاهش می‌دهد در صورت بارندگی شدید به دلیل غیرقابل کنترل بودن طغیان رودخانه، قدرت تخریب بالایی پیدا می‌کند. همین اتفاق در رودخانه یا به قولی نهر دلی چای رقم خورده است و در آنجا علاوه بر اشکالات فوق، مسیر نهر نیز تغییر کرده است و در صورت وقوع بارش‌های شدید فقط می‌توانیم برای ساکنین ناصر آباد که نزدیک این نهر هستند دعا کنیم.
قوامی اضافه می‌کند: اگر چه اقدامات در ساماندهی رودخانه‌ها و نهرهای عبوری از شهر قزوین با صرف هزینه زیادی انجام شده اما نیازمند بازنگری، مطالعه و اصلاح است. هیچ کدام از آنها پیوست زیست محیطی ندارد و تاییدیه کتبی آب منطقه‌ای در پرونده بعضی از این پروژه‌ها وجود ندارد. منکر زحمات شهرداری در ساماندهی این آبراه‌ها نیستم اما برای پیشگیری از وقوع بحران و رفع سایه تهدید سیل و خسارت‌های ناشی از آن، لازم است ایرادات اصلاح شوند.
طغیان رودخانه باراجین در کمین قزوین است
احد چگینی رئیس کمیسیون حقوقی شورای شهر قزوین با اشاره به وضعیت رودخانه‌های قزوین می‌گوید: در این شهر شاهد انحراف بسیار و تغییر مسیر رودخانه‌ها بوده‌ایم و حتی در سال‌های گذشته پیشگویی بین مردم رایج بوده است که تهران را زلزله و قزوین را سیل نابود می‌کند. ورود رودخانه دلی چای به شهرک دانش تا خروجی یک کیلومتر بنا به دلایلی تغییر مسیر داده و یکی از رودخانه‌های قزوین است که امکان خطرات غیرقابل پیش‌بینی را برای این شهر محتمل کرده است.
چگینی تصریح می‌کند: اگر مسیر این رودخانه به درستی ساماندهی نشود و با وضعیت فعلی که یک دیوار بتونی به عرض دو و عمق چهار متر است باقی بماند، با یک بارندگی و طغیان می‌تواند یک فاجعه برای باغات و منازل مسکونی ایجاد کند چون بخشی از آن را ماسه و گل و لای پوشانده است.
رئیس کمیسیون حقوقی شورای شهر قزوین معتقد است: عرض رودخانه باراجین با اجرای کمربندی شرق و خروجی ارنجک در پشت لشکر ۱۶ زرهی آن بسیار کم شده است که هنگام طغیان رودخانه‌ها می‌تواند حادثه‌ساز شود. مسیر دیگر رودخانه سیلابی وشته بوده که در دهه ۸۰ از کنار نجم آباد عبور می‌کرده اما بلوار امام علی و باهنر حدفاصل تقاطع کانال در مسیر این رودخانه ساخته شده است که می‌تواند خطرآفرین باشد.
اجازه تعرض به حریم رودخانه‌ها را نمی‌دهیم
یدالله ملکی، مدیرعامل شرکت آب منطقه قزوین انتقاد کشاورزان و اعضای شورا را به خطرآفرین بودن طرح ساماندهی رودخانه نمی‌پذیرد و می‌گوید: رسیدگی به رودخانه باراجین و بازار قزوین مورد توجه شرکت آب منطقه‌ای بوده تا بتوان با مدیریت درست و طرح‌های کارشناسی علاوه بر استفاده درست از این منابع خدادادی در مواقع سیل و بارندگی خسارتی متوجه باغات و شهر نشود.
او با بیان این که طرح ارنجک به دلیل کانال بودن می‌تواند به شکل کنونی اجرا شود، تصریح می‌کند: رودخانه باراجین با عرض ۵۰ متر ساماندهی شده و برخلاف برخی اظهار نظرها ارنجک یک رودخانه نیست بلکه نهر منشعب شده از رودخانه باراجین است که برای حق‌آبه باغات مورد استفاده قرار می‌گیرد، طرحی را در این خصوص فراهم کرده و شهرداری را مکلف کردیم که در قالب طرح و نقشه مصوب شرکت آب منطقه‌ای آن را اجرا کند، ارنجک رودخانه نیست بلکه یک دهانه دارد که نهر منشعب شده را از رودخانه بارجین جدا می‌کند، این دهانه دو تا سه متر بیشتر عرض ندارد و طبق نقشه ساماندهی شده است.
ملکی با اشاره به برخی اظهارنظرها و رودخانه نامیدن ارنجک معتقد است: ما در قزوین دو رودخانه داریم که از شهر می‌گذرد، اگر عرض ۵۰ متر رودخانه رعایت شود حق‌آبه باغات توسط سردهنه‌ها از طریق نهرها از جمله نهر ارنجک جدا می‌شود اما عملکردها در خصوص بسترسازی رودخانه‌ها اصلاً کارشناسی نبوده و با اجرای دیوارکشی به صورت عمودی و کف سازی‌ها، بوی تعفن از آنها منتشر شده و نیاز به لایروبی هر ساله دارند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قزوین اضافه می‌کند: خارج از چهارچوب نقشه‌های کارشناسی و مصوب به هیچ نهادی اجازه تعرض به حریم رودخانه‌ها را نمی‌دهیم، متولی رودخانه‌ها آب منطقه‌ای بوده و هرگونه تصمیمی باید از طریق این شرکت دنبال شود؛ براساس طرح مصوب به دنبال تبدیل این رودخانه به عنوان یک پایگاه گردشگری هستیم به محوی که درهای خانه‌ها رو به رودخانه باشد هرچند در نقاط بسیاری از مسیر می‌بینیم که در خانه‌ها پشت به رودخانه است.
ملکی می‌افزاید: آب منطقه‌ای برای حفظ و حراست از این منابع خدادادی بیشترین احساس تکلیف را دارد، رودخانه‌ها باید به یک مسیر گردشگری زیبا تبدیل شوند و در این خصوص شهرداری هم طبق مصوبات و نقشه‌های هماهنگ شده با آب منطقه‌ای عمل می‌کند.
نظر شما