به گزارش خبرنگار ایمنا، امنیت زنان به عنوان یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین اقشار جامعه شهری از مباحث بسیار مهم است که توجه همه فعالان حقوق زنان، مدیران و برنامه ریزان را در همه جوامع دنیا به خود جلب کرده است، اما زمانی که صحبت از امنیت زنان در مناطق شهری می‌شود نیاز است که نوع طراحی و برنامه ریزی برای آن شهر نیز در کنار سایر شاخص‌ها لحاظ شود زیرا امروزه شهرها نقاط پرتراکمی هستند که چنانچه برنامه ریزی مدونی برای آنها انجام نشود، نمی‌توان انتظار داشت امنیت شهروندان و امنیت زنان به عنوان قشری از جامعه شهری تأمین شود و در این زمینه توجه به نوع طراحی فضاهای شهری و تمامی مختصات مربوط به آن اهمیت زیادی دارد.
لزوم توجه به امنیت روانی و امنیت اجتماعی بانوان در فضاهای شهری
حسن سجاد زاده، دکترای طراحی شهری معتقد است: حوزه امنیت محیطی از مباحث مهمی است که برای همه اقشار جامعه به خصوص کودکان و بانوان در فضاهای شهری اهمیت زیادی دارد و نیاز است در سه سطح مورد بررسی قرار بگیرد.
وی می‌افزاید: سطح اول تأمین امنیت فیزیکی است که نه تنها برای بانوان بلکه برای همه اقشار جامعه لازم و یکسان است، سطح بعدی در حوزه امنیت محیطی توجه به امنیت روانی در فضاهای شهری است که در این حوزه باید سنین مختلف و نقش جنسیت‌ها را در نظر داشت.
این دکترای طراحی شهری تاکید کرد: به لحاظ سطوح روانشناسی که در خانم‌ها وجود دارد و ویژگی‌های فیزیولوژیک، جسمی و روانی این قشر از جامعه، نیاز است امنیت در فضاهای شهری برای بانوان فراهم شود.
سجاد زاده اظهار می‌کند: بانوان قشر مهمی از جامعه هستند که حدوداً نیمی از جمعیت را تشکیل می‌دهند و به عنوان کاربران فضاهای شهری باید مورد توجه قرار بگیرند در حالی که سطوح مختلف امنیت روانی برای اقشار جامعه و به خصوص بانوان تعریف نشده است.
وی یادآور شد: با نگاهی به فضاهای شهری در می‌یابیم که این فضاها عموماً برای جوانان و مردان طراحی شده است، البته برای جبران این کمبود، فضاهایی به اسم پارک بانوان ساخته می‌شود که این مکان‌ها نیز مسائل و مشکلات خاص خودش را دارد.
این کارشناس طراحی شهری ادامه می‌دهد: در حوزه امنیت سطح سومی نیز به نام امنیت اجتماعی وجود دارد و زمانی که از امنیت بانوان صحبت به میان می‌آید باید دو بعد امنیت روانی و امنیت اجتماعی در فضاهای شهری مدنظر قرار بگیرد.
سجاد زاده تصریح می‌کند: از نظر امنیت روانی، چنانچه حضور بانوان همراه با خانواده نباشد یعنی طراحی فضاهای شهری ما نتوانسته قابلیت لازم را برای حضور بانوان همانند حضور آقایان فراهم کند، اگر برداشتی ساده از فضاهای شهری مثل خیابان‌ها، بازارها و فضاهای عمومی داشته باشیم متوجه می‌شویم که حضور خانم‌ها به دلیل نبود ویژگی‌های امنیتی فضا نسبت به آقایان کمتر است.
وی می‌گوید: برای اینکه بتوان این سطوح امنیتی را برای بانوان افزایش داد، باید مواردی را رعایت کرد، به طور مثال در طراحی فضاهای عمومی یا پارک عمومی نیاز است به چشمان ناظر در فضا به منظور ارتقا امنیت فضاهای شهری توجه کرد زیرا فضاهایی که خارج از دسترس عموم مردم قرار دارد، می‌تواند سطح امنیت را به خصوص برای بانوان کاهش دهد.
این استاد دانشگاه تاکید دارد: بسیاری از پارک‌ها و فضاهای شهری به دلیل قرار نگرفتن در دید و تیررس مردم حس ناامنی را برای شهروندان ایجاد می‌کنند به علاوه ساختارها، المان‌ها و شاخص‌هایی نیز است که در طراحی فضا باید مورد توجه قرار بگیرد به طور مثال استفاده از پرچین‌ها در مکانی نامناسب و به‌کارگیری المان‌هایی خاصی در برخی مکان‌ها، چشمان مراقب فضا را کور و فرصت را برای افرادی که قصد ایجاد مزاحمت دارند، فراهم می‌کند.
سجاد زاده عنوان می‌کند: استفاده از فناوری‌های جدید در فضاهای شهری از جمله تجهیزات مربوط به نور و روشنایی می‌تواند به افزایش امنیت کمک کند در حالی که در حیات شبانه شهرها حضور بانوان کمتر است زیرا در زمینه روشنایی و مکان یابی فضاها مشکلاتی وجود دارد و فضاها به نحوی طراحی نشده است که مردم بتوانند نظارت بیشتری بر فضا داشته باشند.
وی می‌افزاید: از نظر عناصر و تجهیزات شهری نیز این قابلیت فراهم نشده است که بانوان بتوانند در این فضاها به راحتی حضور داشته باشند.
رویکرد محله محوری به تأمین امنیت روانی زنان کمک می‌کند
این دکترای طراحی شهری تاکید دارد: بسیاری از شهروندان برای استفاده از یک فضا ناچار هستند از یک محله به محله دیگر بروند در حالی که هرچقدر فضا و محیط خودمانی باشد و بانوان بتوانند با هم محله‌ای‌های خودشان اوقات بگذرانند و با یکدیگر آشنا بشوند، امنیت روانی فضا نیز بالاتر می‌رود.
سجاد زاده می‌گوید: بسیاری از فضاهای شهری در سطح محله از فضاهای عمومی و فضاهای باز شهری، برخوردار نیستند و به همین علت شهروندان مجبور هستند از امکانات سایر نقاط استفاده کنند که حس ناامنی را در میان اقشار مختلف به خصوص بانوان ایجاد می‌کند بنابراین نگاه محله محوری در طراحی شهری به منظور ایجاد امنیت باید مورد توجه قرار بگیرد.
لزوم افزایش کیفیت فضاهای شهری
صاحب محمدیان منصور، دکترای معماری نیز پیش‌تر در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا تاکید کرده بود: وجود قلمروهایی در فضاهای شهری که نسبت به آنها حس تعلق داشته باشیم، به منظور تأمین امنیت ضروری است و در این راستا باید فضای شهری را سهم بندی و آن را با موانع فیزیکی جدا کنیم تا مجرمان نتوانند در آن سهم یا قلمرو مشخص از شهر حضور پیدا کنند.
وی همچنین تاکید می‌کند: معمولاً فضاهایی که نفوذناپذیر است، تراکم ساختمانی و کوچه‌های پرپیچ و خم دارد و احتمال وقوع جرم در آنها بیشتر است، برعکس فضاهایی که شفاف‌تر است، خوانایی بالاتری دارد و جرم کمتری در آن اتفاق می‌افتد به علاوه وجود کاربری‌هایی خاص در یک فضا امنیت شهری را پایین می‌آورد، به طور مثال چنانچه در منطقه‌ای تنها ادارات وجود داشته باشند، این فضاها در ساعاتی از شبانه روز، پر رفت و آمد است و بعد از آن خالی از انسان می‌شود.
این کارشناس معماری تصریح می‌کند: وجود کاربری‌های مختلط از جمله کاربری‌های فرهنگی، اقتصادی، مذهبی و اجتماعی موجب شده تا حضور انسان‌ها در تمامی طول روز وجود داشته باشد، این آدم‌ها چشمان ناظری دارند که موجب می‌شود امنیت فضاهای شهری به خصوص برای زنان بالا برود.
محمدیان‌منصور به بهبود کیفیت‌های محیطی و افزایش کیفیت فضاهای شهری نیز اشاره کرده و اظهار داشت: کف سازی معابر، بالا بردن کیفیت مبلمان شهری و کیفیت روشنایی موجب حضور بیشتر شهروندان می‌شود، زمانی که تعداد انسان‌ها و چشمان ناظر به حد متناسبی برسد، موجب سرزندگی فضای شهری شده، عملاً جرم و جنایت کمتر اتفاق می‌افتد و امنیت زنان در این فضاها بیشتر تأمین می‌شود.
گزارش از بهناز عرب زاده، خبرنگار سرویس کلانشهر خبرگزاری ایمنا
نظر شما