به گزارش خبرنگار ایمنا، محمد واعظ در یک وبینار که با موضوع بررسی اثرات همه‌گیری کرونا بر اقتصاد جهانی برگزار شد، اظهار کرد: اولین تأثیر اشتغال از نظر انسانی بر رفاه و فقر است به طوری که بیکاری ناشی از شیوع ویروس کرونا عامل تعیین کننده برای شدت گرفتن فقر در مقیاس اقتصاد ملی و بین‌الملل بوده و خواهد بود.
وی افزود: در این رابطه پیش بینی سازمان جهانی نیروی کار این بود که پیش از شیوع ویروس کرونا، در سال ۲۰۲۰، ۵.۲ میلیون نفر از کارگران فقیر از فقر خارج شوند؛ پس از شیوع ویروس کرونا، در مارس ۲۰۲۰ پیش بینی این سازمان این شد که در سال ۲۰۲۰، بین ۲۰.۱ میلیون تا ۳۵ میلیون کارگر فقیر بیشتر خواهد شد.
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان گفت: بنابراین همه‌گیری ویروس بر فقر جامعه کارگری در اقتصاد بین‌المللی تأثیر شدید گذاشته و خواهد گذاشت؛ به همین ترتیب خواهیم دید اشاعه ویروس بر ساختار اشتغال تأثیرات زیادی خواهد گذاشت و گذاشته است به طوری که بر اساس آخرین داده‌ها شاهد گسترش بیکاری هستیم و این موضوع در آینده نیز ادامه خواهد یافت.
واعظ افزود: سومین جنبه با اهمیت این موضوع این است که در شرایط همه‌گیری ویروس متغیرهای کلان اقتصاد پویایی پیشین خود را در برخی جنبه‌ها از دست داده‌اند؛ در شرایط معمول پس‌انداز مقدمه‌ای برای سرمایه گذاری است اما عدم اطمینان ناشی از اشاعه ویروس موجب می‌شود حتی با وجود پس‌انداز باعث می‌شود تشکیل سرمایه مانند قبل شکل نگرفته و در نتیجه ظرفیت‌های تولیدی اقتصاد مسیر معمول را نداشته باشند.
گسترش خوداشتغالی و اشتغال غیر رسمی در پی شیوع ویروس کرونا
وی با بیان اینکه اشاعه ویروس با انواع محدودیت‌های مستقیم و غیر مستقیم موجب تعطیلی و یا نیمه تعطیلی کسب و کارها می‌شود، ادامه داد: سازمان بین‌المللی کار برای امسال پیش بینی کرده است که فقط به دلیل اشاعه ویروس حدود ۲۵ میلیون بیکار جدید ایجاد خواهد شد در حالی که در دوران بحران مالی ۲۰۰۸ حداکثر بیکاری که در اقتصاد بین‌الملل حادث شد در حدود ۲۲ میلیون نفر بود.
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان گفت: از طرف دیگر همه‌گیری بر کیفیت اشتغال تأثیر می‌گذارد، خوداشتغالی افزایش یافته و خانوارها سعی می‌کنند از روش تقلید، تلاش فردی یا درون خانواده‌ای، استفاده از اپلیکیشن‌های ساده خدماتی که خود می‌توانند تولید کنند را تولید کرده و همچون گذشته آن را خریداری نکنند.
واعظ افزود: امروزه شاهد هستیم حتی در زمینه‌های درمان نیز خانوارها سعی می‌کنند برای بیماری‌های ساده با مراجعه به برخی از نرم افزارهای کاربردی راهکاری برای درمان پیدا کنند و به طور کلی شاهد گسترش خود اشتغالی در درون خانوارها بوده‌ایم.
وی با بیان اینکه گسترش اشتغال غیر رسمی نیز از پیامدهای شیوع ویروس کرونا است، ادامه داد: به دلیل محدودیت‌های ناشی از اشاعه ویروس شاهد تعطیلی مدارس در بسیاری از کشورها هستیم از طرف دیگر این تعطیلی با محروم شدن گروه‌های کم درآمد در مدارسی که تغذیه رایگان ارائه می‌دادند همراه شده که نوعی پویایی به ویروس کرونا می‌بخشد.
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان گفت: به طور کلی بین اشتغال با الگوی اشاعه ویروس پویایی و تعامل دوطرفه برقرار است به طوری که هر دلیلی که باعث صدمه خوردن به اشتغال شود توانایی متوسط خانوارها برای مقابله با اشاعه ویروس را محدود می‌کند که تأثیر مستقیمی بر تشدید محدودیت‌های اشتغال دارد.
واعظ افزود: نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در تابستان ۹۹ نشان می‌دهد نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر از ۴۴.۹ درصد در سال ۹۸ به ۴۱.۹ درصد در تابستان ۹۹ کاهش یافته است. نسبت جمعیت شاغل در سنین ۱۵ سال به بالا، کاهش یافته است و همزمان با این موضع شاهد هستیم که نرخ بیکاری در کشور در از ۱۰.۵ درصد در تابستان ۹۸ به ۹.۵ درصد در تابستان ۹۹ کاهش یافته است.
کاهش نرخ بیکاری ایران مطلوب نیست
وی با بیان اینکه متوسط ساعت کار در کشور ما حدود ۱۰ درصد کاهش یافته است، ادامه داد: بنابراین هر چند نرخ بیکاری مطلق کم شده است اما متوسط ساعات اشتغال به کار نیز کاهش یافته است. بالا رفتن نرخ اشتغال همراه با کاهش متوسط ساعات اشتغال به معنای این است که هر چند اکثریت خانوارها حداقل یک شاغل دارند اما درآمد حاصل از شغل بخشی از این شاغلان کفاف مخارج زندگی آنها را نمی‌دهد.
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان گفت: نرخ بیکاری از نسبت بیکاران جمعیت فعال آماده برای کار به کل جمعیت آماده برای کار به دست می‌آید، طی یکسال اخیر شاهد هستیم بیکاران جمعیت فعال آماده برای کار حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر کاهش یافته اما همزمان جمعیت فعال آماده برای کار که مخرج کسر نرخ بیکاری را تشکیل می‌دهد را نیز کاهش یافته است به عنوان نمونه حدود یک میلیون نفر از جمعیت زنان شغل خود را در محیط کسب و کار ترک و به خانه داری روی آورده‌اند.
واعظ افزود: کاهش نرخ بیکاری صرفاً ناشی از کاهش تعداد بیکاران نبوده و کاهش جمعیت فعال آماده برای کار نیز در آن تأثیر داشته است، که این نوع کاهش نرخ بیکاری مطلوب نیست.
بررسی وضعیت اشتغال استان اصفهان
وی اظهار کرد: نرخ بیکاری در استان اصفهان به عدد ۱۱.۶ درصد رسیده که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۱.۳ درصد افزایش یافته است. بخشی از این موضوع به ساختار بخش‌های اقتصادی در استان و بالا بودن سهم برخی از زیر بخش‌های مربوط به خدمات که در معرض آسیب‌های ناشی از اشاعه ویروس کرونا و محدودیت‌های ناشی از آن بوده، بستگی دارد.
الگوی اشتغال تغییر می‌کند؟
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان گفت: زمانی که یک متحرکی تحت تأثیر نیرو قرار گیرد با برداشته شدن آن نیرو متحرک به موقعیت اولیه خودش در زمان ممکن است بر نگردد، زمانی که بازار کار درم عرض تکانه ناشی از اشاعه ویروس کرونا قرار گیرد با برداشته شدن این تکانه به هر دلیل نباید انتظار داشته باشیم شرایط اشتغال، نرخ بیکاری، ساختار بازار کار همچون پیش از این ویروس باشد.
واعظ افزود: پدیده بیکاری به گذشته وابستگی دارد، با ظهور تکانه ویروس کرونا نباید توقع داشت بازار کار به تعادل بلند مدتی برسد، زیرا تعادل بلند مدت در بازار کار اساساً یک تعادل در حال تغییر است. تکانه‌های زودگذر آثار دائمی بر مسیر نرخ بیکاری خواهد داشت.
نظر شما