مقایسه الگوی کاربری زمین، پراکنده‌رویی و رشد هوشمند در توسعه پایدار

مرتضی نصوحی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: تحولات افزایش سریع جمعیت در اغلب شهرهای جهان سوم ناشی از بی‌برنامگی در بهره‌برداری مناسب از زمین شهری و بی‌توجهی به اصل طرح کاربری زمین و الگوی آینده استفاده از زمین در شهر است که گسترش پراکندگی شهری را به دنبال داشته و می‌تواند عوارض جانبی را بر سلامت عمومی و محیط زیست به‌وجود آورد.

وی افزود: در این راستا بسیاری از طرفداران بهداشت عمومی، رشد هوشمند را به عنوان یک راه حل بالقوه برای حل مشکل پراکنده‌رویی توصیه می‌کنند، چرا که با توجه به هدف مشترکی که با الگوی کاربری زمین یعنی تحقق توسعه پایدار شهری دارد، می‌تواند شکل پایداری از کالبد و عملکرد شهری را ایجاد کند.

مدیر پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان ادامه داد: منطقه ۱۱ شهری (رهنان) با پیشینه روستایی از مناطق الحاقی اصفهان در دهه‌های اخیر است که با توجه به ازدیاد اراضی کشاورزی در پیرامون و وجود مشاغل مزاحم، می‌تواند موجبات شکل گیری پراکنده سکونتگاه کارگران، اتباع خارجی (افاغنه) و مهاجران و کارگاه‌های صنعتی آلاینده را در حاشیه شمال غرب شهر در پی داشته باشد.

وی گفت: هدف اصلی این تحقیق، مقایسه الگوهای ارائه شده کاربری زمین و انتخاب الگوی مناسب برای برطرف ساختن اثرات منفی گسترش پراکنده شهرها و معرفی راهبرد رشد هوشمند به عنوان یکی از راهکارهای مقابله با پراکندگی توسعه شهری است.

نصوحی افزود: روش تحقیق به‌کار گرفته شده در این پژوهش بر اساس هدف از نوع کاربردی و بر اساس ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که با استفاده از پرسش‌نامه و جمع‌آوری داده‌های میدانی و نتایج حاصل از چنین پیامدی با استفاده از مدل‌های آنتروپی شانون، هلدرن، مدل استراتژیک ارزیابی داده‌ها (SWOT) و تحلیل آن‌ها به همراه تحلیل داده‌های مکان‌مند، به ارائه چارچوبی از راهبرد رشد هوشمند، مشتمل بر اصول و راهکارهای برنامه‌ریزی و راهکارهای کارآمد برای بهبود کاربری زمین و جلوگیری از پراکندگی شهری در منطقه یازده پرداخته شده است.

وی خاطرنشان کرد: نتایج پژوهش نشان داد که هفت درصد از رشد منطقه یازده شهر اصفهان، افقی، اسپرال و پراکنده بوده، اما کاهش رشد اسپرال طی سال‌های اخیر و افزایش میل به گسترش رشد هوشمند در این منطقه مشهود بوده است. با توجه به نابرابری شاخص‌های رشد هوشمند، یکی از اولویت‌های برنامه ریزی مدیران شهری در شهر اصفهان بوده است زیرا پرداختن به آن می‌تواند در کاهش ترافیک، آلودگی‌های ناشی از تردد وسایل نقلیه، شلوغی و ازدحام کاذب در منطقه، دسترسی‌های معقول و مطلوب و حفظ محیط زیست و سلامت روانی و محیطی شهروندان مؤثر باشد.