به گزارش ایمنا حادثه نفتکش سانچی، حادثهٔ تصادف ۲ کشتی در آب‌های چین بود که روز ۶ ژانویه ۲۰۱۸ اتفاق افتاد؛ بر اثر آن کشتی ایرانی سانچی هرگز به مقصد نرسید و در پی حادثه‌ای تلخ پس از ۹ روز سوختن در آتشی که به گفته کارشناسان دمای آن در آخرین دقایق به ۹۰۰ درجه سانتیگراد رسیده بود، غرق شد.
کشتی سانچی
کشتی نفتکش سانچی ایران روز ۱۶ دسامبر ۲۰۱۷ مطابق با ۲۵ آذر ۹۶ بندر عسلویه ایران را با بیش از ۱۱۱ هزار تن میعانات گازی که محموله‌ای به شدت خطرناک و آتش‌زا به شمار می‌رفت، به مقصد بندر دایسان کره جنوبی ترک کرد و قرار بود در ۱۸ دی ماه سال ۹۶ در این بندر پهلو بگیرد، این نفتکش ۲۷۴ متریِ متعلق به شرکت ملی نفتکش ایران بود و با پرچم پاناما در دریا رفت و آمد می‌کرد.
کشتی کریستال چین
۱۵ دسامبر ۲۰۱۷ مطابق با ۲۴ آذر ۹۶، کشتی کریستال چین حاوی ۶۴ هزار تن غله، بندر کالامای آمریکا را به مقصد دونگوان چین ترک کرد و بنا بود در ۲۰ دی ماه در این بندر چینی پهلوگیری کند.
جزئیات حادثه سانچی
محل حادثه ۱۶۰ مایلی شانگهای در کشور چین گزارش شده و ساعت ابتدایی برخورد نیز ۱۹:۵۱ دقیقه اعلام شده است. ایسنا نوشت: در روز ۱۶ دی ماه ساعت ۱۸:۲۴ دقیقه به وقت محلی در کشتی سانچی تغییر شیفت صورت می‌گیرد و افسر سوم به جای افسر دوم هدایت کشتی را بر عهده می‌گیرد.
در ساعت ۱۹:۲۴ کشتی کریستال که در مسیر ۲۱۴ درجه‌ای حرکت می‌کرده، برای نخستین بار در فاصله ۹.۸ مایلی رادار سانچی دیده می‌شود. این در شرایطی است که رادارها معمولاً فاصله شش مایلی را نشان می‌دهند اما با برنامه‌ریزی صورت گرفته در رادار سانچی امکان دریافت اطلاعات از این فاصله وجود داشته. در این لحظه دو کشتی در رادار سانچی نیاز به مدیریت داشته‌اند تا امکان تصادف به وجود نیاید. یک کشتی کریستال و دوم یک کشتی ماهیگیری در حال حرکت در منطقه.
در ساعت ۱۹:۳۰ افسر سوم سانچی محاسبه می‌کند که در شرایط کنونی دو کشتی از کنار یکدیگر عبور می‌کنند و امکان تصادف وجود ندارد. در ساعت ۱۹:۳۱ نیز دیده‌بان کریستال سانچی را می‌بیند اما هر دو طرف به این نتیجه می‌رسند که اتفاق خطرناکی در پیش نیست و دو کشتی از کنار یکدیگر عبور خواهند کرد. در ساعت ۱۹:۳۲ دقیقه سانچی رسماً به این نتیجه می‌رسد که زاویه تقاطع میان دو کشتی منفی است و خطری وجود ندارد.
اتفاق اصلی در ساعت ۱۹:۳۴ می‌افتد زمانی که افسر کشتی کریستال تصمیم می‌گیرد مسیر خود را از زاویه ۲۱۷ به زاویه ۲۲۵ درجه تغییر دهد. در جریان مصاحبه‌هایی که با این افسر صورت گرفته وی معتقد است که این تصمیم را برای بازگشت به مسیر اصلی و جلوگیری از انحراف گرفته است.
در ساعت ۱۹:۳۵ دیده‌بان سانچی اعلام می‌کند که چراغ‌های سبز و قرمز یک کشتی را دیده است. این در حالی است که چراغ‌های سبز و قرمز هر یک در یک سمت کشتی قرار دارند و دیدن همزمان آنها یعنی کشتی از روبرو در حال نزدیک شدن است و این می‌تواند نشانه‌ای خطرناک باشد.
در ساعت ۱۹:۳۶ کشتی ماهیگیر سانچی را صدا می‌زند تا هر دو طرف از سمت چپ یکدیگر عبور کنند. اما در ساعت ۱۹:۳۹ افسر سانچی به دیده‌بان می‌گوید که پاسخی به کشتی ماهیگیر چینی ندهد زیرا در صورت دریافت پاسخ این کشتی به روش خود مانوری دو طرفه را اجرایی می‌کند در شرایطی که در صورت عدم پاسخ به شکل انفرادی مسیر خود را ادامه خواهد داد.
در ساعت ۱۹:۴۰ افسر سانچی به دیده‌بان می‌گوید که به شناور ماهیگیری علامت خطر بدهد و در ساعت ۱۹:۴۱ کشتی ماهیگیری با تغییر مسیر خود از پاشنه کشتی سانچی برنامه عبور را نهایی می‌کند. در این شرایط کشتی کریستال هنوز با زاویه ۲۲۵ درجه در حال حرکت است در حالی که محاسبات افسران دو کشتی در ابتدا نشان می‌داد که عدم تصادف در زاویه ۲۱۷ درجه اتفاق خواهد افتاد.
در ساعت ۱۹:۴۲ فاصله دو کشتی ۳.۱ مایل است. افسر سانچی که صدایش در جعبه سیاه ضبط شده می‌گوید که در چنین شرایطی اگر که اقدامی انجام دهد، اوضاع بدتر می‌شود از این رو کریستال که کشتی کوچک‌تری است، باید تغییر مسیر داده و از کنار آنها عبور کند.
مصاحبه با افسر کریستال نشان می‌دهد که وی گفته که کشتی سانچی را در رادار اکو نمی‌دیده است، از این رو دو نتیجه‌گیری غیرقابل چشم‌پوشی خواهد بود؛ یا رادار خراب بوده که بررسی‌ها نشان می‌دهد این موضوع صحت ندارد یا تنظیمات آن اشتباه بوده که محتمل‌ترین گزینه به شمار می‌رود. از این رو تا این دقیقه کریستال هیچ خطری از سوی سانچی احساس نمی‌کرده است. در این زمان با توجه به اینکه کشتی ماهیگیری از سمت راست سانچی عبور می‌کرده امکان مانور این کشتی به سمت راست خود نیز عملاً وجود نداشته است.
در ساعت ۱۹:۴۴ افسر سوم کشتی کریستال برای جابه‌جایی شیفت وارد اتاق فرماندهی می‌شود و در شرایطی که طبق روال عادی باید ۱۵ دقیقه زمان صرف شود تا افسر جدید اطلاعات را دریافت کرده و با فضا آشنا شود، عملاً تنها برای تغییر شیفت دو دقیقه در کشتی کریستال زمان صرف می‌شود و افسر اول می‌گوید که با توجه به درخواست کاپیتانش برای برگزاری یک جلسه او اتاق فرماندهی را ترک کرده این در حالی است که کاپیتان این کشتی نیز این موضوع را تأیید نمی‌کند.
در ساعت ۱۹:۴۵ افسر سانچی دوباره موقعیت کریستال را بررسی کرده و از دیده‌بان می‌خواهد که با زدن فلش رسماً به کریستال اعلام خطر کند. در این زمان کریستال در مسیر خود ثابت شده اما درک همین موضوع نیز برای رادارها حداقل به سه دقیقه زمان احتیاج دارد.
در ساعت ۱۹:۴۶ افسر اول کریستال شیفت خود را تحویل می‌دهد و اعلام می‌کند هیچ ترافیک غیرعادی در حوالی کشتی وجود ندارد. در این زمان دیده‌بان کشتی سانچی خطر را تشخیص می‌دهد. در این زمان با صدای مکالمه دیده‌بان ما افسر سوم را داریم که می‌پرسد آیا کشتی ماهیگیری عبور کرد؟ کمی به سمت راست حرکت کنیم؟ افسر از او می‌پرسد چرا به سمت راست؟ دیده‌بان پاسخ می‌دهد که فاصله عبور دو کشتی از یکدیگر صفر است.
در ساعت ۱۹:۴۷ کریستال هنوز متوجه خطر تصادف نشده و یک دقیقه بعد افسر سوم سانچی با کاپیتان تماس می‌گیرد تا در اتاق فرماندهی حاضر شود.
در ساعت ۱۹:۴۹ سانچی تلاش می‌کند تغییر مسیر دهد. ۳۰ ثانیه قبل از برخورد کاپیتان وارد پل فرماندهی می‌شود و دستور تغییر جهت حرکت کشتی را صادر می‌کند. در همین زمان و در فاصله چند ثانیه مانده تا برخورد کشتی کریستال متوجه برخورد شده و تلاش می‌کند تغییر مسیر دهد که دیگر فایده‌ای ندارد.
در ساعت ۱۹:۵۰ کاپیتان سانچی دستور می‌دهد که در کشتی اعلام خطر شود اما در ساعت ۱۹:۵۱ بلافاصله آتش به تمام بخش‌های کشتی وارد شده و حتی کشتی کریستال نیز می‌رسد. در این زمان انفجارهای پی در پی در سانچی آغاز شده، پل فرماندهی و ساختمان کشتی را در بر می‌گیرد و شعله آتش در کمتر از سه دقیقه به ۷۰ متر ارتفاع و ۷۰۰ درجه حرارت می‌رسد. در ساعت ۱۹:۵۳ موتورها و ژنراتور اصلی از کار می‌افتد.
انفجار سانچی
در پی برخورد سانچی و کریستال آتش عرشه نفتکش را دربر گرفت و انفجار روی داد. این نفتکش به سه رادار و یک سیستم ایمنی مضاعف مجهز بوده است اما پس از برخورد، هیچ علامت و تقاضایی دریافت نشده است که کارشناسان احتمال می‌دهند علت آن انفجار مهیب اولیه‌ای باشد که در کشتی سانچی روی داده و فرصت عکس‌العمل را از خدمه نفتکش گرفته است.
برخلاف حریق در سانچی، کشتی کریستال که موتور، عرشه و دیگر بخش‌هایش آسیبی ندیده بود، توانست به راه خود را ادامه دهد و در یکی از بنادر چین پهلو بگیرد. در میان سرنشینان سانچی چهار نفر دانشجو و یک خانواده نیز حضور داشتند.
اطفا حرق سانچی
۱۰ ژانویه ۰۲۰ دی) شرکت ملی نفت چهار روز پس از آتش گرفتن سانچی از آغاز عملیات اطفا حریق این نفتکش خبر داد. ایسنا به نقل از محسن بهرامی، سخنگوی این شرکت نوشت: «از ساعت ۵ صبح به وقت ایران عملیات اطفا حریق آغاز شده است. دو کشتی آتش‌خوار درگیر شده و اطفا حریق را انجام می‌دهند.»
آقای بهرامی همچنین از امیدواری به زنده بودن شماری از سرنشینان نفتکش خبر داد، مقامات چین در مجموع هشت کشتی و گارد ساحلی کره جنوبی نیز یک کشتی و یک بالگرد برای کمک به عملیات جست‌وجو به محل حادثه فرستادند. آمریکا نیز یک فروند هواپیما را از جزیره اوکیناوای ژاپن رهسپار محل کرد تا به همراه دیگر نیروهای امداد در این عملیات شرکت کند.
سانچی در ژاپن
۱۲ ژانویه وزش بادهای شدید سانچی را که همچنان در آتش می‌سوخت به سمت ژاپن حرکت داد و به نزدیکی جزیره «آمامی اوشیما» برد. شماری از اعضای گارد ساحلی ژاپن پس از اطلاع از این موضوع با هواپیما و قایق‌های گشت‌زنی به این منطقه رفتند.
اگرچه مقامات ایران پیش‌تر از آغاز مذاکرات با ژاپن برای کمک به اطفا حریق خبر داده بودند اما سخنگوی گارد ساحلی ژاپن اعلام کرد که چین پیشنهاد کمک ژاپن برای مهار آتش و نجات دریانوردان را رد کرده و گفته است که در صورت نیاز از آنان کمک خواهند خواست.
جعبه سیاه سانچی
۱۳ ژانویه برابر با ۲۳ دی چهار تن از اعضای تیم نجات چین که با لباس‌های مخصوص وارد نفتکش سانچی شده بودند جعبه سیاه نفتکش را پیدا کردندY اعضای تیم نجات چینی قصد رفتن به بخش سالم کشتی را نیز داشتند که به دلیل حرارت بالا مجبور به ترک نفتکش شدند.
جعبه سیاه مطابق با کنوانسیون‌های بین‌المللی به کشور «صاحب پرچم» نفتکش یعنی پاناما منتقل شد.
غرق شدن کشتی سانچی
سانچی روز یکشنبه ۱۴ ژانویه برابر با ۲۴ دی ماه ۱۳۹۶ ساعت ۸:۴۶ به وقت گرینویچ، به طور کامل در دل دریا فرو رفت و واپسین نشانه‌های آن محو شد. آخرین مکان تأیید شده نفتکش، حدود ۳۱۵ کیلومتری غرب سوکوزاکی در جزیره «آمامی اوشیما» بود.
پرچم پانامای سانچی
تسنیم نوشت از آنجایی که نفتکش سانچی در کشور پاناما ثبت شده، می‌بایست با پرچم پاناما تردد کند.
علت حادثه سانچی
روند رسیدگی به پرونده غرق شدن نفتکش سانچی با حضور نمایندگان کشورهای پاناما (کشور صاحب پرچم)، هنگ کنگ (کشور صاحب پرچم کشتی فله‌بر کریستال)، کشور چین (کشور محل وقوع حادثه) و درنهایت ایران و بنگلادش آغاز و نتیجه بررسی‌ها روز شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۷ اعلام شد.
نادر پسندیده، مدیرکل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی ایران هنگام گزارش نتیجه کار این کمیته اعلام کرد که سه کشور ایران، پاناما و بنگلادش علت اصلی حادثه را «تغییر مسیر کشتی فله‌بر کریستال ۱۵ دقیقه قبل از حادثه» دانسته‌اند اما چین و هنگ کنگ معتقدند که «کشتی سانچی در این رویداد به عنوان کشتی راه دهنده حضور داشته که باید پیش از برخورد با کشتی چینی تغییر مسیر می‌داده و در این زمینه کشتی کریستال مقصر نیست.» به گفته او هر دو کشتی سانچی و کریستال بخش‌هایی از مقررات ایمنی دریانوردی را نادیده گرفته‌اند.
با این وجود بسیاری از کارشناسان منتقد می‌گویند که نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت که منطقه حادثه منطقه‌ای پرتردد و مملو از صدها کشتی ماهیگیری بوده و از این روی قدرت مانور نفتکش سانچی بسیار کم بوده است. بنابراین نفتکش برای هر تغییر مسیر نیاز به زمان زیادی داشته است.
دیگر اینکه سانچی به سیستمی مشابه با ترمز مجهز نبوده و به همین دلیل در این کشتی‌ها درنهایت تنها می‌توان موتور نفتکش را متوقف کرد که توقف کشتی بعد از خاموش کردن موتور نیز به زمان زیادی نیاز دارد. در مورد چرخاندن سکان کشتی و تغییر مسیر نیز باید گفت که این کار در مسیرهای پرتردد خطر بالایی دارد.
فاجعه زیست محیطی سانچی
انفجار و غرق شدن سانچی، بدترین فاجعه زیست محیطی دریایی طی ۲۵ سال گذشته محسوب می‌شد. در پی این حادثه یک لکه نفتی به وسعتی بیش از ۱۸ کیلومتر در سطح دریا به وجود آمد و گسترش یافت، به گفته کارشناسان، سوخت کشتی به دلیل سنگین بودن روی دریا قابل رؤیت نیست اما به شدت سمی است و موجب آلوده شدن آب و نابودی آبزیان می‌شود.
این گمان نیز مطرح شد که مقامات چینی با باور به مرگ سرنشینان سانچی در همان لحظات اول حادثه، در تلاش برای جلوگیری از گسترش یک فاجعه زیست محیطی بوده‌اند و استفاده نکردن از فوم برای خاموش کردن آتش سانچی نیز به این دلیل بوده که مایع مخازن سانچی در همان نقطه بسوزد و از انتشار آن در دریا جلوگیری شود.
تعداد خدمه سانچی
سانچی ۳۲ سرنشین داشت که شامل ۳۰ نفر ایرانی و ۲ تبعه بنگلادشی بود.
اجساد کارکنان سانچی
۸ ژانویه (۱۸ دی) مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی ایران از کشف جسد یکی از ناپدید شدگان کشتی سانچی خبر داد و اعلام کرد که جسد پیدا شده برای شناسایی هویت به شانگهای منتقل شده است، ۱۳ ژانویه (۲۳ دی) و یک هفته پس از وقوع حادثه اعضای تیم نجات چین جسد دو دریانورد را روی عرشه سانچی پیدا کردند.
- بیشتر بخوانید: ماجرای تماس‌های مشکوک با خانواده شهدای سانچی چیست؟
اسامی کارکنان و خدمه کشتی سانچی
- مجید قصابی اروجی، کاپیتان
- فرید محبی، سرمهندس
- مجید نقیان، افسر اول
- حسین جهانی هل‌آباد، افسر دوم
- احسان ابولی قاسم‌آبادی، افسر دوم
- میلاد عنایتی، افسر سوم
- حامد بهاری هشکوایی، مهندس دوم
- محمدرضا رضازاده ماسوله، مهندس سوم
- مهدی سادگی، مهندس سوم
- حسن رومیانی، مهندس چهارم
- محمد کاووسی تکاب، افسر تدارکات
- بهرام اتحاد، افسر برق
- عبدالغنی سامری، سرملوان
- ابوذر نظامی، کمک سر ملوان
- سیدجواد حیدری، ملوان یکم
- محمد ساجب علی میریدها، ملوان یکم
- محمد هارون راشید، ملوان یکم
- علیرضا نجفی‌فر، ملوان دوم
- علی حیدریه کهن، ملوان دوم
- بهرام پوریانی، تعمیرکار
- یاور افشاری، روغن کار
- میلاد آروی، روغن کار
- مسلم علیزاده نودهی، روغن‌کار
- عبدالکریم بشارتی پور، سرآشپز
- امید ضیایی، کمک سرآشپز
- ایوب مظفری آبدهگاه، مهماندار
- احسان فرجی، مهماندار
- سعید دهقانی، دانشجوی عرشه از دانشگاه خارگ
- پوریا عیدی پور، دانشجوی عرشه از دانشگاه خارگ
- سجاد عبداللهی، دانشجوی عرشه از دانشگاه خارگ
- محمد پیریائی، دانشجوی موتور از دانشگاه صنعت نفت محمودآباد
- ساقی فعال، همسر حسین جهانی هل‌آباد
نظر شما